پس از اعلام نام جو بایدن به عنوان چهل و ششمین رئیس جمهور منتخب ایالات متحده، تصمیم‌گیران، مقامات و نظریه‌پردازان در دیگر کشورها به محاسبه و ارزیابی رویکرد احتمالی دولت او در حوزه سیاست خارجی پرداخته‌اند. در طول چهار سال گذشته رویکرد یکجانبه‌گرا و بر مبنای بازی حاصل جمع صفر دولت ترامپ ضربه‌های زیادی به روابط این کشور با کشورهای دیگر به‌ویژه روابط با چین وارد آورده است. تحریم و ایجاد محدودیت برای شرکت‌ها و شخصیت‌های مهم تجاری چین مانند هوآوی و وضع تعرفه بر کالاهای چینی به ارزش حدود ۳۶۰ میلیارد دلار از جمله این اقدام‌های مخرب ترامپ به حساب می‌آید که در نهایت اکنون بایدن را به نوعی در بدترین موقعیت در روابط بین دو کشور پس از عادی‌سازی در ۱۹۷۹ قرار داده است. نکته مسلم این است که بایدن به عنوان یک سیاستمدار کهنه‌کار و کارآزموده، برخلاف ترامپ در عرصه خارجی و بین‌المللی دارای سابقه‌ای پیش‌بینی‌پذیر، مطابق معیار و الگویی باثبات و منطقی است. بایدن که هشت سال سابقه معاونت اوباما را نیز دارد، ممکن است در عرصه روابط خارجی رویه و رویکرد او را نیز دنبال کند که می‌تواند شامل ترمیم روابط با متحدان سنتی آمریکا مانند ژاپن و کره، تأکید بر دیپلماسی چندجانبه به خصوص در منطقه آسیای شرقی و بازگرداندن رهبری ایالات متحده در سازوکارهای همکاری‌های چندجانبه شود. بنابراین به احتمال زیاد بایدن در سیاست خارجی به سوی نرم‌تر کردن رفتارها و لفاظی‌ها به خصوص در ارتباط با چین پیش رفته و این گونه پکن و واشنگتن می‌توانند فرصتی برای تنفس و جلوگیری از وخیم‌تر شدن وضعیت در روابط میان خود بیابند. دو کشور ممکن است برای بازسازی اعتماد راهبردی دوطرفه به همکاری‌های عمل‌گرایانه در زمینه‌های مختلفی مانند تولید واکسن کرونا و مبارزه با این ویروس، تغییرات آب و هوا و بازگشتن به برخی سازوکارهای گفت‌وگوهای چندجانبه روی آورند.
اگرچه برخی ناظران معتقدند تغییرات در حال وقوع در رهبری ایالات متحده جهت کلی در سیاست چین- واشنگتن را تغییر نخواهد داد. صرف نظر از اینکه چه کسی در کاخ سفید مستقر است، آمریکا تا حدودی رویکرد فعلی خود در قبال چین را حفظ خواهد کرد و نباید انتظار داشت عادی‌سازی روابط و بازگشت به دوران اوباما به سرعت به وقوع بپیوندد. ضمن اینکه واشنگتن در راستای حفظ موقعیت و جایگاه و نفوذ خود به‌ویژه در آسیا پاسیفیک، حتی با وجود استقرار دموکرات‌ها و تغییر رویه در سیاست خارجی، اقدامات و تاکتیک‌های خلاف میل پکن را به اجرا خواهد گذاشت. کما اینکه اکنون چین نیز با طرح‌ها و برنامه‌های مختلفی در سطح نظام بین‌الملل مانند ابرپروژه یک کمربند – یک جاده با رویکردی فعالانه‌تر به دنبال افزایش نفوذ و نقش خود در مسائل بین‌المللی در مناطق مختلف است که ناگزیر آمریکا باید به مقابله با آن بپردازد. اما بایدن احتمالاً به دلیل اتخاذ دیدگاهی منطقی‌تر به‌خصوص در زمینه تجارت دوجانبه، در مورد تعرفه‌های تجاری تنبیهی تجدیدنظر خواهد کرد ولی پیش از آن به تبادل نظر در این مورد با متحدان خود در منطقه خواهد پرداخت چرا که این تعرفه‌ها که در زمان ترامپ وضع شدند، می‌تواند به عنوان اهرم فشاری در دستان مخالفان گسترش نفوذ و قدرت چین به کار آیند.
در مورد اختلاف‌ها درخصوص مسئله تایوان نیز اگرچه تمامی احزاب آمریکایی به دنبال ارتقای روابط با تایوان هستند، اما بر خلاف رویه ترامپ در تحریک و خشمگین کردن پکن با گذشتن از خطوط قرمز، بایدن محتاطانه‌تر و دقیق‌تر در این زمینه عمل خواهد کرد. آنتونی بلینکن که نام او اکنون به عنوان وزیر خارجه دولت بایدن اعلام شده، چندی پیش اظهار کرد راهبرد متعادل‌تری را در این زمینه پیش خواهد گرفت که می‌تواند محیط امن‌تر و باثبات‌تری را در آن منطقه به وجود بیاورد. این راهبرد در خصوص مسئله هنگ‌کنگ نیز می‌تواند دنبال شود. نیروهای ضدچینی یعنی جدایی‌طلبان هنگ‌کنگ و مقام‌های حزب پیشرو دموکرات در تایوان که تمام امیدشان به موفقیت ترامپ و حمایت‌های وی بود و در زمان انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا حمله‌هایی علیه بایدن نیز انجام دادند، اکنون به نظر می‌آید بر خلاف دوران ترامپ حمایت‌های زیادی از سوی بایدن دریافت نکنند، هرچند به نظر نمی‌رسد دولت بایدن آن‌ها را به کلی رها کند؛ چراکه ممکن است باز هم مفید واقع شوند.
نظر شما