قدس آنلاین: مقامات کشورمان در روزهای اخیر و همزمان با گمانه‌زنی‌ها درباره میانجیگری عراق بین ایران و عربستان از آمادگی خود برای گفت‌وگو با سعودی‌ها گفته‌اند و این در حالی است که عربستان تاکنون واکنشی به این موضوع نداشته است. نزدیکی تهران - ریاض در سال‌های اخیر همواره تنها در حد یک گمانه باقی‌مانده و هیچ‌گاه منجر به نتیجه‌ای نشده است. پیش‌ازاین عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیر پیشین عراق و عمران خان، نخست‌وزیر پاکستان میان دو طرف میانجیگری کردند، اما تلاش‌هایشان برای نزدیک کردن دیدگاه‌های دو طرف بی‌نتیجه ماند. این بار نیز با اعلام خبر نخستین سفرهای خارجی نخست‌وزیر عراق، این موضوع بار دیگر بر سر زبان‌ها افتاد، اما مقامات ایرانی با قاطعیت اعلام کردند که برای گفت‌وگو با عربستان نیاز به میانجی ندارند. محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان هم دراین‌باره گفته بود: ایران برای برقراری روابط خوب با عربستان سعودی آمادگی دارد، ولی ریاض نخواسته است روابط برابر با تهران داشته باشد. با توجه به نکات ذکر شده حال این سؤال مطرح است که ریشه سیاست ناپخته سعودی که امنیت خود را خارج از مرزهای منطقه و در نزدیکی با قدرت‌های خارجی تعریف کرده، از کجا نشئت می‌گیرد؟
واقعیت آنچه اکنون در منطقه ما جریان دارد از رشد بحران‌های فزاینده برای حکام سعودی نشانه دارد. ریاض این روزها در حوزه داخلی تحت تأثیر اقدام های محمد بن سلمان شاهزاده جاه‌طلب سعودی که در سودای جانشینی پدر بیمار و پیرش به سر می‌برد، دچار چنددستگی و آشوب بسیاری شده است. این موضوع در عرصه سیاست خارجی آل سعود هم حاکم است. عربستان در پرونده‌های مهم منطقه از عراق، سوریه و لبنان گرفته تا شمال آفریقا قافیه را به رقبای منطقه‌ای خود باخته است. البته این تنها قسمتی از ماجراست؛ چرا که یمن امروز به باتلاقی برای آل سعود تبدیل شده که بیرون آمدن از آن برای آن‌ها کاری بس دشوار است. طی چند ماه اخیر علاوه بر این بحران‌های سیاسی و نظامی، معضلات اقتصادی ناشی از کاهش قیمت نفت و شرایط کرونایی هم بر شانه سعودی‌ها سنگینی کرده و آن‌ها را هرروز بیشتر تحت فشار می‌گذارد. در این حال ارسال پیام از سوی ایران به حاکمان سعودی در راستای آمادگی برای برقراری روابط آن هم در شرایط که حاکمیت سعودی تحت شدیدترین انزوا و تنش‌های منطقه‌ای و داخلی قرار دارد را نه پیامی به این حاکمان شکست‌خورده، بلکه باید سیگنالی به افکار عمومی جهان اسلام قلمداد کرد. تهران با اعلام آمادگی برای گفت‌وگو این پیام را مخابره می‌کند؛ این ما نیستیم که به دنبال ناامن سازی منطقه هستیم، بلکه کسانی مسبب آشوب هستند که مجری سیاست‌های غربی بوده و امنیت خود را در خارج از مرزها جست‌وجو می‌کنند.
در این میان حاکمان سعودی که این موقعیت ضعیف خود را دریافته‌اند، ترجیح داده‌اند فعلاً در مقابل این درخواست تهران همچنان روزه سکوت در پیش بگیرند. سعودی با درک اینکه امروز وزنی در تحولات منطقه ندارد، به‌جای بازگشت از سیاست‌های اشتباه گذشته و نزدیکی به کشورهای منطقه همچنان بر سیاست‌های اشتباهش اصرار داشته و هرچه بیشتر به دامن غرب می‌لغزد. سعودی اکنون خود را در اوج ناامیدی می‌بیند. به‌طور نمونه ریاض در هنگام آغاز جنگ علیه یمن ائتلافی با مشارکت تقریباً ۳۰ کشور تشکیل داد که هرکدام از این دولت‌ها پس از بهره‌برداری از ریاض پا پس کشیده و سعودی را میان معرکه تنها گذاشتند. امروز تنهایی سعودی در یمن به حدی رسیده که حتی امارات متحده عربی به‌عنوان دیگر بال تهاجم به این کشور فقیر عربی، با ریاض به اختلاف خورده و مزدوران آن‌ها جنگ نیابتی علیه یکدیگر به راه انداخته‌اند.
همه این عوامل در کنار هم سبب شده حاکمان سعودی به این نتیجه برسند که توانایی تأمین امنیت خود بدون وابستگی به قدرت‌های خارجی را ندارند؛ اما این رویکرد تا اینجا بیشترین خسارت را متوجه خود عربستان کرده است. این رویه علاوه بر روی‌گردان کردن کشورهای منطقه از سعودی، ثروت آن‌ها را هم به دامن بیگانگان غربی روانه کرده؛ موضوعی که حاکمان واشنگتن و شخص ترامپ بارها به آن اذعان کرده‌اند. در نهایت به نظر می‌رسد آن‌ها باید هرچه زودتر در این رویه بازبینی کنند؛ چرا که وقتی آن‌ها خود عامل ناامنی هستند، هیچ امنیت وارداتی نمی‌تواند آن‌ها را مصون کند، آن‌هم در مقابل بحران‌هایی که محصول عمل آن‌هاست.
نظر شما