قدس آنلاین-گروه استان ها: طرح ۴۶ هزار هکتار انتقال آب با لوله در دشت سیستان در پی سفر هیئت دولت در ابتدای سال ۹۳ مصوب و با عنایت رهبر معظم انقلاب بخش اول اعتبار ۵۰۰ میلیون دلاری آن از محل صندوق توسعه ملی تخصیص یافت و برای اجرا به وزارتخانه‌های کشاورزی و نیرو ابلاغ شد.
این طرح که باهدف استفاده بهینه از آب و به‌ویژه برای تأمین آب به‌منظور اجرای کشت‌های خارج فصل در دستور کار قرار گرفت قرار بود در دوره خشک‌سالی نقش فرشته نجات را برای سیستان بازی کند.
مردم چه می‌گویند؟
علی زینلی یکی از کشاورزان منطقه در همین رابطه به خبرنگار ما می‌گوید: متأسفانه هر طرحی که در این استان تاکنون پیاده‌سازی شده بدون توجه به نظرات و خواسته‌های مردم محلی بوده است.
وی بابیان اینکه متأسفانه بسیاری از نهرهای سنتی با این طرح تخریب شد و زمین‌های کشاورزی بسیاری هم بعد از گودبرداری برای نصب لوله‌ها تسطیح نشد بیان می‌کند: قرار شده تنها به نیمی از زمین‌های تحت اختیار وی آب اختصاص یابد لذا تکلیف نیمی دیگر از اراضی قابل‌کشت من بلاتکلیف است.
وی بابیان اینکه آب در برخی از حوضچه‌های تقسیم پائین تر از زمین قرار داشته و حالا برای بردن سرزمین دوباره مجبور به لوله‌کشی و پمپاژ مجدد هستیم بیان می‌کند: مجری طرح حتی پستی‌وبلندی اراضی و شیب زمین‌ها را به‌درستی مصاحبه نکرده است و حالا بسیاری از حوضچه‌ها پائین تر از زمین قرار گرفتند!
نکاتی که دیده نشده
دکتر حسین سرگزی از کارشناسان اداره منابع طبیعی سیستان و بلوچستان و مدیر پروژه ملی احیای هامون در گفت‌وگو با قدس اظهار می‌کند: لزوم نگاه به آینده در این طرح خیلی مهم است.
وی عنوان می‌کند: مشاور راهبردی فقط موضوع حق‌آبه را دیده ولی هیچ راهبردی برای سناریوی کم‌آبی در نظر نگرفته است و برای اراضی خارج از طرح هیچ‌چیزی ندیده نشده است.
این کارشناس با اشاره به اینکه از حدود یک هزار روستای سیستان حدود ۷۰۰ روستا مشمول طرح‌شده‌اند خاطرنشان می‌کند: در کلیات این طرح مقرر بود تا تعداد ۷۰ هزار خانوار روستایی از آب سهمیه‌ای برخوردار شوند اما در خوش‌بینانه‌ترین حالت این طرح افزون بر ۵۵ هزار خانواده کشاورز تحت پوشش قرار می‌گیرند.
وی بابیان اینکه ابهامات بسیاری در حقابه افراد در این طرح وجود دارد می‌افزاید: در حال حاضر معلوم نیست تکلیف آن‌هایی که مهاجرت کرده‌اند و رفته‌اند چه می‌شود؟ آن‌هایی که غایب بودند و در منطقه نیستند و یا آن‌هایی که سند محضری ندارند سهم آن‌ها در این طرح چه می‌شود؟
تجدید نظر در کاشت
وی بابیان اینکه افزون ۸۵۰ میلیون دلار برای اجرای این طرح سرمایه‌گذاری شده است بیان می‌کند: به نظرم قبل از رهاسازی آب در دشت سیستان باید یک تجدیدنظر جدی در نحوه کاشت محصول و شیوه مدیریت دشت سیستان انجام می‌پذیرفت.
سرگزی بابیان اینکه کشاورزی در دشت سیستان نیازمند یک جراحی بود اذعان می‌کند: باید برای استفاده بهینه از این آب حداقل نسبت به یکپارچگی اراضی و یا الزام به رعایت الگوی کشت واحد اقدام می‌شد.
وی با تأکید بر این موضوع که نظام بهره‌برداری این طرح نیز نامشخص است ادامه می‌دهد: به نظر باید یک سازمان به‌عنوان مدیر بهره‌برداری برای این طرح تعریف شود زیرا این طرح دارای هزینه‌های بسیار سنگینی ازجمله هزینه مصرف برق، نگهداری حوضچه‌ها، سیستم توزیع آب و سایر مدیریت‌ها را می‌طلبد که برآورد می‌شود رقم این هزینه به افزون بر ۵۰ میلیارد تومان نیز برسد اما این در حالی است که این هزینه‌ها در اعتبار هیچ دستگاهی دید نشده است.
وی بابیان اینکه اگرچه بناست که هزینه‌های نگهداری این طرح از محل درآمد بهره‌برداران اخذ و پوشش داده شود اما واقعیت این است کشاورزی که افزون بر ۱۰ سال موفق به کشت در زمین خود نشده چگونه حاضر است و می‌تواند از عهده پرداخت هزینه‌های این طرح بربیاید و یا کدام سازمان متولی دریافت و اهرم اجرایی دریافت هزینه‌هاست؟
ایرادات رفع می‌شود
تمامی این مشکلات و سؤالات در حالی در ذهن کشاورزان سیستان بدون پاسخ مانده است که محمدعلی نیکبخت رئیس جهاد کشاورزی استان سیستان و بلوچستان و مشاور اجتماعی مجری طرح اطمینان خاطر می‌دهد که تمام دغدغه‌های کشاورزان در این طرح دیده‌شده است.
وی بابیان اینکه البته طرح بدون ایراد نیست توضیح می‌دهد: باید اجازه داد کار همین‌گونه که پیش می‌رود به‌تدریج تست شود تا ایرادات هم رفع شود.
نیکبخت بابیان اینکه اگر به مجریان فرصت دهیم این کار به‌خوبی تمام می‌شود می‌افزاید: مجری و مشاور راهبردی باید پاسخگو باشند و ازآنجاکه پیمانکاران ضمانت اجرایی دادند لذا هر ایرادی داشته باشد موظف به رفع آن هستند.
وی البته به این موضوع نیز اعتراف می‌کند که قرار نیست این طرح با ۴۰۰ میلیون مترمکعب آب تمامی زمین‌های سیستان را زیر کشت ببرد!
نظر شما