محمد سرشار مدیر شبکه پویا با اشاره به این موضوع در توییتی نوشت: سیاست محدودسازی پخش پویانمایی‌های آمریکایی، پنج سال است در شبکه کودک اجرا می‌شود و تلاش شده سبک زندگی اسلامی-ایرانی نمود بیشتری داشته باشد.

در یک دهه اخیر، تولید انیمیشن‌های ایرانی در قالب فیلم و سریال رونق گرفته است و توانسته با خلق شخصیت‌ها و قصه‌های جذاب، جای خودش را در سالن‌های سینمایی هم باز کند، فعالیت هشت ساله شبکه پویا هم به نهضت تولیدات این عرصه سرعت بخشیده و موتور استودیوهای پویانمایی سازی را روشن کرده است، اما پرسش اینجاست که با وجود این رونق، تولیدات انیمیشن ما پاسخگوی نیاز داخلی است و اصلاً نگاه صرف به بازار داخلی در این باره، نگاه درستی است؟ محمد امین همدانی، کارگردان و تهیه کننده پویانمایی «فهرست مقدس» در این باره به خبرنگار ما می‌گوید: تولیدات ما همیشه از لحاظ کیفیت محدویت‌هایی داشته و نتوانسته با آثار هالیوودی رقابت کنند، آن‌ها با بستری همچون نتفلکیس در حال تولید سریال با کیفیت‌های سینمایی هستند که عرصه رقابت را خیلی سخت‌تر می‌کند، اما فارغ از این‌ها، کمیت هم اهمیت دارد و حجم تولیدات ما هم کم است.

او اضافه می‌کند: شبکه کودک با حمایت‌هایی که از زمان و نحوه پخش تولیدات داخلی دارد، می‌تواند موجب بهتر دیده شدن یک انیمیشن ایرانی شود، اما حجم تولیدات بسیار پایین است. مرکز صبا و چند شرکت دیگر که تولیدات سریالی پویانمایی دارند، شاید ۱۰ تا ۲۰ درصد زمان شبکه کودک را با تولیدات داخلی پر کنند و حدود ۸۰ تا۹۰ درصد متریال قابل پخش برای کودکان، تولیدات خارجی است.

به گفته این انیماتور اینکه انتظارداشته باشیم لزوماً صدا و سیما به‌خاطر پخش کردن تولیدات باید خریدار آثار و سفارش دهنده باشد، ممکن است به عنوان راه‌حل اولیه که در سال ۷۲ منجر به تأسیس مرکز صبا شد، موفق باشد و حجم تولیدات را بالا ببرد اما یک راهکار درست و اصولی نیست.

ضرورت نگاه جهانی به تولیدات انیمیشن

مدیر پیشین خانه انیمیشن با تأکید بر اهمیت وجود چرخه اقتصادی برای انیمیشن خاطرنشان می‌کند: در این چرخه، پویانمایی می‌تواند شخصیتی را خلق کند و از صدا و سیما برای عرضه و تبلیغ استفاده کند تا بتواند در فروش محصولات جانبی‌اش موفق شود. این چرخه باعث افزایش کیفیت و کمیت تولیدات انیمیشن می‌شود چون بازار پیدا می‌کند، در حالی‌که افزایش حجم سفارشات مثل یک مسکن موقتی عمل می‌کند، شاید به صورت مقطعی جواب دهد اما در طولانی مدت باعث انحصاری شدن تولیدات و افت کیفیت می‌شود، در حالی‌که ورود به بازار رقابتی منجر به رشد و شکوفایی این هنر صنعت می‌شود.

همدانی درباره اینکه آیا در تولید سریال‌های انیمیشن هم به اندازه فیلم‌های انیمیشن قدرتمند عمل می‌کنیم؟ می‌گوید: تاکنون سریال‌های موفقی هم تولید شده است مثلاً تهیه کننده کارتون «ببعی» که از شبکه پویا پخش می‌شود، در حال تولید پویانمایی سینمایی این کارتون است؛ چون از سریال‌های موفق و پربیننده خردسالان بود. سریال‌های موفق دیگری هم داشتیم مانند «اتل متل یه جنگل»، «حسنا کوچولو» یا «تندر» که جزو کارتون‌های محبوب کودکان بوده‌اند. عکس ماجرا هم می‌تواند اتفاق بیفتد، مثلاً ما بعد از تولید فیلم سینمایی «پسر دلفینی» سریال آن را هم تولید خواهیم کرد، اما منحصر به پخش از تلویزیون نیست و بنا داریم که پخش بین‌المللی شود.

او یکی از ویژگی‌های خوب پویانمایی را این می‌داند که محدود به مرز و زبان خاصی نیست و می‌افزاید: در تولید انیمیشن باید نگاه جهانی به محصول داشت، اتفاقاً یکی از خلأها در سفارش‌های داخلی این است که برای مصرف داخلی سفارش می‌داند و این اشتباه است، باید برای مصرف بین‌المللی سفارش داد تا حرفمان را جهانی بزنیم؛ زیرا انقلاب کردیم تا برای دنیا حرف بزنیم، انقلاب ما یک انقلاب فرهنگی است و پیام دارد. بستری همچون انیمیشن که زبان امروز دنیاست، فرصت خوبی برای صدور پیام انقلاب اسلامی است.

تهیه کننده پویانمایی «پسر دلفینی» با تأکید بر اینکه امروز میدان نبرد، میدان رسانه است، خاطرنشان می‌کند: انیمیشن به دلیل عمق نفوذ بالا، حساسیت کمتر و فرامرزی بودن، راهبردی ترین ابزار ما در جنگ رسانه‌ای است، به همین دلیل باید نگاه فراملی به آن داشت. 

عرض اندام در بازار فروش جهانی

همدانی با بیان اینکه نگاه برون مرزی در مدیران فرهنگی ما کمتر وجود دارد، عنوان می‌کند: تمام تلاش ما این است که بگوییم به نفغ انیمیشن ساز و مصرف کننده است که بخشی از حقوق سفارش را در اختیار تهیه کننده قرار بدهند تا او به فروش خارجی امیدوار باشد، کیفیت تولیداتش را بهتر کند، برای فروش آن محصول در بازار جهانی بجنگد، ارزآوری کند و بتواند با قدرت وارد بازار رقابتی بین‌المللی شود.

مدیر پیشین خانه انیمیشن معتقد است که پویانمایی‌های ایرانی در مقایسه با تولیدات دیگر کشورهای جهان اسلام پیشتاز است و می‌گوید: برخی از کشورهای ثروتمند جهان اسلام برای تولید انیمیشن از نیروهای خارجی استفاده می‌کنند، در حالی‌که تولیدات ایرانی از باب کیفیت نسبت به دیگر کشورهای جهان اسلام در صدر قرار دارد. البته کشورهایی مانند مالزی و اندونزی محل حضور برخی شعبه‌های کمپانی‌های بزرگ انیمیشن سازی بوده اند، اما کارشان مثل خط تولید مونتاژی است، در حالی‌که تولیدات ایران، مؤلف گونه است و در این حوزه با اختلاف زیادی از دیگر کشورهای جهان اسلام جلو هستیم.

او تأکید می‌کند: البته این به تنهایی، حسن نیست بلکه باید بتوانیم محصولاتمان را در بازار جهان اسلام عرضه کنیم که کار دشواری است؛ چون شرکت‌های پخش بین‌المللی ما ضعیف هستند و یکی از دلایل این ضعف، پرهزینه بودن تبلیغات با توجه به نرخ بالای ارز در کشورمان است. همدانی با اشاره به درخشش انیمیشن‌های ایرانی  در جشنواره‌های معتبر جهانی می‌گوید: این موضوع کافی نیست و باید بتوانیم بازار فروش جهانی را بدست بیاوریم. برنده نهایی کسی است که در بازار فروش جهانی موفق شود.

او یادآور می‌شود: با تقویت رسانه‌های برخط، نگاه مدیران به توسعه انیمیشن می‌تواند امیدبخش تر شود اگرچه نیاز است که مسئله کشور ما در موضوع کپی رایت حل شود تا بتوانیم در بازار جهانی، جای خودمان را باز کنیم؛ چون ایجاد چرخه اقتصادی به نفع تولید انیمیشن است نه سفارش مستقیم و انحصاری.