قدس آنلاین-گروه استان‌ها: طوفان‌های ریزگرد که با نام طوفان‌های گردوغبار شناخته می‌شوند به طوفان‌ها و جریانات بادی اطلاق می‌گردد که حجم فراوانی از ذرات ریز و غبارهای بیابانی را با خود انتقال می‌دهد و پیامدهای زیست‌محیطی مانند محیطی، اقتصادی، بهداشتی و اجتماعی گوناگونی را همراه خود دارد.
وقوع پدیده گردوغبار که از روز گذشته خوزستان را در برگرفته است موجب شد تا اداره کل مدیریت بحران خوزستان نسبت به وقوع پدیده گردوغبار از اواخر روز جاری تا روز شنبه هشدار سطح نارنجی صادر کند.
بر اساس این اطلاعیه با توجه به هشدار سطح نارنجی مرکز ملی پایش و هشدار سریع گردوخاک هواشناسی خوزستان یک توده گردوخاک در کشور عربستان تشکیل‌شده که بر همین اساس این منطقه اثر این توده که موجب بروز گردوخاک می‌شود مناطق جنوب غربی، جنوبی و با شدت کمتر مناطق غربی و مرکزی استان پیش‌بینی‌شده دست که کاهش دید افقی و افزایش آلاینده‌های گردوخاک را به دنبال دارد.
کودکان و سالخوردگان در خانه بمانند
بر اساس هشدار سطح نارنجی مدیریت بحران خودداری از تردد غیرضروری بیماران تنفسی، افراد سالخورده، کودکان، گروه‌های حساس، رانندگان، ساکنان و شاغلان مناطق ذکرشده و به‌کارگیری تمهیدات لازم از سوی دستگاه‌های اجرایی متولی توصیه‌شده است.
در این هشدار مدیریت بحران از فرمانداران، اعضای ستاد استان، شهرستان‌ها و سایر دستگاه‌های اجرایی خواسته ضمن حضور در محل فعالیت، تداوم آماده‌باش و برقراری کشیک شبانه‌روزی نسبت به صدور هشدار، اتخاذ تمهیدات لازم و ابلاغ جهت انجام اقدامات پیشگیرانه اقدام کنند.
اتخاذ تمهیدات لازم و مدیریت سوخت مصرفی شرکت‌ها، کارخانه‌ها و مراکز صنعتی به‌منظور کاهش آلاینده‌ها و استقرار مراکز درمانی سیار و اورژانس در مکان‌های پرتردد مناطق مذکور در صورت نیاز از دیگر موارد تأکید شده در این هشدار است.
زیان طوفان‌ها
بحران طوفان‌های غباری و ریز گردها پیامدهای بسیار وسیع‌تر و عمیق‌تری از تصورات معمول عامه مردم در پی‌دارند. مطالعات مختلف تائید می‌کنند تداوم وقوع ریز گردها می‌تواند افزون بر پیامدهای اقتصادی، آسیب جدی به زیرساخت‌های عمومی و صنعتی، افزایش هزینه خدمات عمومی و صنعتی، افزایش هزینه خدمات عمومی نظیر آب و برق همچنین تأثیرات جبران‌ناپذیری بر انسان و محیط‌زیست برجای گذارد.
کاهش نرخ بارش، تغییر اقلیم، آسیب به زیست‌بوم‌ها نظیر تالاب‌ها و برهم زدن تعادل زیست‌محیطی مناطق غبار پذیر از پیامدهای بارز به شمار می‌روند.
وقوع این طوفان‌ها نیز در جوامع انسانی آسیب‌های بهداشتی عظیمی نظیر مشکلات تنفسی، بیماری‌های پوستی، عوارض ریوی جبران‌ناپذیر، اختلالات ژنتیکی را به دنبال خواهند داشت که در بلندمدت می‌توانند هزاران میلیارد ریال هزینه درمانی را متوجه کشور سازند.
منشاء ریزگرد ها کجاست؟
مناطق بیابانی،خشک و نیمه‌خشک فاقد پوشش گیاهی و رطوبت سطحی که ذرات غبار را تولید می‌کنند،کانون‌های گردوغبار نامیده می‌شوند از مهم‌ترین کانون‌های خارجی می‌توان به صحرای ساهارا درقاره آفریقا، بیابان‌های عربستان سعودی، مناطق بیابانی عراق، سوریه و اردن اشاره کرد.
مناطق خشک و نیمه‌خشک خوزستان نیز از کانون‌های نوظهور هستند. از کانون‌های داخلی قدیمی نیز می‌توان از مناطق غبار خیز مرکز کشور و مناطق شرقی نام برد.
عمده کانون‌های داخلی استان خوزستان در مناطق کم ارتفاع و نزدیک به سطح دریا است و مطالعات فراوانی در شناسایی این کانون‌ها توسط محققین صورت گرفته که اغلب مطالعات بامطالعه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی جنوب باختری (اهواز) که در سال ۹۴ انجام شد، مشترک است و طی آن ۷ کانون اصلی در استان خوزستان تعیین شد، دو ناحیه شرق اهواز با وسعت ۱۵ هزار هکتار همچنین ناحیه جنوب و جنوب شرق اهواز با مساحتی بیش از ۱۱۲ هزار هکتار به‌عنوان بزرگ‌ترین کانون استان مشخص شدند.
تلاش برای مهار ریزگرد ها
مدیرکل مدیریت بحران استانداری خوزستان با اشاره به وقوع بحران‌های متعدد در استان خوزستان در سه سال اخیر به‌ویژه وقوع گردوغبار می‌گوید: پس از وقوع بحران گردوغبار در بهمن ۹۵ مشکلات اساسی ازجمله قطعی آب و برق در استان ایجاد شد که پیام تاریخی مقام معظم رهبری را به دنبال داشت، مصادف بافرمان مقام معظم رهبری و پیگیری‌های دولت، مصوبه تاریخی در فروردین ۹۶ برای استان خوزستان رقم خورد و تقریباً در بحث کنترل ریز گردها بنا شد اقداماتی به‌صورت اساسی شکل گیرد.
حاجی‌زاده اذعان می‌کند: در ابتدا حدود ۳۶۰ هزار هکتار از اراضی و کانون‌های گردوغبار در مرکز استان و جنوب شرق اهواز شناسایی و روی آن‌ها مطالعات زمین‌شناسی انجام شد، سپس در بخش‌های مختلفی چون آب اندازی، نهال‌کاری، مالچ پاشی، مدیریت چرا و ...برنامه‌ریزی صورت گرفت.
وی خاطرنشان می‌کند: با توجه به اقدامات انجام‌شده و مصوباتی که در ستاد استانی مقابله با گردوغبار و ستاد مدیریت بحران استان داشتیم، تأسیساتی برای آب‌رسانی به نهال‌های کاشته شده در کانون‌های گردوغبار طراحی شد که سال گذشته به‌صورت موقت راه‌اندازی شد.
وی در این رابطه اظهار می کند: کانال پور شریفی از ابتدا برای گردوغبار و نهال‌ها کاشته شده در کانون گردوغبار برنامه‌ریزی شد و کانال کشاورزی نیست، اما به خاطر مشکلاتی که در بحث بین حوضه‌ای داشتیم اعتباری داده شد و توانستیم آن را به رودخانه جراحی برای نخیلات شادگان وصل کنیم که طی ۲ سال از طریق این کانال به رودخانه جراحی کمک شد تا نخیلات را احیا و نجات بخشی کند.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری خوزستان توضیح می دهد: امسال چون برخی از کشاورزان درخواست داشتند اجازه داده شد از کانال استفاده کنند، ولی این کانال مخصوص منابع طبیعی و نخیلات شادگان است، باید همه همراهی کنند تا بتوانیم کانال را پایدار کنیم و وظیفه اصلی ما کنترل ریز گردها است.
حاجی‌زاده بابیان اینکه حدود ۴۰ هزار کانون ریز گرد از طریق نهال‌کاری، آب اندازی و مدیریت چرا کنترل‌شده‌اند یادآور می شود: خوشبختانه بارش‌های سال گذشته و پس‌ازآن سیلاب کمک بسیار خوبی به مدیریت کانون‌های گردوغبار کرد از سوی دیگر موجب احیاء تالاب‌ها در استان شد، اما نهال‌کاری ادامه پیداکرده و به‌رغم ترسالی اقدامات مهمی برای تکمیل کانال آب‌رسانی زمین گذاشته نشد.
نظر شما