محبوبه علیپور:/

ترافیک که کم باشد کمتر از نیم ساعت از دفتر روزنامه قدس واقع در بولوار سجاد تا بولوار رسالت فاصله است. در حالی که در مسیر بولوار رسالت پیش می‌رویم؛ هر متر به متر مسیر را که می‌پیمایی، فرسنگ به فرسنگ فاصله را از مناطق برخوردار تا مناطق غیربرخوردار شهر به رخ می‌کشد. وقتی پس از پشت سر گذاشتن ترافیکی سنگین به همت‌آباد می‌رسیم برای خودمان هم دشوار است که باور کنیم این راه امتداد همان مسیری است که از بوستان بهار چند دقیقه پیش طی کرده‌ایم.

*منطقه‌ای که رسمیت ندارد

براساس تقسیمات کشوری محدوده همت‌آباد جزیی از بخشداری مرکزی مشهد محسوب می‌شود که از تشکیل آن، بیش از 80 سال می‌گذرد. این در حالی است که با گذشت چندین دهه همچنان مسیر طی شده از ناحیه مزبور تا انتهای جاده سیمان را می‌توان، نمونه روشنی از ساکنانی دانست که میان زندگی شهری و روستایی گرفتار شده‌اند. چنانکه شاهدیم از یک سو در کنار ده‌ها کسب و کار جدید و چشمنواز، همچنان گاراژها و سوله‌هایی کانون جمع‌آوری ضایعات و انبار محصولات دامی و کشاورزی هستند و از سوی دیگر در جوار مناطق مسکونی ده‌ها متر فضای رها شده و پراکنده به محل دپوی نخاله‌های ساختمانی و زباله‌های شهری تبدیل شده‌اند.

در کنار یکی از همین فضاهای بی‌نام و نشان که انبوهی از زباله قرار دارد، پسرک نوجوانی با چهره‌ای آفتاب سوخته در حالی که کیسه‌ای از ضایعات بر دوش دارد به طرفمان می‌آید و با اصرار می‌گوید: کمی پول بدهید، مادرم بیمارستان است... . او در حالی که پلاستیکی از خرده‌های نان در دست دارد، ادامه می‌دهد: می‌خواهم بروم بیمارستان پول ندارم... پول بدهید... هر کلماتی را که کوتاه، گنگ و نامفهوم ادا می‌کند به واژه «پول» می‌رسد که واضح و روشن بیان می‌شود.

*محله‌هایی در محاصره زباله‌ها

مسیر را ادامه می‌دهیم تا به منطقه‌ای به نام اسلام‌آباد می‌رسیم. روستامحله‌ای که نام، نشان و اطلاع چندانی از آن در مستندات رسمی، فضای مجازی یا گزارش رسانه‌ها نمی‌بینیم. هنوز فصل بارندگی شروع نشده اما رد پساب‌ها و مانده زباله‌ها کناره‌های جاده را پوشانده و بوی ناخوشایندی به مشام می‌رسد. نسیم اندکی می‌وزد و تکه پاره‌هایی از کاغذ و پلاستیک در هوا سرگردان پیچ و تاب می‌خورند.

کنار بساط میوه‌فروشی؛ تلی از زباله‌ها خودنمایی می‌کند. مرد با دستمالی چرکین میوه‌هایش را برق می‌اندازد. کودکان با روپوش مدرسه و کیف‌هایی بر دوش از کنار توده‌های خاک و زباله رد می‌شوند. چند پسربچه زباله‌گرد با کیسه‌هایی بر دوش با نگرانی به عکاس ما نگاه می‌کنند و مسیرشان را تغییر می‌دهند. مادر جوانی که کنار ایستگاه اتوبوس ایستاده سعی می‌کند خاکی را که روی چهره طفلش نشسته با گوشه چادر پاک کند.

*اداره بهداشت کارایی ندارد

تصاویر مدام تکرار می‌شوند، شیرابه‌های زباله و مردمی که بی‌تفاوت از کنار حجمی از زباله عبور می‌کنند. کنار یکی از گاراژهای تعمیر خودرو؛ جویی از آب‌های راکد و انبوهی از زباله‌های انباشته شده خودنمایی می‌کند. شدت باد سبب شده که گرد و غبار افزایش پیدا کند.

مردی که به گفته خودش بیش از هشت سال است کسب و کاری در این منطقه به هم زده می‌گوید: همت‌آباد چون جمعیت بالایی دارد دهیاری‌اش توجه اندکی داشته و زباله‌ها را قدری ساماندهی کرده است. مهرگان نیز تحت نظر شهرداری است و باکس حمل زباله وجود دارد اما از همت‌آباد تا محدوده بولوار کشمیری هیچ سطل زباله‌ای وجود ندارد. ما هیچ وقت مسئولی از دهیاری و شهرداری برای رسیدگی به این مسئله ندیدیم. هیچ گونه برنامه‌ای نیز برای ساماندهی زباله‌ها وجود ندارد و مردم خودشان زباله‌ها را در اطراف کال و خیابان‌ها و یا به منطقه کشمیری می‌برند؛ تاکنون هم هیچ کسی را ندیدیم که پیگیر مسئله باشد.

خانه بهداشت نیز در این محله فعال است اما تلاش چندانی برای ساماندهی امور ندارد. به نظرم فقط باید شهرداری وارد عمل شود.

*شهرداری پول را می‌شناسد

یکی از ساکنان محله نیز اظهار می‌کند: شهرداری هیچ برنامه‌ای برای جمع‌آوری زباله ندارد، دهیاری‌ها نیز کاری نمی‌کنند، به طور کلی این منطقه دلسوزی ندارد. هر از گاهی مأموران شهرداری برای دریافت مجوز و گرفتن عوارض سراغ کسبه می‌آیند و فقط کارشان پلمب کسب و کارهاست، آن هم در شرایط فعلی که وضع اقتصادی مناسب نیست. همین چند روز پیش  گاراژ یکی از کسبه را پلمب کردند و برای بازگشایی چند میلیون گرفتند.

او می‌افزاید: بیشتر از 15 سال است که اینجا زندگی می‌کنیم شرایط همیشه همین است. شهرداری هم با ارائه کمترین خدمات به دنبال بیشترین درآمد از ناحیه مردم در بخش‌های مختلف است.

*همت‌آباد و حومه منطقه مسکونی نیست

پس از گفت‌وگو با ساکنان محله همت‌آباد که همه بیش از نظافت این منطقه، نگرانی نان سر سفره‌شان را دارند؛ در مسیر منطقه رسالت باکس‌های زباله را می‌بینیم که کنار کوچه‌ها قرار گرفته‌اند. همچنین پس از طی چندین محله و خیابان؛ کنار یکی از زمین‌های رها شده تابلویی به چشم می‌خورد که روی آن نوشته شده «اینجا منطقه مسکونی است از ریختن زباله خودداری کنید!».