آن طور که کارشناسان می‌گویند تمامی بخش‌ها و تجهیزات به کار رفته در یک خودرو فرسوده از جمله لاستیک‌ها می‌توانند مولد قطعه‌ای جدید برای مصرف دوباره در صنعتی دیگر باشند ولی با وجود ارزش افزوده بالایی که از این محل حاصل می‌شود، این قطعات جایی در چرخه بازیافت کشور ندارند.
آن طور که احمد میرعابدینی، دبیر انجمن واردکنندگان لاستیک اعلام کرده به طور میانگین سالانه در کشور ۴۰۰ الی ۴۵۰ هزار تن لاستیک سبک و سنگین مصرف می‌کنیم. این لاستیک‌ها به مرور طی چهار تا پنج سال فرسوده و سپس در محل دفع ضایعات انباشته می‌شوند. مدیریت این حجم از لاستیک‌های فرسوده که هر روز به حجم آن افزوده می‌شود مقوله‌ای است که تاکنون هیچ ارگانی مسئولیت رسیدگی به آن را بر عهده نگرفته است.
کشور بدون مرکز بازیافت لاستیک
محمدحسین گودرزی، رئیس کارگروه اسقاط خودرو اتحادیه صنایع بازیافت ایران در گفت‌وگو با خبرنگار قدس صنعت کشور را نیازمند یک چرخه بازیافت بهینه می‌داند و تأکید می‌کند: تاکنون مرکزی برای بازیافت لاستیک در کشور راه‌اندازی نشده است.
وی با اشاره به اینکه در کشورهای دارای صنعت بازیافت، تایرهای فرسوده تبدیل به پودر و گرانول شده و در صنعت کفش، کفپوش‌های لاستیکی یا کائوچو به کار گرفته می‌شوند یا به عنوان یکی از مواد تشکیل‌دهنده آسفالت از آن بهره می‌برند می‌گوید: با وجود اینکه بازیافت لاستیک‌های مستعمل و فرسوده علاوه بر حفاظت از محیط زیست، موجب ایجاد اشتغال، درآمدزایی و تولید مواد اولیه در کشور می‌شود، کسی مسئولیت فعالیت در این حوزه را بر عهده نمی‌گیرد.
گودرزی بیان می‌کند: در حال حاضر بیشتر از ۴میلیون خودرو فرسوده در جاده‌های کشور تردد می‌کنند که باید از رده خارج شوند ولی با تعطیلی مراکز اسقاط خودرو و نبود متولی واحد همچنان در خیابان‌ها می‌تازند.
مراکز اسقاط خودرو در کما
وی توضیح می‌دهد: مراکز اسقاط خودرو توسط بخش خصوصی و زیر نظر دولت اداره می‌شوند و همین مسئله موجب شده وقتی دولت دست روی دست گذاشته و به اسقاط خودروهای فرسوده به عنوان یک اولویت نگاه نمی‌کند، کسب‌وکار آن‌ها به کما برود.
عضو هیئت مدیره اتحادیه صنایع بازیافت کشور با اشاره به اینکه ۲۲۰ مرکز اسقاط در کشور اگر با ظرفیت کامل کار بکنند بیش از ۱۰ هزار نفر اشتغال مستقیم و بین ۱۵ تا ۲۰ هزار نفر را به‌صورت غیرمستقیم مشغول کار می‌کند، می‌افزاید: از این تعداد فقط ۳۰ مرکز آن هم با ۵ تا ۱۰ درصد مشغول کار هستند.
گودرزی تأکید می‌کند: در دولت دهم مراکز به صورت فعالانه مشغول کار بودند ولی در دولت یازدهم و دوازدهم به طور کل تعطیل شدیم، هر چند بخشی از کار مربوط به تحریم‌ها و لغو واردات خودرو بود ولی دولت هم به فعالان این حوزه کم‌لطفی کرد؛ چراکه ما طرح‌های جایگزینی به دولت وقت ارائه دادیم که یک ریال هزینه برای دولت نداشت و طبق آن مراکز اسقاط خودرو می‌توانستند به فعالیت خودشان
ادامه دهند.
یک تیر و سه نشان برای دولت
رئیس کارگروه اسقاط خودرو فرسوده کشور می‌گوید: با توجه به اینکه ماشین‌های داخلی در بازار آزاد با سود بالا و بیشتر از قیمت کارخانه فروخته می‌شوند، ما پیشنهاد دادیم به جای اینکه دلالان مابه‌التفاوت این قیمت را به جیب بزنند، خودروسازان با سازوکار مشخص این خودروها را با قیمت کارخانه به مالک خودرو فرسوده بدهند تا با این کار متقاضیان انگیزه پیدا کنند و خودروهای فرسوده خود را تحویل مراکز اسقاطی بدهند. با عملی شدن این مهم دولت با یک تیر سه نشان می‌زند، یعنی در عین حالی که تصادفات جاده‌ای ناشی از فرسودگی خودروها را کم و مصرف بی‌رویه سوخت و آلودگی هوا را کنترل می‌کند، می‌تواند به اشتغال پایدار در صنعت اسقاط کشور نیز کمک کند ولی تاکنون بدنه دولت زورش به خودروسازها نرسیده است. (طبق قانون به ازای هر ۱۰۰ دستگاه تولید خودرو داخلی باید ۳۰ خودرو فرسوده از رده خارج شود، اما از سال ۸۸ تاکنون خودروسازان زیر بار اجرای این مصوبه نرفتند).
وی با بیان اینکه برخی از لاستیک‌های فرسوده، دوباره روکش شده و برای استفاده مجدد به بازار عرضه می‌شوند می‌افزاید: بیشتر ماشین‌هایی که از جاده منحرف می‌شوند از همین لاستیک‌های فرسوده روکشی استفاده کرده‌اند، این روکش‌ها با اندک حرارتی در جاده و دست‌انداز کنده شده و ماشین را از مسیر اصلی منحرف می‌کند، همه این‌ها هزینه‌هایی است که جامعه به خاطر بی‌توجهی به بازیافت و اسقاط خودرو می‌دهد ولی با این حال دولت حاضر نیست اختیار مدیریت این حوزه را به بخش خصوصی واگذار کند.
تعدد ارگان‌های متولی مراکز اسقاط خودرو
این مقام مسئول می‌گوید: ما پدر زیاد داریم؛ وزارت راه، راهور، وزارت صمت و وزارت نفت ولی همین که به مشکل می‌خوریم یتیم محسوب شده و هیچ کدام مسئولیت این حوزه را به عهده نمی‌گیرند. دستمان را بستند نه دولت وارد گود می‌شود تا برنامه‌ریزی کرده و ما اجرا کنیم نه حاضر است خودش را کنار بکشد تا کار را ما به سرانجام برسانیم.
وی با تأکید بر اینکه اگر مدیریت به دست بخش خصوصی سپرده شود؛ تعهد می‌دهیم تمام خودروهای فرسوده کشور را جمع‌آوری کنیم، می‌گوید: خودمان در بانک‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنیم و به مالکان خودرو وام کم‌بهره می‌دهیم و از آن طرف با تعریف سازوکاری خودرو جایگزین به متقاضیان می‌دهیم تا ماشین‌هایشان را برای اسقاط در اختیار ما بگذارند، بدنه ماشین‌ها را پرس می‌کنیم تا مراکز ذوب به حرکت دربیایند و بقیه قطعات را هم در فرایند بازیافت به چرخه صنعت برمی‌گردانیم.
نظر شما