قدس آنلاین: مدیر گروه اخلاق و تربیت مرکز تخصصی مهدویت که درباره «سبک زندگی منتظرانه» با ما گفت‌وگو می‌کرد، با بیان اینکه انتظار امام زمان(عج) بحثی شخصی و فردی نیست، می‌گوید: برخی افراد با تکیه بر این باور که انتظار، بحثی فردی است، سعی می‌کنند به اصلاح خود بپردازند، اعمال عبادی خود را به جا بیاورند، امور مالی خود را تحت کنترل قرار دهند و... البته این کارها بسیار خوب و لازم و مورد رضایت حضرت(عج) است اما تمام آن چیزی نیست که در فرهنگ انتظار از آن یاد می‌کنیم.
حجت‌الاسلام دکتر حسن ملایی اضافه می‌کند: باید نگاهی درست، دقیق و همه‌جانبه به آموزه‌های مهدوی معصومین(ع) داشته باشیم؛ نگاهی که متکی بر پشتوانه‌های قرآنی و براهین عقلی است. اگر با این نگاه به انتظار نگاه کنیم درمی‌یابیم انتظار امام زمان(عج) و حکومت جهانی او بیش از اینکه یک مقوله فردی باشد، موضوعی اجتماعی است؛ زیرا امام زمان(عج) قرار است تشریف آورده و حکومت عدل جهانی تشکیل دهد و دین حق را فراگیر کند تا در بستر این دین حق، هر فرد به اندازه تلاش و سعی خود به رشد و تعالی برسد.
بیشتر موانع ظهور ولی عصر(عج) موانع اجتماعی است
او در پاسخ به این پرسش که آیا حکومت‌داری، مقوله‌ای فردی است یا اجتماعی نیز توضیح می‌دهد: گاهی اوقات برخی منتقدان به مهدویت و حتی برخی مسلمانان می‌گویند همین که ما به مسجد رفته، نماز و قرآن می‌خوانیم برای جلب رضایت امام زمان(عج) کافی است؛ اما سؤال این است که آیا خود امام زمان(عج) ظهور می‌کند تا بدون دخالت در امور اجتماعی و رفع ظلم‌های اجتماعی و بدون فراگیر کردن عدالت اجتماعی در سطح جامعه فقط در محراب بنشیند؟ اگر مسلمانی مطالعات درست و هدفمند قرآنی و مهدوی داشته باشد ملاحظه می‌کند که در فرهنگ انتظار، رویکرد اجتماعی به این مقوله بسیار مهم است.
پژوهشگر مرکز تخصصی مهدویت اضافه می‌کند: با رویکرد دیگری هم می‌توانیم به این مسئله بپردازیم. اگر همه ما برای ظهور امام زمان(عج) دعا می‌کنیم پس یعنی همه دغدغه ظهور امام زمان(عج) را داریم و به دنبال رفع موانع ظهور حضرت می‌گردیم. اما نکته اینکه موانع ظهور امام زمان(عج) چیست؟ اگر این موانع را شمارش کرده و دقیق و درست عمل کنیم درمی‌یابیم که بسیاری از موانع ظهور حضرت(عج) موانع اجتماعی است نه موانع شخصی. به این معنا که اشخاص ممکن است افراد خوب و صالحی باشند و دنبال نان حلال و تقویت ارتباطات عبادی با خدا باشند، هر چند در جای خود این موارد هم مهم است اما اگر تنها اصلاحگری‌های شخصی کفایت می‌کرد باید موانع ظهور برداشته می‌شد.
او بیان می‌کند: با مرور آیات و روایاتی که در بحث پدیده حکومت دینی و حکومت جهانی ولی عصر(عج) وجود دارد، درمی‌یابیم که بسیاری از موانع ظهور امام زمان(عج) در موانع اجتماعی است و از همین مسیر می‌توانیم انتظار اجتماعی را به خوبی تفسیر کرده و لوازم اجتماعی فرهنگ انتظار را تبیین کنیم.
ضرورت توجه به فضای درگیری حق و باطل برای درک حقیقت انتظار
مدیر گروه اخلاق و تربیت مرکز تخصصی مهدویت با اشاره به آیه ۸۱ سوره اسراء تصریح می‌کند: بحث ظهور امام زمان(عج) را باید در فضای نبرد تاریخی حق و باطل معنا کنیم. در این آیه آمده است: «وَ قُلْ جَاءَ الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ إِنَّ الْبَاطِلَ کانَ زَهُوقا» به این معنا که حضرت ولی عصر(عج) پس از ظهور، دولت، حکومت و دین حق را خواهد آورد و باطل و ظلم را محو خواهد نمود. در این بین نباید فضای مبارزه حق و باطل را فراموش کنیم. عینیت آن در جامعه بوده و می‌شود آن را در جامعه محدود یا در جامعه بین‌المللی و جهانی در نظر بگیریم.
او عنوان می‌کند: در فضای حاضر نیز نزاع حق و باطل را در فضای عمومی جهانی ملاحظه می‌کنیم. در این فضای عمومی؛ جبهه حق، حق‌طلبان و عدالت‌خواهان هستند و جبهه دیگر باطل و استکبار اند که در مقابل به دنبال منافع خود هستند. در فضای مبارزه حق و باطل می‌شود بحث انتظار اجتماعی و نکات اجتماعی که مد نظر است را بهتر تبیین کرد. در فضای مبارزه، امام و رهبر حق و باطل داریم. رهبر جبهه حق، حضرت ولی عصر(عج) و در زمان غیبت آن حضرت علمای ربانی و آشنا با مبانی و معارف اسلام هستند. هر عالمی که به افق معصوم نزدیک‌تر باشد و به‌خصوص در مباحث اجتماعی اعلم و کارآمدتر باشد، جلودار و رهبر جامعه خواهد بود.
این استاد حوزه و دانشگاه در ادامه بیان می‌کند: در مقابل، رهبران باطل را داریم که شیطان به‌عنوان جلودار آن است و زیرمجموعه آن، ایادی انسی و جنی هستند و همین انسان‌ها، حکومت‌ها و طاغوت‌هایی هستند که در فضای رسانه‌ای می‌شناسیم. در این فضا نخستین مأموریت جبهه حق این است که تمام رفتارها را مطابق و همسو با رهبر حق خود و دستورات او قرار دهد که فریضه بسیار مهمی است. اگر در فضای جبهه حق، افرادی را ببینیم که برای خود مشغول عبادت هستند، قرآن خوانده و تسبیح به دست می‌گیرند اما نگاه به رهبر و ولی ندارند؛ این افراد ناخودآگاه در زمین دشمن بازی می‌کنند، زیرا سکوت، بی‌تفاوتی، مشغول و مغرور شدن به برخی امور و شعارهای عبادی آسیب‌های زیادی به جبهه حق و منتظران به همراه دارد.
اصلاحات بر محور انتظار موعود، جامعه را رشد می‌دهد
او تأکید می‌کند: آحاد جبهه حق باید با هم همدلی و همراهی داشته باشند و نباید به دنبال منافع شخصی باشند. منتظران حکومت حق با خود در نهایت همدلی، همراهی، وحدت و همسویی خواهند بود. در کوچک‌ترین نهاد اجتماعی مانند خانواده یا در ابعاد بزرگ‌تر و در فضای محله، شهر، کشور یا فضای ملت اسلام و بلکه تمام مردم باید حق‌طلب باشند. توصیه‌هایی مانند مواسات مؤمنانه، همدلی، وحدت و... که از حضرت امام(ره) و مقام معظم رهبری تأکیدات فراوانی دیده می‌شد دقیقاً به واسطه اشراف و تسلطی است که این بزرگواران به مقوله انتظار و جبهه حق و باطل دارند و اهمیت مسئله را فوق مسائل دیگر تصور می‌کنند.
عضو انجمن علمی مهدویت حوزه علمیه قم تشریح می‌کند: آیه ۲۰۰ سوره آل‌عمران به خوبی این نکته را بیان کرده است و این بزرگوارن از همین آموزه‌های قرآنی و روایی استفاده کرده‌اند. در این آیه آمده است: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَصَابِرُوا وَرَابِطُوا وَاتَّقُوا اللهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ»؛ در این آیه خداوند در خطابی اجتماعی می‌فرماید: ای اهل ایمان صبر کنید. مفسران، صبر را به مسائل فردی و شخصی تعبیر کرده‌اند اما «صابروا» به مسائل اجتماعی اشاره دارد؛ یعنی با همدیگر همدلی، هم‌افزایی و همپوشانی داشته باشید. در مقابل موانع، ترفندها و حملات دشمن مانند شرایط امروز جامعه اسلامی باید همه با هم هم‌افزایی در صبر داشته و به هم کمک کنند؛ اهل استقامت و در انتظار امام زمانشان باشند. در بعضی تفاسیر از معصومین(ع) نیز داریم که به یاد و در پیوند با امام منتظر خود باشید.
دکتر ملایی در پایان خاطرنشان می‌کند: اگر این نکات در میان جامعه اسلامی و جامعه ایمانی ایرانی ما محقق و نگاه‌های فردی در جامعه معتقد به امام زمان(عج) با رویکردهای اجتماعی جایگزین شود، این ارتباطات و اصلاحات بر محور انتظار، ما را در جامعه به توفیقات روزافزونی خواهد رساند و جامعه را تبدیل به یک جامعه الگو می‌کند.
نظر شما