مدتی است پویش تحریم کالاهای ترکیه در عربستان منجر به شکایت مقام‌های آنکارا از دولتمردان ریاض در دادگاه تجارت جهانی شده است. ترک‌ها برای آنکه بتوانند همچنان در بازارهای سعودی باشند، این بار حل مشکلاتشان با ریاض را در دادگاه تجارت دنبال می‌کنند، زیرا آن‌ها با سقوط ارزش لیر هرگز تمایل ندارند این بازار باارزش را از دست بدهند. پیش از این، دولت عربستان هم در پاره‌ای از اقدامات، برخی مدارس ترکیه در این کشور را تعطیل کرد. به نظر می‌رسد این اقدامات در ازای تزاحم منافع این دو کشور رخ می‌دهد. تضاد منافع ترکیه و سعودی را از بهار عربی تا بحران تروریسم در سوریه و عراق و حتی حضور ترک‌ها در یمن و اشغال بخشی از خاک عراق توسط آنکارا به وضوح شاهد هستیم. مواضع متضاد این دو کشور در مسئله حمایت از احزاب تونس و یا دومینوی رقابت عربی ترکی در طرابلس لیبی این پرسش را ایجاد می‌کند که آیا این دو کشور علاقه‌ای به بهبود روابطشان با یکدیگر دارند یا خیر؟
با اوصافی که بیان شد، ترکیه و عربستان دهه پر تنشی را پشت سر گذاشته‌اند، اما زمزمه‌های بهبود روابط از زمانی که ملک سلمان در یکم آذر ماه با اردوغان تماس گرفت و طرفین به بهانه اجلاس کشورهای عضو گروه جی۲۰ با یکدیگر گفت‌وگو کردند، بر سر زبان‌ها افتاد. به نظر می‌رسد دو کشور خود را در شرایطی می‌بینند که تلاش دارند اختلافات را کاسته و روند همگرایی را در پیش بگیرند. عربستان در دوره محمد بن سلمان خود را در بحران‌هایی درگیر کرده که تنش با ترکیه کمکی به حل آن نمی‌کند. طولانی شدن جنگ یمن، شیوع کرونا، کاهش درآمدهای نفتی، روی کار آمدن جو بایدن و قدرت‌یابی جمهوری اسلامی ایران در منطقه با شکست طرح سرنگونی دولت بشار اسد، در مجموع شرایطی را بر ولیعهد سعودی تحمیل کرده که گمان می‌کند شراکت با ترکیه از سنگینی این بحران‌ها خواهد کاست. در مقابل، به گفته رسانه‌های ترکیه، تحریم کالاهای ساخت این کشور از سوی دولت سعودی تا میزان ۲۰ میلیارد دلار به اقتصاد ترکیه ضربه زده است، آن هم در شرایطی که ترکیه با کاهش ارزش لیر و شیوع ویروس کرونا و تحریم‌های اتحادیه اروپا روبه‌رو است. حل بحران قطر نیز به عنوان یک کاتالیزور در این میان عمل کرده و نزدیکی آنکارا و ریاض را سرعت بخشیده است. اما به عقیده کارشناسان، روی کار آمدن دولت جو بایدن بیش از دیگر عوامل در تصمیم دولتمردان ترکیه و سعودی برای نزدیکی به یکدیگر نقش داشته و باید گفت احتمال بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای با ایران، سعودی‌ها را نگران کرده است. ریاض همچنین تلاش دارد خود را از پرونده‌های حقوق بشری که مسئله قتل جمال خاشقچی از مهم‌ترین آن‌هاست برهاند و با توجه به این‌ها تلاش می‌کند روابط خود را با ترکیه و قطر بهبود بخشیده و چهره مناسبی از خود به نمایش بگذارد. از نظر ریاض، نگاه دولت جدید آمریکا به عربستان سعودی و ترکیه منفی است و این موضوع می‌تواند نقطه مشترک دیگری بین دو کشور باشد. در حقیقت سعودی‌ها و ترکیه به دنبال برقراری روابط راهبردی نیستند و روندی که به‌تازگی آغاز شده، تاکتیکی است.
نظر شما