یکی از اهداف بعثت پیامبر خاتم(ص) شکل‌گیری یک تمدن اسلامی با محوریت قرآن و اهل بیت(ع) به وسیله افراد مومن و صالح است که از ابتدای طلیعه اسلام به دست پیامبر(ص) و سپس جانشینان معصوم او دنبال شد. گرچه این شجره طیبه و دستاوردهای عظیم آن بعد از چند دهه با موانع بزرگی روبرو شده و امویان و عباسیان در صدد از بین بردن هر گونه شکوفایی تمدنی بودند، اما تشکیل شبکه گسترده توسط رهبران حقیقی آن یعنی ائمه اطهار(ع) به ویژه امام باقر و امام صادق(ع) سبب حفظ ثمره آن شد. آنچه امروزه به عنوان تمدن اسلامی می‌شناسیم در واقع فرآیند و محصول چهارده قرن حضور مستمر و فعال اسلام در عرصه زندگی فردی و اجتماعی مسلمانان با تأسی از رهبران آن است؛ در این مسیر نقش بانوان حائز اهمیت است.

حضرت معصومه(س) بانوی تمدن ساز

دکتر فاطمه علمی‌راد، پژوهشگر حوزه اهل بیت(ع) در آستانه میلاد حضرت معصومه(س) بیان می‌کند: اول بانوی مسلمان حضرت خدیجه کبری(س) و سرور زنان جهان حضرت فاطمه زهرا(س) و پس از ایشان دختر گرامی او حضرت زینب کبری(س) هر کدام در پیشبرد دین اسلام و نقش تمدنی آن تاثیر بسزایی داشته‌اند. از دیگر بانوان شاخص در دهه‌های بعد کریمه اهل بیت، حضرت فاطمه معصومه(س) است. وی که دختر امام، خواهر امام و عمه امام است، در خاندانی که سرچشمه علم، تقوا و فضایل اخلاقی بود پرورش یافت و خود مظهر پارسایی، بردباری، پاکدامنی و استقامت شد.

این استاد حوزه علمیه تاکید می‌کند: حرکت در مسیر شکوفایی تمدن اسلامی ویژگی‌های خاصی می‌طلبد. یکی از این ویژگی‌ها علم و ایمان دینی است. از القاب حضرت معصومه(س) «عالمه» است، این لقب بدین جهت به ایشان داده شده است که در کودکی علوم مختلف زمان خود را در حد اعلا فراگرفته بود به گونه‌ای که می‌توانست مرجع و پاسخگوی سوالات بزرگان باشد. نقل شده روزی جمعی از شیعیان برای دریافت پاسخ سؤال‌های خود از امام کاظم(ع) به مدینه وارد شدند و از آنجا که امام در سفر بودند، پرسـش‌های خود را مکتوب به خانواده آن حضرت تحویل دادند تا در سفر بعدی، پاسخ آنها را از امام بگیرند. هنگام خداحافظی با کمال تعجب دیدند که حضرت معصومه(س) که دختر خردسالی بود، پاسخ همه پرسش‌ها را نوشته و به آنها داد. این گروه، در بین راه با امام(ع) برخورد کردند و پاسخ‌ها را به امام ارائه کردند، امام ضمن تایید پاسخ‏ها سه بار فرمود: فداها ابوها؛ پدرش به فدایش باد.

دکتر علمی راد اظهار می‌کند: این بانوی والامقام از جمله معدود زنان مسلمان است که در سلسله روات شیعه مورد استناد قرار گرفته‌است. به همین دلیل از جمله القاب ایشان «محدثه» است که نشانه درایت، فهم و حافظه عالی این بانوی گرامی است از جمله احادیثی که که ایشان روایت کرده حدیث منزلت و حدیث غدیر است. ایمان قوی و تهذیب نفس ایشان نیز از عبادت‌های هفده روزه منتهی به وفات ایشان پیداست که نمونه‌ای از یک عمر عبودیت و خضوع و خشوع در برابر ذات پاک الهی است. ثبات قدم در عبادت و اطاعت پروردگارسبب می‌شود که به لقب «معصومه» شرافت یابد. لقبی که امام رضا(ع) به ایشان داده است.

او در ادامه می‌گوید: ملکه عصمت، نه ذاتی است و نه انحصاری، بلکه اختیاری است و غیر از پیامبران و پیشوایان دین دیگران نیز می‌توانند به این ملکه دست یازند زیرا راه ریاضت و تلاش و مجاهدت های نفسانی برای همگان باز است و دستاوردهای آن عام و برای عموم است. ان تتقوا الله یجعل لکم فرقانا، از قراین مقام عصمت حضرت معصومه(س) این است که برای تدفین ایشان دو نفر نقاب‌دار از عالم غیب آمدند و جنازه آن حضرت را به خاک سپردنـد چون معصوم را باید معصوم دفن کند.

این پژوهشگر دینی بیان می‌کند: از مولفه‌های دیگر تمدن‌سازی، جهاد و فداکاری در راه اسلام است. این بانوی گرامی پس از یک سال از ورود امام رضا(ع) به سرزمین خراسان به قصد زیارت و دیدار با برادر یا به تعبیر دقیق‌تر دیدار با امام زمان خود از مدینه به قصد خراسان هجرت می‌کند. شاید وضع نامطلوب مدینه برای زندگی از جهت اختناق و آزار و اذیتی که از جانب حکومت متوجه علویان بود نیز در هجرت ایشان تاثیر داشته باشد. همچنین این احتمال نیز وجود دارد که ایشان در طول مسیر به تبلیغ امامت و تشیع نیز پر داخته باشد، هر چند سندی از آن در دست نیست.

او عنوان می‌کند: مأمون مانع عبور امام رضا(ع) از مسیرهای شیعه‌نشین شد تا مبادا شورش و طغیان بر علیه حکومت و دولت صورت گیرد حضرت فاطمه معصومه(س) با دقت و زیرکی خاص مسیرهای ممنوع شده را انتخاب کرد تا توطئه مأمون را خنثی کند و همچنین ورود ایشان به قم که مرکز تجمع مخالفان دولت عباسی بود دلیل بر انتخاب و اراده آن حضرت در این سفر است. تداوم حرکت در مسیر شکوفایی تمدن اسلامی نیازمند شناخت دقیق زمانه و برهه‌های خاص و گزینش مکان مناسب است. برخورداری حضرت معصومه(س) از بصیرت کامل در این زمینه از هجرت این بانو مشهود است. ایشان در مسیر هجرت خود وقتی به ساوه رسید مریض شد. از باقیمانده راه تا قم سؤال کرد. گفتند: ده فرسخ، فرمود مرا به قم برسانید. او را به قم رسانیدند. بنا به نقل دیگر چون خبر به آل سعد رسید با هم اتفاق کردند که از آن حضرت درخواست کنند به قم بیاید. بدین ترتیب هجرت او سرآغاز شکل‌گیری شاخه‌ای از تمدن اسلامی در شهر قم شد.

دکتر علمی‌راد در پایان خاطرنشان می‌کند: این بانو اسوه حسنه برای همه مسلمانان اعم از زن و مرد است اما به سبب برخی از صفات، روز ولادت این بانو روز دختر نامیده شده است. همه دختران مسلمان به‌ویژه دختران سرزمین ایران باید به تأسی از چنین بانوی افتخار کنند. کسی که همه صفات حمیده در او جمع شده است. دختران مسلمان با الگوگیری از حضرت فاطمه معصومه(س) می‌توانند موجبات رستگاری خود در دنیا و آخرت را فراهم کنند. در دنیا با دستیابی به کمالات و فضائل و حرکت در مسیر شجره طیبه تمدن اسلامی در شکوفایی هرچه بیشتر آن ایفای نقش کنند. همچنین با توسل و ارتباط قلبی با حضرت فاطمه معصومه(س) می‌توانند به مقام شفاعت آن حضرت در آخرت نائل آیند. جا دارد که دختران ایران اسلامی با تحقیق و مطالعه در زندگی کریمه اهل بیت به این سوال پاسخ دهند که آیا در میان اندیشمندان، فیلسوفان، نظریه‌پردازان و شخصیت‌های برجسته دنیا چنین شخصیت جامع دنیا و آخرت پیدا می‌شود که  اسوه حسنه‌ای برای آنان باشد؟

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.