۲۷ دی ۱۳۹۹ - ۱۳:۴۳
کد خبر: 736327

مظلومیت حضرت فاطمه (س) در ادبیات داستانی

کامران پارسی‌نژاد، نویسنده و منتقد

بر هیچ کس پوشیده نیست شهادت حضرت فاطمه(س) یکی از دردناک‌ترین رویدادهای تاریخ اسلام به حساب می‌آید که همچنان علل و عوامل این رویداد سهمگین مورد بررسی و ارزیابی مورخان جهان تشیع است. پرسش‌های زیادی درباره این مسئله مطرح است که می‌تواند حول محور مسائل جامعه‌شناسی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی مطرح و ارزیابی شود. بی‌شک نمی‌توان به سادگی بروز یک اتفاق ناگوار را منسوب به یک عامل کرد. برای ارزیابی و رصد علل بروز حادثه و پیامدهای آن می‌بایست به تمام وادی‌های مرتبط با علوم انسانی سرک کشید. از دیرباز بیشتر توجه مورخان به اصل ماجرای شهادت حضرت معطوف بوده است. در صورتی که جدای مسائل مطروحه زیرساخت اجتماعی، سیاسی، اعتقادی و بوم‌شناسی باید واکاوی شود. فرهنگ قوم عرب و نوع واکنش تهاجمی به اهل بیت(ع) باید بررسی شود.  در این راستا کمتر محققی به نقش محوری حضرت در تاریخ اجتماعی، فرهنگی و سیاسی توجه نشان داده است. کمتر محققی پیامدهای وفات ایشان را در جامعه آن روزگار به دقت و موشکافانه بررسی کرده است؟ قابل ذکر است در عالم ادبیات داستانی در بسیاری کشورهای غربی و حتی شرقی نویسندگان صرفاً روایتگر داستان نیستند. آنان پیش از خلق داستان همچون پژوهشگری تمام‌عیار به تحقیق درباره رویدادهای مهم از منظر اجتماعی، سیاسی و اقتصادی می‌پردازند. بنابراین اثر آنان نشان‌دهنده تحلیل عمیق و بدیعی از ماجراست، به گونه‌ای که رمان‌های آنان برای سایر محققان و نظریه‌پردازان مفید خواهد بود. در صورتی که در ایران نویسندگان صرفاً به صورت کلیشه‌ای و تکراری حوادث تاریخی را بدون داشتن تحلیل عمیق و کاونده روایت می‌کنند. نویسنده ایرانی صرفاً آثار تاریخی را مطالعه می‌کند که غالباً قادر به تشخیص منابع معتبر و کم‌ارزش نیستند. نویسنده خود در نقش یک محقق وارد میدان نمی‌شود، حتی قادر نیست از جنبه روان‌شناختی مسئله را واکاوی کند. بر این اساس مخاطب رمان‌های دینی در گذر زمان به تدریج کم می‌شود. در ارتباط با شهادت حضرت فاطمه(س) جدای تمام نقایصی که بر کار نویسندگان وارد است باید اذعان کرد به طور کلی زندگی و نقش مهمی که ایشان در جامعه اسلامی ایفا می‌کردند مورد توجه اصولی و دقیق قرار نگرفته است. پیامدهای شهادت ایشان در قالب رمان واکاوی نشده است. تأثیر حضرت فاطمه(س) بر زندگی امام علی(ع) با دقت و ریزبینی به تصویر کشیده نشده است. در این راستا می‌بایست نوع نگرش نویسندگان در نحوه شکل‌گیری رمان تاریخی دینی تغییر کند. سپس نویسندگان می‌بایست به اهمیت خلق رمان‌هایی با محوریت تحقیق و پژوهش پی ببرند. شهادت حضرت فاطمه(س) تنها از جنبه عاطفی مورد توجه ادیبان قرار گرفته است، در صورتی که می‌توان به ابعاد شخصیتی و معرفتی ایشان در قالب رمان توجه کرد. باید دید جایگاه ایشان در جامعه روزگارشان چه بوده است. رسالت ایشان چیست؟ و چگونه می‌توان الگوی مناسب و ایده‌ای برای نسل جوانی که دچار سردرگمی، بی‌هویتی و الینه شدن است ارائه داد. بی‌شک داستان اگر هوشمندانه و براساس شیوه‌های داستان‌نویسی اصولی و مدرن نوشته شود می‌تواند ابزار قدرتمندی در این راستا باشد.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.