قدس آنلاین: نام شهید «حسین یوسف‌الهی» را حتماً شنیده‌اید؛ رزمنده‌ای که حاج قاسم سلیمانی بارها از او نام برده و به عنوان یک عارف از او یاد کرده بود. در جبهه‌های هشت سال دفاع مقدس، امثال این شهید کم نبودند؛ شخصیت‌هایی که مسیر ربانی شدن را حتی بسیار سریع‌تر از عرفا و اهل سلوک طی می‌کردند و همزمان در دو جبهه جهاد اکبر و جهاد اصغر به پیش می‌رفتند. هفته دفاع مقدس بهانه‌ای شد تا در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام دکتر محمدجواد رودگر، دانشیار گروه عرفان پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به رمز و راز این «یک شبه ره صد ساله را پیمودن» بپردازیم.
مکتب جهاد، انسان‌ساز است
حجت‌الاسلام رودگر با بیان اهمیت واژه دفاع مقدس می‌گوید: مهم‌ترین عنصر دفاع مقدس و عنصر فعال و پویا، جاری و ساری در تمام سطوح دفاع مقدس از خط مقدم تا خاکریزها، درون لشکرها و تمام بخش‌ها و اجزای مختلف دفاع مقدس تا پشت جبهه این بود که همه دفاع مقدس را با واژه پربار و پرمعنایی مانند جهاد در راه خدا نگاه می‌کردند. جهاد مهم‌ترین واژه‌ای است که می‌تواند نماینده هشت سال دفاع مقدس باشد؛ همان گونه که بنا بر آیات معروف سوره حج، خداوند اجازه دفاع به سپاه اسلام و مسلمانان صدر اسلام داد.
او اضافه می‌کند: جهاد در فرهنگ و تفکر اسلامی و دینی در قالب مکتب قرار می‌گیرد. مکتب هم شامل ایدئولوژی و جهان‌بینی است و جهاد را در قالب جهان‌بینی و ایدئولوژی اسلامی تعریف کردیم. انسان‌های مجاهد، انسان‌های مکتبی هستند. آن‌ها برای خود فلسفه زندگی درست و دقیق دارند، در نتیجه به تمام فعل و انفعالات و کردارهای درون این مبارزه و دفاع بار معنایی جهادی را می‌بخشیدند. در این راستا مهم‌ترین مسئله این است که بر اساس آیات قرآن و بسیاری از آموزه‌ها، معارف نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه به خصوص دعایی که در باب رزمندگان و سربازانی که امنیت کشور را حفظ می‌کنند و احادیث و روایات بسیاری که نقل شده است؛ جهاد خاص افرادی است که جزو اولیای الهی هستند. امیرالمؤمنین(ع) فرمود: جهاد دری از درهای بهشت است که خداوند آن را به روی اولیای خاص خود گشوده است.
جهاد اکبر مقدمه‌ای بر جهاد اصغر
این استاد حوزه و دانشگاه یادآور می‌شود: واژه جهاد و گشودن آن به روی جمعی از دوستان خدا بیان می‌کند افرادی که در این مسیر قرار گرفته‌اند اگر اهل معنا نباشند نمی‌توانند در راه خدا جهاد کنند؛ زیرا اگر چه جهاد با دشمن متجاوز و دشمن برون در فرهنگ دینی موسوم به جهاد اصغر است، اما جهاد اصغر امکان‌ناپذیر است مگر اینکه مجاهد در جبهه جهاد اکبر کرده باشد. به این معنا که تا از خود، نفس، تعلقات، زینت‌های دنیوی و... عبور نکند نمی‌تواند خلعت جهاد اصغر را بر اندام خود بپوشاند و جزو لشکر خدا قرار بگیرد.
او توضیح می‌دهد: یک رزمنده وقتی گام‌های اولیه از خود و تعلقات گذشتن را برداشت و وارد جهاد اصغر شد به تدریج جهاد اکبر او تعمیق و توسعه پیدا می‌کند و روز به روز در قالب جهاد اصغر، جهاد اکبرش فزایندگی و تعالی پیدا می‌کند. هر چه در جبهه جهاد اکبر و جهاد درونی و انفسی، قدرت، قوت و معنویت بیشتری کسب می‌کند، جهاد اصغر او هم رنگ و بویی دیگر پیدا می‌کند؛ در نتیجه در درون جهاد اصغر پروریده می‌شود؛ وقتی مقام معظم رهبری در سخنان چند روز گذشته خود می‌فرمایند سردار سلیمانی در دفاع مقدس رشد پیدا کرد و پروریده شد؛ جمله‌ای کلیدی و بر اساس همین معارف دینی است. رزمنده در درون جبهه جهاد اصغر مداوم مراقبت می‌کند تا جهاد اکبر خود را تقویت کند زیرا برای یک رزمنده از هر طیف و طبقه با هر عنوانی که در دفاع مقدس حضور دارد خاک و سلاح و... هدف نبود. هدف این بود که از دین خدا، اسلام، نظام مقدس جمهوری اسلامی، انقلاب اسلامی و ارزش‌ها دفاع کنند.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه می‌دهد: این سخن به معنای اهمیت نداشتن خاک کشور اسلامی نیست، بلکه هدف و انگیزه مکتبی است. مجاهد یک عنصر مکتبی و مسلکی است. جهاد اصغر این عنصر محقق نمی‌شود مگر از رهگذر جهاد اکبر. جهاد اکبر در درون جهاد اصغر تقویت شده و تعمیق پیدا می‌کند در نتیجه روز به روز معنویت، روحانیت و زلالیت او بیشتر می‌شود. از سویی دیگر در درون این جهاد، مجاهدان و رزمندگان اسلام هجرت کردند و مجاهد مهاجر بودند.
مکتب جهاد، تربیت‌کننده شهدا و رزمندگان اسلام
حجت‌الاسلام رودگر عنوان می‌کند: این تعابیر در هشت سال دفاع مقدس به خوبی از نظر مفهومی و مصداقی تفسیر و تبیین شد و عینیت پیدا کرد. زیرا رزمنده‌ها از خانه، خانمان و خانواده خود با تمام تعلقاتی که داشتند گذشتند و هجرت کردند. هجرت نیز مانند جهاد دو گونه هجرت انفسی و آفاقی است؛ هجرت انفسی یعنی از خانه منیت هجرت کرد و از نفس خود گذشت، تا موفق به هجرت آفاقی و مکانی شد. هجرت مکانی و آفاقی معلول هجرت مکانتی و انفسی است مانند جهاد اصغر که معلول جهاد اکبر است.
این پژوهشگر دینی می‌گوید: در فضای دفاع مقدس غیر از عناصری که بیان شد، ارزش‌هایی مانند نماز اول وقت، دعا و راز و نیاز با خدا، نماز شب، سحرخیزی، انس با قرآن و توسل به اهل بیت(ع) نیز وجود دارد. این موارد انسان را پرورش داده و جهاد اکبر را تقویت می‌کند و سبب فزاینده شدن معنویت می‌شود. هر که به اندازه مجاهدت خود در جبهه معنویتش اعتلا پیدا می‌کرد. رزمنده‌ها با معنویت متزاید متعالیه، نورانیت و جذبه معنوی خاصی پیدا می‌کردند و در راه عشق به خدا، دین او و محبت اهل بیت(ع) استعداد بیشتری می‌یافتند.
دانشیار گروه عرفان پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تصریح می‌کند: عنصر مهم دیگر در دفاع مقدس، ولایت است. وقتی ولی فقیه و مرجع تقلید به جهاد فتوا می‌دهد یا برای برخی حکم به جهاد صادر می‌کند، مجاهد و رزمنده بر اساس فتوای مرجع تقلید و حاکم شرع به جبهه می‌رود. در نظام امت و امامتی و مرجعیتی و ولایتی رزمندگان اسلام به جبهه می‌رفتند. برای یک رزمنده هیچ امری غیر از امر ولی فقیه مهم نبود؛ زیرا جهاد در راه خدا به اذن خدا، رسول خدا(ص) و امام و در زمان غیبت کبری به اذن ولی فقیه و مرجع تقلیدی که مسئولیت رهبری سیاسی جامعه را بر عهده دارد، است.
دکتر رودگر در پایان تأکید می‌کند: اگر جهاد، متشرعانه و ولایی باشد نماز، روزه، دعا، توسل و عشق و ایثار و همه چیز معنا پیدا می‌کند. این می‌شود که رزمنده وقتی از خانه به جبهه رفت و برگشت حال معنوی بیشتری پیدا می‌کرد. هر چه در درون جبهه بیشتر قرار می‌گرفت معنویت و اخلاص بیشتری پیدا می‌کرد. برخی از آنان نیز به جایی رسیدند که به فیض شهادت نائل شدند. رزمندگان اسلام به درجه‌ای رسیدند که امام(ره) در پیامی توحیدی خطاب به آنان فرمود: اینجانب از دور دست و بازوی قدرتمند شما را که دست خداوند بالای آن است می‌بوسم و بر این بوسه افتخار می‌کنم. تمام شهدا و رزمندگان ارزشمند اسلام در مکتب جهاد اسلامی و در جبهه‌های دفاع مقدس تربیت شدند.
نظر شما