محبوبه علی پور/

 در روزهای آینده چندین رویداد و نمایشگاه داخلی و خارجی با محوریت گیاهان دارویی برگزار می‌شود که از این موارد می‌توان به دومین دوره نمایشگاه بین‌المللی تخصصی طب سنتی و طب جایگزین، داروهای گیاهی و گردشگری سلامت کشور اشاره کرد.

 این درحالی است که به‌تازگی نیز نشست معرفی فرصت‌های سرمایه‌گذاری در حوزه گیاهان دارویی در مشهد برگزار شده که همه نشان از اهمیت این صنعت دیرپا دارد.

*مشهد، کانون صنعت گیاهان دارویی

حدود سه سال پیش طرح ایجاد فن بازار گیاهان دارویی در مشهد کلید خورد. برهمین اساس نیز ۷۰ شرکت دارویی حضور خود را در این بازار اعلام کرده و قرار است این فن بازار در اردیبهشت سال آینده به طور رسمی فعالیت خود را آغاز کند.

امیرحسین خسروی، مدیر فن بازار گیاهان دارویی با اشاره به اهمیت نقش خراسان رضوی در صنعت گیاهان دارویی می‌گوید: استان‌های خراسان به‌خصوص خراسان رضوی در زمینه تولید گیاهان دارویی نقش کانونی و قطبی دارد؛ چنان‌که یکی از مهم‌ترین کانون‌های تولید کشور به خصوص در زمینه زعفران، زیره سیاه، زرشک، گل محمدی، فلفل قرمز، بومادران، سبزی‌های خشک دارویی، آنغوزه و... است. همین مسئله نیز مسئولیت ما را در زمینه بهینه‌سازی، کیفی‌سازی و برنامه‌ریزی ویژه صدچندان می‌کند، چرا که مشهد مرکز و کانون تجارت گیاهان دارویی کشور به شمار رفته و بیشترین حجم خرید، فروش و تجارت در این شهر صورت می‌گیرد. همچنین ارتباط با کشورهای همسایه و تعاملات و معاملات با آن‌ها و راهیابی به بازارهای جهانی با توجه به شرایط موجود بار اهمیت جایگاه مشهد را افزون‌تر می‌سازد.

 بحث گردشگر و خدمات گردشگری سلامت سبز نیز با توجه به حضور گردشگران داخلی و خارجی اهمیت این قضیه را بیشتر می‌کند. از این رو ضرورت دارد شبکه زنجیره هم‌افزا، زمینه کسب ارزش افزوده ویژه را برای استان و کشور فراهم سازد. قسمت‌هایی دراین چرخه موردغفلت قرار گرفته که گسترش کارگاه‌ها و مراکز فراوری گیاهان دارویی بخشی از آن است، چراکه با توجه به ظرفیت فراوان این استان، کمتر مورد برنامه‌ریزی و دقت نظر قرار گرفته است.

*موانع حضور خراسان رضوی در بازار

وی در ادامه به موانع گسترش جایگاه خراسان رضوی در بازارهای داخلی و خارجی صنعت گیاهان دارویی اشاره کرده و می‌افزاید: ازموانع جدی این حوزه درزمینه تولید می‌توان به تخصصی نبودن چرخه کشت گیاهان دارویی، فقدان برنامه و توجه به بازارهای هدف و نیاز مصرف‌کننده، عدم وجود استانداردهای تولید و توجه به حداقل‌های اصول کیفیت تولید گیاهان دارویی اشاره کرد. حال آنکه گیاهان دارویی همان‌گونه که از اسمش پیداست دارو بوده و خاصیت درمانی دارد. بنابراین لازمه تولید دارو، رعایت ضوابط خاص در فراینده تولید تا مصرف است. همچنین عدم سیستم درست قیمت‌گذاری و تعیین قیمت تولید، به تنهایی مشکلات زیادی را برای تولید و تولیدکننده ایجاد کرده است. نبود صندوق حمایت از تولید هدفمند وعدم شکل‌گیری مناسب سیستم‌های تعاونی‌ و شرکت‌های تولیدی با حضور تولیدکنندگان جدی نیز از موضوعات قابل توجه در این عرصه است.

مدیرعامل فن بازار گیاهان دارویی همچنین تصریح می‌کند: بخش تجارت و بازار این صنعت نیز با چالش‌هایی روبه‌رو است که عدم وجود استانداردهای نگهداری، انبار و عرضه محصولات گیاهان دارویی، نبود نظارت بهینه بر عرضه گیاهان دارویی چه در بخش تجارت عمده و چه خرده فروشی و همچنین نابسامانی در قیمت‌گذاری، جزیره‌ای عمل کردن تجار و بازرگانان در بخش‌های داخلی و خارجی و تمرکز خاص فعالان این صنعت به کسب سود بیشتر نیز از مسائل قابل تأمل است. نکته دیگر اینکه ارتباط کافی بین بخش‌های دولتی مرتبط با بخش گیاهان دارویی و فعالان بخش خصوصی وجود نداشته است. برای رفع این کاستی‌ها، کارگروه تخصصی تجاری گیاهان دارویی در استانداری با همت و پیگیری فن بازار گیاهان دارویی، زیرمجموعه امور اقتصادی تشکیل و مقرر شد که به برنامه‌ها و طرح‌های توسعه‌زا و شبکه‌محور گیاهان دارویی با همکاری و حضور بخش خصوصی و دولتی بپردازد.

*تولید با کیفیت و رقابت هوشمندانه

خسروی با اشاره به اینکه اساس تشکیل فن بازار گیاهان دارویی بر مبنای ایجاد شبکه زنجیره‌ای هم‌افزا بوده و شامل مراحل پیش از تولید، تولید، فروش، تجارت و صادرات و سلامت سبز است، می‌افزاید: شبکه یادشده به دنبال برنامه‌ریزی، جهت‌دهی و ساماندهی زنجیره‌های سه گانه و ایجاد اتصال آن‌ها به هم در قالب یک سیستم است. نکته مهم دیگر در شبکه فن بازار توجه به کیفیت تولید و تأکید بر چگونگی فراوری و فناوری در این بخش است. از آنجا که محیط تجاری تخصصی فن بازار یک محیط بازار مرسوم نیست، براساس دو عنصر پایه تولید با کیفیت و مورد نیاز بازار تجارت وهمچنین قیمت قابل رقابت از طریق کنترل هزینه تولید در بخش زنجیره تولید نیز اقدام به برنامه‌ریزی کردیم. همچنین مبنای حرکت ما در این زمینه ایجاد و توسعه زنجیره تولید و ایجاد اشتغال است. ازهمین رو نقاطی را که ظرفیت بالایی دارد با همکاری مسئولان هدف‌گذاری می‌کنیم تا ضمن ایجاد اشتغال در بازار صنعت گیاهان دارویی، محصولی سالم و با کیفیت نیز وارد بازار تجارت شود.