ارزش سهام‌های آسیایی از بالاترین رقم 18 ماه گذشته پایین‌تر آمده و سرمایه‌گذاران در جست‌وجو برای محلی امن برای سرمایه‌گذاری به سراغ بازار طلا رفته‌اند. نفت این ظرفیت را پیدا کرده که تا ۸۰ دلار جهش کند،  از طرفی ارزش دلار در بازارهای جهانی کاهش داشته و این مسئله سبب شده تا ارزش ین‌ژاپن به بالاترین رقم خود در سه ماه گذشته برسد. ین‌ژاپن به عنوان محلی امن برای سرمایه‌گذاری در هنگام بروز وضعیت‌های آشفته سیاسی و ژئوپلتیک به شمار می‌رود و اکنون ارزش برابری پول ملی ژاپن در برابر دلار آمریکا به 82/107رسیده است. کورودا، رئیس بانک مرکزی ژاپن گفته است: سیاست پولی خود را به شکل محتاطانه‌ای اعمال خواهد کرد، چرا که «شرایط ناشی از تنش‌های تجاری میان آمریکا و چین و ریسک‌های ژئوپلتیک به گونه‌ای هستند که در حال حاضر ما هیچ ایده‌ای در مورد اینکه وضعیت به چه سمتی پیش خواهد رفت، نداریم».

بالا رفتن تنش‌ها بین ایران و آمریکا، نگرانی‌ها در مورد کشتیرانی در منطقه خلیج‌فارس را نیز افزایش داده و سبب شده تا شرکت‌های بیمه نرخ تعرفه‌های بیمه‌ای را برای منطقه خلیج‌فارس بالاتر ببرند. ویژگی نامتقارن بودن پاسخ ایران، کشتی‌داران را با شرایط غیرقابل پیش‌بینی مواجه کرده به طوری که احتمالاً منطقه خلیج‌فارس منطقه «با ریسک بالا برای شرکت‌های بیمه دریایی» اعلام شود.

شهادت سردار سلیمانی موجب ایجاد چرخه‌ای طولانی از تقابل منطقه‌ای شده و ریسک فراوانی را متوجه دارایی‌های آمریکا و زیرساخت‌های انرژی خاورمیانه کرده و در عین حال تمامی معادلات اقتصادی را در دنیا تحت‌الشعاع خود قرار داده است. در ذیل برخی از آن‌ها را مرور می‌کنیم.

روزهای طلایی فلزات گرانبها

به گفته تحلیلگران تنش‌های ژئوپلتیک در روزهای آینده همچنان بالا خواهد بود و همین مسئله موجب تقویت بیش‌ازپیش  قیمت طلا و ترسیم یک دورنمای خوشبینانه برای سرمایه‌گذاران شده است. در حال حاضر قیمت هر اونس طلای جهانی به محدوده  یک‌هزارو 600دلار رسیده که پیش از این، آخرین بار در سال ۲۰۱۳ مشاهده شده بود. به عقیده کارشناسان در بحران‌های منطقه خاورمیانه، فلزات گرانبها، حتی بیشتر از نفت تحت تأثیر قرار می‌گیرند. تاریخ نشان می‌دهد همواره در شرایط اینچنینی، سطح قیمت طلا به سرعت افزایش پیدا می‌کند.

قیمت هر اونس طلا در بازارهای جهانی دیروز با 26 دلار و 62 سنت افزایش به مرز  یک‌هزارو  579دلار رسید. قیمت طلا در بازار آمریکا هم با 28 دلار و 70 سنت افزایش به  یک‌هزار و 582 دلار رسیده است. در کشورمان نیز قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی در معاملات بازار آزاد تهران به 5 میلیون و 116هزار تومان رسید.

همچنین هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم ۴ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان، نیم‌سکه ۲ میلیون و ۵۲۰ هزار تومان، ربع سکه یک‌میلیون و ۵۶۰ هزار تومان و سکه یک گرمی ۹۴۰ هزار تومان است و هر گرم طلای ۱۸ عیار نیز 500 هزار و 300 تومان است.

نفت روی سکوی پرش

ترور سردار سلیمانی نگرانی‌ها را از گسترش درگیری در خاورمیانه که حدود نیمی از تولید نفت جهان را بر عهده دارد، افزایش داده است. بازارهای نفت پس از حمله هوایی آمریکا در بغداد بسیار ملتهب شده‌اند و تحلیلگران می‌گویند در صورتی که افزایش تنش‌ها بین ایران و آمریکا موجب اختلال در عرضه نفت از خاورمیانه شود، قیمت نفت می‌تواند تا ۸۰ دلار جهش کند. در آخرین روز معاملاتی پس از حمله آمریکا قیمت نفت خام برنت ۴ درصد جهش و تا 16/69دلار بالا رفت و پس از اینکه ترامپ در واکنش به اخراج نیروهایش تهدید کرد عراق را تحریم می‌کند و تهدیدات خود در مورد ایران را نیز تکرار کرد، قیمت نفت از مرز ۷۰ دلار نیز فراتر رفت و این روند افزایشی همچنان ادامه دارد. کارشناسان بر این باورند اگر درگیری‌ها به مناطق نفتی جنوب عراق یا کشتیرانی نفت در تنگه هرمز کشیده شود، قیمت تا ۸۰ دلار بالا خواهد رفت. کاهش شکاف میان عرضه و تقاضا در بازار نفت بدان معناست که هرگونه اتفاق ناگهانی در تأسیسات نفتی منطقه ممکن است تأثیراتی طولانی بر بازار بگذارد و همین دلیل اصلی نگرانی بازارهای نفت از واکنش احتمالی ایران به ترور سردار سلیمانی است. با این تفاسیر دیروز قیمت هر بشکه نفت برنت با یک دلار و 67 سنت معادل 4/2درصد افزایش نسبت به رقم پایانی روز جمعه به 70 دلار و 27 سنت رسید.

کاهش ارزش دلار در برابر ارزهای امن

شاخص دلار با افزایش تمایل سرمایه‌گذاران به خرید ارزهای امن هر روز نسبت به روز قبل خود در سطح پایین‌تری بسته می‌شود. فضای معاملات ارز کماکان تحت‌تأثیر ریسک‌های ژئوپلتیک باقی مانده است.

پس از اینکه پارلمان عراق قانونی خواهان خروج نیروهای آمریکایی از این کشور شد و  دونالد ترامپ تهدید کرد عراق را با تحریم‌هایی بدتر از تحریم ایران مجازات خواهد کرد، در بازار ارز شاخص دلار آمریکا در برابر ارزهای مهم جهان تا 869/96 واحد پایین آمد.

روابط آمریکا با اروپا همچنان بر سر مسائل تجاری متشنج است، از سوی دیگر کره‌شمالی اعلام کرده خاورمیانه ممکن است تبدیل به قبرستان سربازان آمریکایی شود، در چنین فضایی شاخص دلار که نرخ برابری آن در مقابل سبدی از ارزهای جهانی را اندازه می‌گیرد، در معاملات دیروز با کاهش 4/0 درصدی نسبت به روز قبل در سطح ۹۶ واحد بسته شد. نرخ برابری هر فرانک سوئیس معادل 0295/1دلار اعلام شد. پوند با صعود 25/0درصدی به ازای 3088/1دلار مبادله شد. یورو به 1162/1 دلار رسید. همچنین هر دلار آمریکا به 2982/1 دلار کانادا کاهش یافت. نرخ خرید هر اسکناس دلار در صرافی‌های بانکی ایران ۱۳ هزار و 230تومان است.

سقوط سنگین بورس

افزایش تنش‌های خاورمیانه پس از ترور سردارسلیمانی و عدم اعتماد سرمایه‌گذاران نسبت به آینده این بازار موجب شده تا بازارهای سهام با سقوطی سنگینی مواجه شوند. اکثر شاخص‌های مهم سهام‌های آسیا سقوط کرده‌اند. شاخص نیکی 98/1 درصد از ارزش خود را از دست داده و شاخص تاپیکس هم 39/1 درصد سقوط کرده است.در جنوب آسیا کوسپی کره‌جنوبی 98/0 درصد پایین آمد. هانگ‌سنگ هنگ‌کنگ 1/1درصد سقوط کرد و کامپوزیت شانگهای تقریباً بدون تغییر باقی ماند. بازارهای بورس منطقه خلیج‌فارس نیز در واکنش به افزایش نگرانی‌ها، شاهد کاهش شاخص‌ها بودند. شاخص بورس کویت بیشترین کاهش را داشت و افت 4 درصدی را تجربه کرد. شاخص تداول در بورس عربستان نیز کار خود را با 4/2 درصد افت به پایان برد. ارزش سهام شرکت آرامکو نیز که اولین محک جدی خود را پس از عرضه عمومی در بورس شاهد بود، افت 7/1 درصدی را تجربه کرد و به پایین‌ترین رقم از زمان عرضه سهامش رسید.

بورس ایران  با افت 15 هزار واحدی بسیاری از سهامداران را نگران کرده و این پرسش در اذهان عمومی شکل گرفته که آیا این افت شاخص‌ها ادامه خواهد داشت یا بازار سرمایه روند اصلاحی خودش را دوباره آغاز  خواهد کرد.