به گزارش قدس انلاین، سلطان اویس فرزند و جانشین شیخ حسن جلایری (۷۴۰- ۷۵۷ق) بود. سلاطین سلسله جلایری كه توسط اویس بنیانگذاری شد از سال ۷۴۰تا ۸۳۶ق. در مناطقی از ایران، عراق و آسیای صغیر حكومت را در دست داشتند. سلطان اویس به عنوان دومین نفر از این سلسله در سال ۷۵۷ق. به تخت نشست. او در سال ۷۵۹ق. تبریز را كه توسط خانی بیك قبچاق اشغال شده بود، تصرف و آنجا را مركز حكومت خویش قرار داد. او پس از مدتی سلاطین آل مظفر را هم تحت سلطه خود درآورد و حوزه نفوذ خود را تا خراسان پیش برد. در سال ۷۲۶ق. امیرجان یا خواجه مرجان، غلام سلطان اویس، كه از طرف او حاكم بغداد بود سر به شورش برداشت. سلطان برای سركوب او به بغداد رفت. خواجه مرجان كه یارانش پراكنده شدند و در خود تاب مقاومت ندید به حرم حسینی در كربلا پناهنده شد و سلطان در شعبان ۷۶۷ق. وارد بغداد شد.
خواجه مرجان با استفاده از اموال خویش، در حرم حسینی مناره ای ساخته بود كه به مناره غلام شهرت یافته و مسجدی بزرگ هم در كنار آن بنا نموده و اموال خود در شهرهای مختلف را وقف مخارج آنها كرده بود. این اقدامات خواجه مرجان و وساطت سادات و مشایخ بغداد باعث شد كه سلطان اویس از گناه خواجه گذشت و دوباره او را به حكومت بغداد منصوب كرد.
سلطان اویس علاوه بر حمایت از اقدامات خواجه مرجان، خود نیز اقدام به توسعه و تعمیر بارگاه حرم حسینی نمود و در نتیجه اقدامات وی بنای فعلی حرم ایجاد گردید كه تاریخ اتمام آن سال ۷۶۷ق. است. از جزئیات این ساخت و ساز خبری در دست نیست اما به گفته بیشتر مورخانِ تاریخِ كربلا، شالوده اصلی بنای كنونی حرم در زمان این سلطان ساخته شده است، به گونهای كه تاریخ تأسیس حكومت جلایری بر سر در حرم در قسمت جنوبی حك شده بود اما در غارت ۱۲۱۶ق. توسط وهابیان تخریب شد.
سلطان اویس علاوه بر كربلا به دیگر اماكن مقدس و مساجد اهمیت فراوانی میداد و پیوسته در ترمیم این مكان ها و فرستادن هدایایی برای آنها كوشا بود. از جمله این هدایا قندیل بسیار گرانبهایی بود كه به كعبه فرستاد كه به سبب این كار تا مدتی نام وی در خطبه مكه ایراد میشد. سلطان اویس كه در زمان سلطنت او مردم در رفاه روزگار میگذرانیدنددر ربیع الآخر سال ۷۷۶ق. فوت كرد و قبر او اكنون در گورستان شادی آباد مشایخ نزدیك تبریز است. لازم به ذكر است كه پسر سلطان اویس به نام سلطان احمد نیز دو مناره در حرم امام حسین (علیه السلام) بنا كرد و هر دو را با طلا تذهیب نمود.
منابع:
۱-همدانی، جامع التواریخ: ۲۳۲، ۲۴۰، ۲۴۲.
۲-سمرقندی، مطلع السعدین: ۲۸۹.
۳-ابن کثیر، البدایة و النهایه: ج۹: ۷۸۳.
۴-مدرس، شهر حسین: ۲۸۷، ۲۸۹.
۵-بیانی، تاریخ آل جلایر: ۴۰۲.
