قدس آنلاین-گروه استان ها: گرچه بنا بر اظهارات محمدحسن طالبیان بسیاری از خانه‌های بافت قدیم گرگان را می‌توان به موزه تبدیل کرد و این موزه‌ها درواقع زیربنای توسعه و جذب توریست و گردشگر خواهد بود اما این نقشه‌ها در حالی در سر مسئولان پرورانده می‌شود که هنوز این دیوار باستانی برای ثبت جهانی یونسکو خود بدون نقشه مانده است!
جفا بر آثار باستانی
گرگان- دیوار عظیم تاریخی گرگان که ۲۰۰ کیلومتر طول دارد در ۲۹ تیرماه سال ۱۳۷۸ به ثبت ملی رسید و بنا بر گفته اکثر مورخان و باستان شناسان، این دیوار طولانی‌ترین اثر معماری ایران باستان است که بعد از دیوار چین (به طول ۶ هزار کیلومتر) و سمیز آلمان (به طول ۵۴۸ کیلومتر) بزرگ‌ترین دیوار دفاعی جهان است.
این دیوار بانام‌های سد اسکندر، سد انوشیروان، سد فیروز، دیوار دفاعی، قزل ییلان، قزل آلانگ و آلان(به زبان ترکمنی) نیز در منابع جغرافیای تاریخی و سفرنامه ها نگارش شده است.
آنچه که واضح است در بسیاری از روستاها مانند «سقر تپه»، «قلعه جیق»، «آلتیم» و «کله‌پست» نشان می‌دهد تعدادی از زارعان با دست‌اندازی به بخشی از بستر و حریم این اثر تاریخی مبادرت به کشت گندم و جو در این محدوده کرده و با استفاده از تراکتور، ستون‌های (بنچ مارک) معرف حریم این اثر تاریخی را واژگون و یا جابه‌جا می‌کنند.
علاوه بر آن، تردد کمباین و کامیون‌های سنگین حامل محصولات زراعی در کریدور دیوار دفاعی گرگان، آسیب‌های غیرقابل جبرانی را به این اثر چند هزارساله وارد کرده است.
متأسفانه در سال‌های گذشته و درنتیجه نظارت و کنترل ضعیف، صدها هزار قطعه از آجرهای این دیوار تاریخی برای ساخت‌وساز بناهای مسکونی مناطق پیرامونی به یغما رفت به‌گونه‌ای که کمتر خانه‌ای با عمر بیش از ۳۰ سال این منطقه را می‌توان یافت که حداقل چند صد آجر از آجرهای دیوار تاریخی گرگان را در خود جای نداده باشد.
اعتبار نداریم
آخرین روز هفته گذشته سفر معاون وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به استان گلستان فرصت مغتنمی بود تا شاید حقوق از دست‌رفته این دیوار را بتوان از این مقام ارشد میراث فرهنگی طلب کرد.
محمدحسن طالبیان در سفر به گلستان در خصوص تخریب‌های صورت گرفته اظهار کرد: با توجه به از بین رفتن بخش وسیعی از دیوار گرگان در طول تاریخ، توقع بازسازی کامل این اثر تاریخی وجود ندارد.
معاون وزیر میراث فرهنگی ادامه داد: تخریب بخشی از این دیوار طی چند سال گذشته و ساخت خانه‌بر روی آن امری طبیعی است اما احداث برخی پروژه‌ها بر روی دیوار بدون مطالعه دقیق از سوی مشاوران توجیه‌ناپذیر است.
دیوار دفاعی گرگان در لیست موقت ثبت فهرست یونسکو قرار دارد که تصویب نهایی آن نیازمند نقشه‌برداری اصولی است
طالبیان ادامه داد: تلاش بیشتر برای مدیریت و حفاظت از بقایای این دیوار تاریخی می‌تواند توجیه خوب و قابل قبولی برای یونسکو در مسیر ثبت جهانی این اثر باشد.
وی اظهار داشت: دیوار دفاعی گرگان در لیست موقت ثبت فهرست یونسکو قرار دارد که تصویب نهایی آن نیازمند نقشه‌برداری اصولی است.
معاون وزیر میراث فرهنگی گفت: ۲۰ میلیارد ریال از هزینه موردنیاز نقشه‌برداری دیوار دفاعی گرگان تأمین‌شده اما اتمام آن نیازمند اعتبار بیشتر از سوی استان و وزارتخانه است.
وعده استاندار
استاندار گلستان نیز که تا پیش‌ازاین بارها خواستار تسریع در فرآیند ثبت جهانی دیوار دفاعی گرگان شده است از معاون وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خواست تا نگاه ویژه‌ای به این موضوع شود.
بااین‌حال هادی حق‌شناس وعده داد که با کمک منابع استانی و منابع ملی در راستای اتمام نقشه‌برداری و مستندسازی دیوار دفاعی گرگان تلاش خواهد کرد.
نیازمند حفاظت
در حال حاضر تخریب این دیوار به شکل دیگری ادامه دارد تا آنجا که برخی از افراد محلی به‌واسطه کشت محصول با ادوات کشاورزی خسارات بسیاری به این اثر تاریخی وارد کردند.
بر اساس قانون، کشاورزانی که دیوار گرگان و یا هر اثر تاریخی دیگری در املاک و زمین‌های آن‌ها واقع است اجازه کشت دیم دارند و این موضوع از منظر قانونی جرم انگاری نشده است .
بنا بر گفته مدیر پایگاه دیوار بزرگ گرگان به سبب برخی مشکلات و خلأهای قانونی، امکان برخورد با زارعانی که مبادرت به کشت جو و گندم در بستر یا حریم دیوار تاریخی گرگان می‌کنند وجود ندارد.
حمید عمرانی می‌افزاید: بااین‌وجود شخم عمیق، خاک‌برداری، خاک‌ریزی و تسطیح در این مناطق ممنوع و مستوجب مجازات است و در طی سالیان اخیر چند نفر به دلیل ارتکاب این تخلفات در حاشیه دیوار دفاعی گرگان به مراجع قضایی معرفی شدند.
اخبار مبنی بر تخریب این اثر باستانی به شیوه‌های متفاوت ازجمله کشت محصولات کشاورزی تا آجر فروشی در حالی موجب نگرانی دوستداران آثار تاریخی شده که مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری گلستان مدعی است مأمورین یگان حفاظت میراث فرهنگی استان به‌صورت مستمر و شبانه‌روزی این اثر تاریخی را رصد کرده و مانع دست‌اندازی به آن می‌شوند.
نظر شما