چه زمانی که شمع‌ها تنها وسیله نورافشانی بودند و چه حالا که انواع و اقسام لامپ‌ها، نور اماکن متبرکه را تأمین می‌کنند.

نفیس‌ترین‌ها

میهمان «مهدی حق‌طلب» رئیس اداره روشنایی حرم مطهر رضوی در دفتر کارش در صحن پیامبر اعظم(ص) می‌شویم. او مهندس برق و قدرت است و ۱۸ سال سابقه فعالیت در این اداره را دارد. حق‌طلب درباره وظایف اداره روشنایی می‌گوید: این اداره همان ‌طور که از نامش پیداست فعالیت‌هایش با نور و چراغانی گره خورده است. اصلی‌ترین وظیفه ما طراحی، ساخت، نگهداری، تنظیف، جابه‌جایی و تعمیر چلچراغ‌های بارگاه ملکوتی حضرت رضا(ع) است. بیشتر چلچراغ‌های حرم رضوی از قدیم به یادگار مانده و عتیقه است، اما از آنجایی که فضای حرم مطهر همچون یک موزه است بنابراین نفیس‌ترین آن‌ها در رواق‌ها نصب شده تا در رؤیت تمامی زائران باشند. البته ما چلچراغ‌های قدیمی را به‌روزرسانی و برقی کرده‌ایم یعنی اگر در گذشته شمع‌ها روی چلچراغ‌ها روشنایی می‌دادند، امروزه لامپ‌ها روشنایی‌بخش آن‌هاست. شاید برایتان جالب باشد که بدانید سنگین‌ترین چلچراغ‌های حرم مطهر ۵/۲ تن وزن دارند!رئیس اداره روشنایی حرم مطهر رضوی اضافه می‌کند: چلچراغ‌های مورد نیاز مجموعه آستان قدس رضوی به ویژه لوسترهای رواق‌های تازه تأسیس در کارگاه تخصصی طراحی حرم ساخته می‌شوند چنان که طراحی چلچراغ‌های رواق‌ امام خمینی(ره) و رواق دارالمرحمه توسط خادمان اداره روشنایی انجام شده است.این چلچراغ‌ها به صورت یکپارچه ساخته شده و برای اتصالات آن‌ها از زنجیر مقاوم با دو برابر ضریب ایمنی استفاده می‌شود. همچنین علاوه بر پیش‌بینی اتکای دوم برای آن‌ها به نوع بافت آویزها هم توجه می‌شود. بدین ترتیب ضریب ایمنی در ساخت چلچراغ‌های حرم رضوی افزایش یافته و درصد سقوط دانه‌ها، قطعات و ریسه‌های آن‌ها به حداقل می‌رسد.البته در طراحی، علاوه بر ضریب ایمنی، مناسب‌سازی آن‌ها با مجموعه حرم حضرت رضا(ع) و توجه به شاخصه‌های فرهنگ و هنر ایرانی – اسلامی نیز مد نظر قرار می‌گیرد.

خدمت آن بالاها

ارائه خدمات روشنایی حرم مطهر نیاز به تجهیزات لازم همچون بالابر برای کار در ارتفاع دارد. حق‌طلب در این خصوص می‌گوید: خدمات بالابر، یکی دیگر از خدمات این اداره است. البته سایر ادارات آستان قدس رضوی هم در صورت نیاز می‌توانند از خدمات بالابر اداره روشنایی بهره‌مند شوند.نگهداری، تنظیف و غبارروبی هر آنچه روی دیوارها و سقف‌های حرم رضوی است؛ از آینه‌کاری‌ها، معرق‌کاری‌ها تا کاشی‌کاری‌ها و درها توسط خادمان اداره روشنایی انجام می‌شود. حتی تمیز کردن هر آنچه روی دیوارها نصب شده مثل ساعت‌ها و تابلوها هم بر عهده خادمان این اداره است. دوره زمانی تنظیف این نقاط مرتفع هم با توجه به بررسی موقعیت مکانی و نوع جنس آن‌ها تعریف می‌شود.

از سیاه‌پوشی تا چراغانی

در ایام شهادت و سوگواری‌ها همچون ماه‌های محرم و صفر نیز صحن و سرای رضوی با کتیبه‌ها و پارچه‌های مشکی سیاه‌پوش می‌شود. رئیس اداره روشنایی در این باره می‌گوید: خادمان این اداره وظیفه سیاه‌پوشی ایوان‌ها، سردرها، گلدسته‌ها، نقاره‌خانه و... حرم مطهر را طبق مناسبت‌های تقویمی در بازه زمانی مشخص برعهده دارند. صفر تا صد کار کتیبه‌ها؛ از طراحی و چاپ تا نصب و نگهداری آن‌ها همه با مشارکت خادمان اداره روشنایی انجام می‌شود.

او می‌گوید: چراغانی و ریسه‌بندی بارگاه مصفای حضرت ثامن‌الحجج(ع) یکی دیگر از فعالیت‌های گسترده اداره روشنایی در اعیاد است.

هر ساله سعی می‌کنیم از ایده‌ها و ابتکارات نو برای چراغانی حرم مطهر استفاده کنیم تا زائران هم از این زیبایی بصری به بهترین شکل بهره‌مند شوند.