۲۵ تیر ۱۳۹۶ - ۱۱:۰۰
کد خبر: 547734

نزدیک به دو ســال از نهایی شــدن برجام و حدود یک ســال و نیم از اجرایی شــدن برجــام می گذرد. تا قبل از اجرایی شــدن برجام تصــور و تلقی این بــود که برجام تمام تحریم های اقتصــادی که علیه ایران در ســال های گذشته وضع شــده است، برخواهد داشــت و منجر بــه از بین رفتن نظام و ســاختار تحریم ها خواهد شــد.

ضعف ذاتی برجام مانع لغو تحریم ها

قدس آنلاین - نزدیک به دو ســال از نهایی شــدن برجام و حدود یک ســال و نیم از اجرایی شــدن برجــام می گذرد. تا قبل از اجرایی شــدن برجام تصــور و تلقی این بــود که برجام تمام تحریم های اقتصــادی که علیه ایران در ســال های گذشته وضع شــده است، برخواهد داشــت و منجر بــه از بین رفتن نظام و ســاختار تحریم ها خواهد شــد. اما با گذر زمان این واقعیت روشــن شــد که این تلقی، درســت و صحیح نبوده اســت. به عبارت دیگر، برجام بر مســئله تحریم ها اثرگذار بود ولی این تأثیرگذاری را می توان محدود و جزئی، مشخص و انتخاب شده ای دانســت. اگر تحریم هــا را به دو دســته تحریم های بانکی و غیر بانکی تقسیم کنیم، در حوزه تحریم های غیر بانکی که شــامل تحریم های حوزه تجارت، سرمایه گذاری، علم وفناوری می شود، در این حوزه ها شاهد برخی گشــایش ها بودیم که مهم ترین آن بحث فروش نفت بود که ایران توانست در یک بازه زمانی بــه میزان قبل از تحریم ها بر گردد و فروش نفت کشــور افزایش پیدا کرد و در حوزه هایــی نظیر حمل ونقل و کشتیرانی نیز گشایش هایی صورت گرفت. اما در حوزه تحریم های بانکی شــاهد آن بودیم که گشــایش ها بسیار محدود بود به طوری که تحریم های بانکی عملاً برداشته نشد و ساختار تحریم های بانکی پابرجا ماند به عبارتی در مقایســه با بخش غیر بانکی، حتی تحریم ها در حــوزه اجرا نیز متوقف نشد و همچون گذشته پا برجا باقی ماند که گواهی بر این ادعا نیز دســتورعمل وزارت خزانه داری آمریکا بر اجرای برجام اســت که اگر مورد مطالعه قرار گیرد، این موضوع را تأیید می کند. باقــی ماندن تحریم های بانکی باعث شــده اســت بانک های ایرانی نتوانند با بانک هــای بزرگ خارجی تعامل برقرار کنند و همکاری های خیلی کوچک با بانک های گمنام و متوسط خارجی انجام شده است که آن ها هم کاملاً تحت نظارت آمریکا و با احتیاط بوده است و برای همین به منظور دسترســی به منابــع خارجی و ارزی و درآمد های نفتی دچار مشــکلات و محدودیت های مختلفی بوده ایم. این باقی ماندن تحریم های بانکی بر سایر حوزه های غیر بانکی سایه سنگینی انداخته است زیرا هر فعالیت اقتصادی نیازمند همراه شــدن خدمات بانکی است و چون در حوزه بانکی مشــکلات مرتفع نشده اســت شاهد آن هســتیم که اثر محدود کننده روی حوزه تجارت وســرمایه کشور داشته است. بدون تردیــد این وضعیت تغییر چندانی نخواهد کرد واین شرایط به ثبات خواهد رسید؛ اما متأســفانه عملکرد آمریکا در نقض برجام و تحریم های جدید باعث می شــود حتی همین شــرایط نیز سخت تر شود به طوری که بعــد از اجرای برجام تــا کنون افراد و نهاد هــای جدیدی توســط آمریکا تحریم شــده اند و حتی می توان پیش بینی کرد که شرایط به مرور زمان نسبت به گذشته بدتر خواهد شــد و شــواهد و قرائن آن در صحنه های مختلف قابل مشــاهده است، برای نمونه اختلال در حوزه ارزی و انتقال ارزهای پتروشیمی از کشور چین رخ داده که مثالــی در این زمینه اســت؛ بنابراین می تــوان گفــت بعد از یک ســال ونیم از اجرای برجــام به این نتیجه دســت پیدا کرده ایــم آن تلقی که دربــاره تأثیر برجام بر حوزه اقتصاد وجود داشت تلقی درستی نبود و با واقعیت برجام همخوانی نداشت؛ هرچند که آمریکا بد عهدی کرد و به خاطر لغو برجام باعث شــد این اتفاقات به وجود آید اما وقتی به صورت کارشناســی شده وحقوقی موضوع بررســی می شود متوجه می شویم که همه طرف های برجام به نوعی تأیید می کنند که آمریکا تعهدات خودش را انجام داده اســت از این رو می توان گفت این ضعــف ذاتی برجام بــود که خلأ ها و نارسایی های متعددی در آن وجود داشت و آن چیزی که تصــور از برجام بود اتفاق نیفتاد. در مسئله تحریم ها موضوع برگشت پذیر بودن آن ها نیز موضوع مهمی اســت که بر تعاملات اقتصادی اثر گذاشــته است که این مســئله تا حد زیادی ترس موجود بین بازیگران خارجی را تثبیت کرده است و اجازه نمی دهد بازیگران خارجی به راحتی با ایران تعامل بکنند و همین شــرکت های محدودی هم که با ایران تعامل دارند این ها هم قبل از هرنوع همکاری از آمریکا اجازه گرفتنــد و مطمئناً آمریکا سیاســت های خودش را براین روابط تحمیل کرده است و به نوعــی قراردادهای منعقد شــده در حوزه های مختلف از جمله خودروســازی، هواپیمایــی و نفتــی به معنای شکســته شــدن نظام تحریم ها نمی باشــند بلکه در همــان چارچوب تحریم ها و با شــالوده ای از مکانیزم ها، منافع و سیاست های آمریکا بسته شده اند و از این طریق آمریکا توانسته اســت ظرفیت خود را در جهت بازگشــت تحریم ها فارغ از برجام حفظ کند

منبع: روزنامه قدس

برچسب‌ها