۹ دی ۱۳۹۹ - ۰۹:۵۷
کد خبر: 733872

انرژی خلیج‌فارس و معمای امنیت در اروپا

دکتر عبدالرضا فرجی‌راد، سفیر پیشین ایران در کشورهای اروپایی

در دنیای امروز تحولات مربوط به انرژی بسیار سریع اتفاق می‌افتد؛ چنان‌که می‌توان گفت این تحولات از جنبه راهبردی به ژئوپلتیک گرایش دارد. زمانی نفت خلیج‌فارس برای آمریکا اهمیت راهبردی داشت، به‌طوری‌که اگر نفت این منطقه به آمریکا صادر نمی‌شد، تمام صنایع آمریکا دچار مشکل می‌شد، اما امروز اگر نفت آرامکو عربستان به آمریکا صادر نشود، اتفاق قابل توجهی در صنعت آمریکا نخواهد افتاد و این کشور خلأ نفت عربستان را با نفت تولیدی خود جبران خواهد کرد و حتی آمریکا امروز یکی از صادرکنندگان عمده انرژی در جهان از جمله به اروپاست. در حال حاضر برای ایالات متحده دیگر انرژی خلیج فارس اهمیت راهبردی ندارد، بلکه از نظر اقتصادی مهم شده است؛ یعنی به پول انرژی موجود در کشورهای منطقه نیاز دارد تا بخشی از درآمد انرژی این کشورها، در قالب صادرات کالا و خرید اسلحه به آمریکا برگردد. آنچه عمدتاً مربوط به اتحادیه اروپا می‌شود، آن است که عمده روابط این اتحادیه با عربستان به محور انرژی برمی‌گردد. در نگاهی دقیق‌تر، یکی خود مؤلفه انرژی و دیگری پروژه‌هایی که در این زمینه توسط شرکت‌های اروپایی انجام می‌شود. درآمدهایی که شرکت‌های اروپایی از مشارکت در حوزه انرژی و پالایش آن بدست می‌آورند، کاملاً قابل توجه است. به خاطر ملاحظه مربوط به انرژی است که در واقع، دست بروکسل لای پوست گردوی ریاض است.

چرخه قابل توجهی که در این میان وجود دارد، این است که با مشارکت شرکت‌های اروپایی در صنعت انرژی عربستان، درآمدهای خوبی در اختیار آل‌سعود قرار می‌گیرد. حال تکلیف این پول‌ها چه می‌شود؟ یا صرف خریدهای هنگفت تسلیحاتی اروپایی و غربی و یا در همان کشورهای اروپایی و آمریکایی سرمایه‌گذاری می‌شود.

ممکن است در سال‌های اخیر مسئله انرژی برای ایالات متحده به خاطر کشف نظام تولید نفت شل کم‌اهمیت‌تر شده و این کشور در این زمینه به استقلال رسیده باشد و طبعاً نیازی به نفت عربستان احساس نکند. اما کماکان انرژی فسیلی خلیج‌فارس برای اروپایی‌ها در درجه اهمیت بالایی قرار دارد. نکته مهم این است که بخش اعظمی از این انرژی از روسیه تأمین شده و آن‌ها علاقه‌مند نیستند مسکو تنها بازیگر انرژی باشد. به‌ویژه آنکه به‌تازگی نیز بخشی از این خطوط لوله از ترکیه می‌گذرد و اروپایی‌ها با اردوغان هم مشکلات بسیاری دارند؛ حتی در روزهای گذشته تحریم‌هایی نیز علیه آنکارا اعمال کردند. بنابراین بروکسل هم از تأمین انرژی و هم از نظر خطوط لوله که در واقع گرمای شرق و جنوب اروپا را تأمین می‌کند، نگران است.

انرژی عربستان برای اروپا هم از نظر اقتصادی و درآمدزایی و هم از نظر ژئوپلتیک اهمیت دارد؛ همچنین بخش قابل توجهی از درآمدهای کارخانه‌های اسلحه‌سازی اروپایی به‌ویژه انواع مدل‌های انگلیسی، فرانسوی و آلمانی از عواید فروش تسلیحات به عربستان است؛ ضمن آنکه شرکت‌های آمریکا هم جایگاه خود را دارند.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.