قدس آنلاین: از جمله توصیه‌هایی که در ماه رمضان بر آن تأکید شده است، انفاق و کمک به مستمندان است؛ و آن‌گونه که رهبر معظم انقلاب در بیانات تلویزیونی خود به مناسبت نیمه شعبان فرمودند، در شرایطی که شیوع ویروس کرونا موجب تشدید فشار اقتصادی بر اقشار ضعیف جامعه شده است، مواسات و همدلی و کمک مؤمنانه به نیازمندان از اهمیت بیشتری برخوردار است. در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام دکتر علیرضا پیروزمند، عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی قم به این موضوع پرداخته‌ایم.
* چرا رهبر معظم انقلاب در آستانه ماه مبارک رمضان بر مواسات و همدلی در جامعه تأکید کردند؟
مواسات به معنی شریک کردن دیگران در مال خود است؛ یعنی از آنچه نصیب انسان شده به دیگرانی که از رزق کمتری برخوردار شده‌اند، داده شود تا بین افراد جامعه برابری و برادری برقرار باشد؛ هر چند مواسات مفهوم وسیعی دارد که تنها محدود به بخشش‌های مادی نیست؛ از این رو بود که رهبر معظم انقلاب با اشاره به فرازی از صلوات شعبانیه و در شرایط ویژه امروز جهان که ایران عزیزمان نیز مبتلا به ویروس کرونا شده و بسیاری از مردم در تأمین معیشت خود مانده‌اند، مورد توجه قرار گرفت.
امام صادق(ع) در حدیثی که شرح آن در کتاب شریف کافی آمده است، مواسات را جزو علامات مؤمن دانسته‌اند. همچنین امام باقر(ع) مواسات را یکی از بهترین اعمال معرفی کرده‌اند و فرموده‌اند: سرور اعمال سه چیز است؛ یکی انصاف دادن به مردم است؛ و امام در ادامه انصاف دادن به مردم را این‌گونه معنا کرده‌اند که هر چه تو را خوشحال کند همان را برای مردم بخواهی و به دنبال خوشحال کردن مردم باشی؛ مواسات با برادر دینی در مال و یاد خدا در هر حالی. امام سجاد(ع) نیز دراین باره در دعای بیست و چهارم صحیفه سجادیه می‌فرمایند مؤمن هفت حق بر مؤمن دارد که یکی از حقوق مطرح شده از سوی حضرت مواسات و برابری با برادر ایمانی در مال است؛ این هفت حق عبارتند از تعظیم در بزرگداشت مؤمن هنگام دیدن او، دوست داشتن مؤمن در دل و مواسات و برابری در مال خود، غیبت برادر دینی خود را نکند، سخن گفتن پشت سر برادر خود را حرام بداند، هنگام بیماری از او عیادت کند، درتشییع جنازه برادر دینی خود شرکت کند و وقتی که برادر دینی او از دنیا رفت جز نیکی درباره او سخن نگوید.
فرهنگ مواسات در دین اسلام نشان‌دهنده این است که در دین اسلام نوع ارتباط انسان‌ها با یکدیگر و افزایش همدلی واخوت ایمانی با دیگران جزو شروط و الزام‌های ایمان به شمار می‌رود؛ و یکی از علائم برادری ایمانی به کارگیری مواسات در زندگی فردی و اجتماعی است. انسان توانمند به لحاظ مالی، زمانی مؤمن حقیقی است که از مال خود به دیگران به‌خصوص به نیازمندان بخشش کند.
* چرا بر انفاق و مواسات در ماه مبارک رمضان تأکید شده است؟
مواسات یکی از سنت‌های دیرینه و بی‌نظیری است که قرن‌هاست در ماه مبارک رمضان به‌ویژه در قالب سفره‌های احسانی که برای اطعام فقرا پهن شده، ادامه داشته است. در روایت‌های دینی، افطار دادن به روزه‌داران ولو با یک خرما و یک لیوان شیر یعنی در ساده‌ترین شکل ممکن سفارش شده است. ماه رمضان امسال متفاوت از سایر ماه‌های مبارکی است که در طول حیات خود دیده‌ایم؛ امروز بسیاری از مردم جهان و مردم کشورمان در گیر و دار ویروس منحوس کرونا با مشکلات عدیده مالی و معیشتی دست و پنجه نرم می‌کنند؛ به‌خصوص درآمد طبقه ضعیف جامعه دچار اخلال شده و دراین بین انسان‌های آبرومند زیر فشار زندگی شرمنده همسر و فرزندان خود می‌شوند؛ بنابراین مواسات به ما یادآوری می‌کند که با حمایت از این افراد نباید اجازه دهیم حرمت و کرامت آن‌ها از بین برود. ماه مبارک رمضان امسال بهترین فرصت برای تبیین و نهادینه‌سازی فرهنگ مواسات است تا به برکت ماه رمضان هیچ هموطنی به واسطه فقر مالی در تنگنا نباشد و در خیزش مواسات به نفع همه نیازمندان جامعه و لطف خدا از شرایط سخت کنونی عبور کنیم.
پیامبر گرامی اسلام در خطبه معروفی که در آخرین جمعه ماه شعبان در توصیف ماه مبارک رمضان بیان فرمودند، پس از حمد الهی می‌فرمایند: اگر کسی در این ماه عمل خیری به قصد قربت انجام دهد، خدای متعال اجر عمل واجب را به او عطا می‌کند؛ و در ادامه می‌فرمایند: این ماه، ماه مواسات و همدردی با دیگران است و خداوند روزی مردم را دراین ماه افزایش می‌دهد. این بیان گهربار نشان می‌دهد که مردم از تنگدستی‌های احتمالی خود یا نگرانی ناشی از تنگدستی بعد از مواسات نباید بهراسند؛ چرا که پیام‌آور رحمت دراین باره فرموده‌اند: خداوند روزی مردم را در ماه مبارک رمضان افزایش می‌دهد. بی‌شک افزایش روزی فقط بحث مادی آن نیست؛ هر چند که نوید وسعت رزق و روزی به مؤمنان داده شده است. این مسئله نشان‌دهنده آن است که رزق فقط به تلاش انسان بستگی ندارد و لطف خداوند متعال هم در این باره مهم است؛ و انسان‌هایی که اهل مواسات هستند خداوند راه‌های برکت رزق و روزی را پیش پایشان هموار می‌کند؛ از این رو پسندیده است که در ماه رمضان با اعتماد به خداوند یکتا از ظرفیت فراهم شده برای ارتقای معنوی خود و افزایش رتبه‌های ایمان خود به واسطه انجام مواسات استفاده کنیم.
نظر شما