به گزارش قدس آنلاین، این روزها که به دلیل پیشگیری از انتشار ویروس کرونا، مجموعه‌ها آموزشی از قبیل مدارس و دانشگاه‌ها تعطیل بوده و دانش‌آموزان در منازل خود هستند، آموزش مجازی و از راه دور، راه مناسبی است که بسیاری از افراد از طریق شبکه‌های مجازی، به این امر می‌پردازند.

در پی شیوع ویروس کرونا و از اسفندماه سال ۹۸ ازآغاز شروع تعطیلات، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در شبکه آموزش اقدام به پخش برنامه‌های آموزشی و درسی برای دانش‌آموزان کرده و هر ساعت را به مرور دروس یک پایه تحصیلی پرداخت اما در کنار آن، بسیاری از مدارس و معلمان و دبیران دلسوز در سراسر کشور از جمله در خراسان رضوی، در همان زمان یا کمی بعد از آن، تلاش کردند با ایجاد گروه‌های مجازی با دانش‌آموزان خود ارتباط برقرار کرده و با برگزاری ویدئوها، تصاویر و فایل‌های تهیه‌شده توسط خودشان، به انجام امور کمک‌درسی و یا پیشروی دروس بپردازند.

در این میان، دانش‌آموزان و معلمان جهت ارتباط با یکدیگر و تهیه و بارگذاری محتواهای درسی، نیاز به حجم بالای اینترنت دارند که برخی به آن دسترسی نداشته و برخی دیگر از نظر اقتصادی امکان تهیه آن را ندارند. همچنین باتوجه به مجازی برگزار شدن کلاس‌ها، ساعاتی که دانش‌آموزان وقف فضای مجازی و استفاده از تلفن هوشمند یا رایانه می‌کنند، افزایش پیدا کرده است.

اما نکته‌ای که بیش از بقیه مسائل ذهن را به خود مشغول می‌کند، وضعیتی است که برای دانش‌آموزان در مناطق محروم و خانواده‌های کم‌برخوردار ایجاد شده است که به بسیاری از ابزار دسترسی ندارند و اعضای بزرگسال خانواده نیز معمولاً کم‌سواد بوده و همچنین وقت خود را صرف کار کردن برای رفع امورات خانه می‌کنند.

وجود نگرانی برای دانش‌آموزان خانواده‌های کم‌برخوردار

اعظم دلاوری، مدیر یک دبستان دولتی در مشهد که بیشتر دانش‌آموزان آن از خانواده‌های کم‌برخوردار شهر هستند،  گفت: با تعطیلی مدارس، بحث آموزش مجازی در بسیاری از مدرسه‌های شهر مشهد شروع شده، اما مسئله مهم این است که خانواده‌های کم‌برخوردار حتی اگر تلفن هوشمند نیز داشته باشند، منبع مالی برای خرید بسته‌های اینترنتی با حجم بالا جهت دانلود فایل‌های ارسالی دبیران ندارند.

وی افزود: البته محتواهای مکتوبی از طرف آموزش و پرورش تهیه شده که به دست بسیاری از این دانش‌آموزان رسیده است، اما طبق گزارشی که معلمان داده‌اند، خانواده برخی از این دانش‌آموزان سواد کافی برای کمک به فرزندان خود ندارند و یا مشکلات خانوادگی و وجود سرپرست بد در خانواده، مانع مطالعه و تحصیل دانش‌آموز در منزل می‌شود.

این مدیر مدرسه تأکید کرد: مدرسه برای برخی از این دانش‌آموزان محل امنی برای یادگیری روابط مطلوب اجتماعی و داشتن ساعاتی آرامش به دور از فضای متشنج خانه بود و این تعطیلات، نگرانی زیادی نسبت به وضعیت این دانش‌آموزان برای کادر مدرسه ایجاد کرده است.

در همین ارتباط با دو نفر از این معلمان فداکار به گفتگو پرداختیم تا از کیفیت و کمیت کارشان با خبر شویم.

نارضایتی دبیران از نیاز به مصرف زیاد اینترنت

مریم کاظمی، معلم پایه سوم دبستان یکی از مدارس مشهد در ارتباط با دلیل استفاده از آموزش مجازی برای دانش‌آموزانش، گفت: حدود ۲۰ سال است در آموزش و پرورش مشغول خدمت هستم و با توجه به تجربه‌ام می‌دانستم که دانش‌آموزان دبستانی به خصوص پایه اول تا سوم، وابستگی زیادی به معلم خود داشته و شبکه آموزش برای آنان به اندازه کافی مفید نخواهد بود؛ به همین جهت از نیمه اسفندماه ضمن اجازه از مدیر مدرسه، با نماینده اولیای کلاس خود ارتباط برقرار کرده و از وی خواستم تمام والدین را در یک گروه در شبکه مجازی عضو کرده تا بتوانم نکات درسی را به دانش‌آموزان برسانم.

وی افزود: مطالب مورد نظر را به صورت کلیپ و فایل صوتی درآورده و برای دانش‌آموزان ارسال می‌کنم تا آن‌ها را دانلود کرده و در هر ساعتی که برایشان مناسب بود، استفاده کنند.

این معلم پایه سوم دبستان، در خصوص مشکلات این راه، ابراز کرد: حداقل برای پنج درس مختلف از این روش استفاده می‌کنم و بارگزاری فایل‌ها حجم زیادی از اینترنت را لازم دارد و آن مقدار اینترنت هدیه‌ای که برای معلمان در نظر گرفتند، کافی نیست. همچنین نیاز است که گاهی با دانش‌آموزان به صورت تماس تلفنی ارتباط برقرار کرد که تعرفه‌های تلفن همراه نیز برای این کار مناسب نیست و این کار ما را سخت می‌کند.

در ادامه با فاطمه بهدادی، دبیر علوم تجربی دوره متوسطه اول در مشهد به گفتگو نشستیم که در ارتباط با استفاده خود از شبکه‌های مجازی برای تدریس به دانش‌آموزانش، اظهار کرد: از آنجایی که چندین کلاس درسی دارم، مدیریت همه این کلاس‌ها تنها در فضای مجازی برایم دشوار است اما به خاطر دانش‌آموزان این سختی را تحمل می‌کنم.

وی ادامه داد: درس بنده جنبه‌های عملی و آزمایشگاهی بسیاری دارد و تلاش می‌کنم ویدئو برخی از این آزمایش‌ها را در فضای اینترنت پیدا و ارسال کنم و بقیه را خودم تا جایی که در توانم باشد در منزل انجام می‌دهم؛ اما قسمت مهم ماجرا، یادگیری دانش‌آموزان است که اگر قرار باشد تک تک انجام دهند و برای بنده ارسال کنند، تماشا و ارزیابی آن‌ها هم وقت زیادی می‌خواهد و هم حجم بالای اینترنت که تهیه آن برای یک دبیر آموزش و پرورش سرپرست خانوار، کار سختی است.

در ادامه گزارش سراغ تعدادی از دانش‌آموزان رفتیم تا از وضعیت تحصیل آنان در تعطیلات مطلع شویم.

علی علیزاده، دانش‌آموز پایه ششم دبستان،  در خصوص آموزش دروس در فضای مجازی، گفت: آموزش مجازی مدرسه‌ام از ۱۰ اسفندماه شروع شده و معلم ما هر هفته چند فیلم که خودش تنظیم کرده است در یک گروه مجازی می‌گذارد و هر روز نیز از ما تکلیف می‌خواهد و همچنین هر ماه آزمون‌های چهارگزینه‌ای به صورت مجازی برگزار می‌کند و بسیار فعال و باحوصله به سوالات و مشکلات درسی ما رسیدگی می‌کند.

وی در خصوص میزان دسترسی خود به اینترنت، اضافه کرد: اینترنت منزل ما به صورت یک ساله است و از نظر دسترسی و میزان مصرف مشکلی نداریم.

ساعت نامناسب شبکه آموزش و نیاز به دانلود محتواهای آموزشی

پروانه مشکات، دانش آموز پایه هشتم، از عدم انجام آموزش مجازی توسط مدرسه خود خبر داده و بیان کرد: من درس‌های خود را از طریق شبکه آموزش صدا و سیما پیگیری می‌کردم و در اسفندماه که ساعت آموزش پایه هشتم، ۱۰ صبح بود، برایم بسیار ساعت مناسبی بود اما در فروردین‌ماه این ساعت به هشت صبح تغییر یافت و معمولاً به این ساعت نمی‌رسم و تکراری هم ندارد و من مجبورم تمام این ویدئوها را دانلود کنم که حجم زیادی از اینترنت خانگی را مصرف می‌کند.

در ادامه یکتا مظلوم، دانش‌آموز پایه نهم،  در خصوص کیفیت آموزش مجازی دبیران خود، ابراز کرد: آموزش مجازی مدرسه ما از بعد تعطیلات نوروز شروع شد و البته در بسیاری دروس، نظم چندانی نداشت و به نظر می‌رسد بیشتر جنبه از سر بازکنی داشته باشد.

وی افزود: برای هر درس به صورت جداگانه یک گروه تشکیل شده است که این موضوع دانش‌آموزان را درگیر و سردرگم می‌کند چراکه دبیر هر درس، متفاوت بوده و فقط مسائل مربوط به کلاس خود را در نظر می‌گیرد. همچنین تعداد دروس زیاد است و اگر بخواهیم برای هر کدام ویدئو و تصاویر متفاوت را دانلود کنیم، مصرف اینترنت به شدت زیاد می‌شود و اصلاً از نظر اقتصادی به صرفه نیست.

استرس دوچندان دانش‌آموزان پایه نهمی برای انتخاب رشته دبیرستان

این دانش‌آموز ادامه داد: من و بسیاری از دوستانم، در انتهای این سال تحصیلی باید انتخاب رشته دبیرستانمان را انجام دهیم و این اوضاع به شدت ما را سردرگم کرده و استرس زیادی را برایمان ایجاد کرده است.

همچنین بهناز کیوانی، دانش‌آموز سال سوم دبیرستان در شهرستان تربت جام در ارتباط با وضعیت تحصیلی خود، گفت: از آنجایی که امسال قرار بود در کنکور سراسری کارشناسی شرکت کنیم، بیشتر دروس‌مان تا پیش از نوروز به اتمام می‌رسید و فقط میزان کمی برای مرور می‌ماند؛ هرچند با تعطیلی زودهنگام در ابتدای اسفندماه، مقداری از انتهای دروس باقی ماند اما در تعطیلات نوروز دبیران سعی کردند همان مقدار را نیز به اتمام برسانند هرچند آموزش مجازی و یکی در میان، به پای کلاس درس فیزیکی نمی‌رسد و باتوجه به سنگینی دروس رشته علوم تجربی و نیاز به آزمایشگاه و برخی ابزار درسی، دانش‌آموزان با تدریس تئوریک دروس خیلی راحت نبودند.

وی افزود: مشکلی که فعلاً مشغول دست و پنجه نرم کردن با آن هستیم، این است که خانه باحضور بیشتر اعضای خانواده در وضعیت کرونا، محل مناسبی برای مطالعه ما برای کنکور نیست و این استرس ناشی از کنکور سراسری را دوچندان می‌کند.

علی دوستی، دانش‌آموز پایه دهم در شهرستان نیشابور، نارضایتی خود از آموزش مجازی را اعلام کرده و گفت: حداقل هفت نفر از دبیران من اکنون آموزش مجازی را شروع کرده‌اند و دانلود ویدئوها و فایل‌های درسی آن‌ها و متقابلاً ارسال تکالیف درسی برایشان حجم زیادی از اینترنت را لازم دارد که تهیه آن برای هر کسی ممکن نیست به همین خاطر تعدادی از همکلاسی‌های من نمی‌توانند در این گروه‌های درسی مجازی فعال باشند.

نارضایتی والدین در ارتباط با استفاده زیاد از ابزار هوشمند و فضای مجازی

وی ادامه داد: از طرفی، اینکه باید از صبح تا ظهر به خاطر کلاس‌ها و از ظهر تا شب به خاطر انجام تکالیف پای گوشی موبایل یا رایانه باشیم، باعث ناراحتی خانواده‌هایمان نیز شده است.

در همین ارتباط مریم احمدی، مادر یکی از دانش‌آموزان مشهدی در ارتباط با شروع آموزش مجازی گفت: دختر من کلاس سوم دبستان است و آموزش مجازی مدرسه آن‌ها از قبل از تعطیلات نوروز شروع شد، ولی در تعطیلات نوروز و بعد از آن جدی‌تر دنبال شد. فرزند من بااشتیاق ویدیوهایی که در گروه کلاسشان به اشتراک گذاشته می‌شود را چند بار می‌بیند و همچنین توسط آموزگارشان رفع اشکال صورت می‌گیرد و ما از این وضعیت رضایت داریم.

وی افزود: خلاقیتی که از طرف معلم فرزند خود دیدم، این بود که از دانش‌آموزان می‌خواهد از تکالیف انجام‌شده خود عکس تهیه کنند تا بتواند آن‌ها را ارزیابی و تصحیح کند و واقعاً برای این کار وقت و حوصله می‌گذارد.

این مادر مشهدی ادامه داد: البته نگرانی زیاد من بابت استفاده زیاد فرزندم از تبلت و امکان ضعیف شدن چشم‌هایش و همچنین کم شدم فعالیت بدنی او است. همچنین این آموزش مجازی بهانه‌ای شده است که مدت بیشتری از تلفن هوشمند استفاده کند و حتی وقت خود را با بازی‌های مجازی که فایده چندانی ندارند بگذراند.

همچنین زهرا یوسفی، مادر بزرگ و سرپرست یک دانش‌آموز اول دبستانی اظهار کرد: ما در خانه به جز تلویزیون، هیچ وسیله دیگری که بتواند به نوه‌ام در خصوص درس‌هایش کمک کند، نداریم و او نیز بااشتیاق کمتری نسبت به کلاس درسش این آموزش تلویزیونی را دنبال می‌کند و دائماً می‌گوید که درس‌ها را از زبان آموزگار خودش بهتر می‌فهمد.

وی افزود: البته معلم نوه‌ام گروه مجازی تشکیل داده است ولی از آنجا که به تلفن هوشمند دسترسی ندارم و در این اوضاع فرزندانم نمی‌توانند دائماً به ما سر بزنند تا تلفن خود را در اختیار ما قرار دهند، نوه‌ام نمی‌تواند به معلم خود از این طریق دسترسی داشته باشد. سال اول دبستان بسیار مهم است و از آنجایی که سواد من نیز آنقدری زیاد نیست، نمی‌دانم چه‌طور می‌توانم به نوه خود کمک کنم.

در ادامه برنامه‌ها و اقدامات اداره‌کل آموزش و پرورش خراسان رضوی را در زمینه حل مشکلات تحصیلی دانش‌آموزان را از مسئولین مربوطه جویا شدیم.

شرکت در آموزش مجازی ایجاد شده توسط مدارس اجباری نیست

محمدمهدی مؤمنی، مسئول آموزش مجازی اداره‌کل آموزش و پرورش خراسان رضوی  ضمن تأکید بر عدم اجبار در انجام آموزش‌های مجازی تهیه شده از طرف مدارس و و دبیران، گفت: بحث آموزش مجازی در کشور ما توسط معلمین و همچنین شرکت در آن توسط دانش‌آموزان یک امر اجباری نبوده و کاملاً اختیاری است.

وی افزود: براساس گزارشاتی که از نقاط مختلف استان داریم، بیشتر معلمان در تمام مناطق ما با احساس مسئولیتی که نسبت به جریان آموزش و پرورش دانش آموزان دارند و با این تفکر و شعار که مدرسه شاید تعطیل شود ولی آموزش تعطیل نمی‌شود، کارشان را در فضای مجازی با استفاده از ابزارهای متنوع انجام می‌دهند.

مؤمنی تصریح کرد: البته ناگفته نماند که آموزش و پرورش با استفاده از شبکه ملی شاد شرایطی را فراهم می‌کند تا براساس شیوه‌نامه‌ها امکان حضور و غیاب دانش‌آموزان نیز فراهم شود و در مرحله اول، ۹۰ درصد دانش‌آموزان ابتدایی کشور وارد این شبکه شده‌اند اما از آنجایی که این شبکه نوظهور است، باید اجازه دهیم وارد مراحل کار شده تا امکان گزارش‌دهی نیز ایجاد شود.

مسئول آموزش مجازی اداره‌کل آموزش و پرورش خراسان رضوی در خصوص خدمات آموزشی که به دانش‌آموزان عشایری و روستایی ارائه می‌شود، ابراز کرد: در حال حاضر بحث رسانه ملی، تلویزیون اینترنتی وجود دارد که دانش‌آموزان را به صورت سراسری تحت پوشش قرار می‌دهد و جایگزینی است برای دانش‌آموزانی که دسترسی به ابزارهای دیگر را نداشته باشند؛ هرچند آمار آن‌ها نیز بسیار کم است.

اقدام آموزش و پرورش خراسان رضوی؛ تهیه محتوای درسی مکتوب و کلینیک آموزشی تلفنی

وی ادامه داد: در حوزه ابتدایی، کار خوبی که معاونت ابتدایی اداره‌کل انجام داد، تولید محتوا و بحث‌های آموزشی مکتوب بود که آن را برای کل دانش‌آموزان سراسر استان ارسال کرند که عدم امکان استفاده از فضای مجازی موجب هیچگونه اختلالی در تحصیل آنان نشود. همچنین معلمین در سراسر استان در ارتباط با مناطقی که امکان استفاده از فضای مجازی را ندارند چه به صورت تلفنی و چه با حفظ پروتکل‌های بهداشتی به صورت حضوری به خدمت‌رسانی مشغول هستند.

مسئول آموزش مجازی اداره‌کل آموزش و پرورش خراسان رضوی اضافه کرد: همچنین اقدام خوبی در استان ما انجام شد و برای اینکه دانش‌آموزانی که به اینترنت دسترسی ندارند بتوانند به خدمات دسترسی پیدا کنند، ترتیب یک کلینیک آموزشی برای دانش‌آموزان دوره اول و دوم داده شد که پاسخگوی تلفنی به اشکالات و سوالات دانش آموزان است و به دبیران برتر استان تلفن همراه اعتباری اختصاص داده شده تا دانش‌آموزان بتوانند در ساعت‌های معین، اشکالات درسی خود را به صورت تلفنی بپرسند و فکر نمی‌کنم دانش‌آموزان چالشی در زمینه آموزشی داشته باشند.

همچنین ابوالحسن حقیقی، معاون آموزش ابتدایی اداره‌کل آموزش و پرورش خراسان رضوی ، در خصوص اقدامات انجام‌شده برای دانش‌آموزان محروم، بیان کرد: طبق برآوردهایی که داریم، حدود ۲۰ درصد از دانش‌آموزان ما به دلیل امکانات زیرساختی و عدم دسترسی به اینترنت، امکان دسترسی به شبکه شاد را نخواهند داشت؛ مخصوصاً دانش‌آموزان عشایری که در حال کوچ هستند. به همین جهت از قبل از تعطیلات نوروز، برای آنان محتوایی را تحت عنوان درس‌نامه‌هایی که هم تکالیف و هم نکاتی را منطبق با بودجه‌بندی سال تحصیلی دارند تهیه کردیم.

وی افزود: محتوای اولیه قبل از نوروز با رعایت پروتکل‌های بهداشتی چاپ و توزیع شد و اشکالات نیز در نسخه بعدی مرتفع خواهد شد. نسخه دوم نیز که براساس بودجه‌بندی خردادماه است، هفته آینده چاپ و توزیع خواهد شد. این محتوا روی سایت‌های اداره‌کل و مناطق گذاشته شده است و قابلیت دسترسی به این سایت‌ها وجود دارد و هم‌اکنون مدیران و معلمان مدارس این درسنامه‌ها را چاپ کرده و به دست دانش آموزان مناطق محروم می‌رسانند و حتی خیرینی نیز در بعضی مناطق در این حوزه ایفای نقش کردند.

حقیقی در ارتباط با راه‌های ارتباطی جهت حل مشکلات درسی دانش‌آموزان، گفت: بعضی از معلمان ما که بومی همان منطقه هستند، با کوچ این عشایر در حال کوچ هستند یا در روستاهای اطراف مشکلات درسی دانش‌آموزان را حل می‌کنند. همچنین در روستاها دسترسی به تلفن وجود دارد و دانش‌آموزان از طریق تلفن با معلمان خود ارتباط دارند و اشکالات درسی برطرف می‌شود.

معاون آموزش ابتدایی اداره‌کل خراسان رضوی ضمن قدردانی از تلاش معلمان استان، اظهار کرد: تلاش خیلی خوبی قبل از ابلاغیه وزارتی وجود داشت و تمام معلمان فعال شدند؛ چراکه خصوصاً در حوزه آموزش ابتدایی به دلیل ارتباط عاطفی دانش‌آموز و معلم، ارتباط بین خانه و مدرسه نباید قطع می‌شد و اگر کمک معلمان، مدیران و اولیا نبود، شاید امروز به این نقطه نرسیده بودیم.

وی ادامه داد: حتی راجع به بحث سواد حرکتی و بازی‌هایی که دانش‌آموزان باید در خانه انجام دهند، معلمان بازی‌ها و محتواهای خوبی را تهیه و ارسال کردند و حتی در بحث‌های مشاوره‌ای نیز نقش دارند.

منبع: مهر