درباره اینکه چرا به تهیه کنندگی در سینمای ایران، کمتر نگاه حرفه‌ای می‌شود، با «محمد حسین قاسمی» تهیه کننده سینما که فیلم‌های پرفروش «شیار 143» و «مصادره» را در کارنامه کاری خود دارد، گفت و گو کردیم که در ادامه می‌خوانید:
■ آقای قاسمی وضعیت تهیه‌کنندگی را در سینمای ایران چطور می‌بینید؟ آیا این موضوع امروز در جایگاه حرفه‌ای خودش قرار دارد؟
وضعیت تهیه کنندگان در شرایط فعلی سینمای ایران نسبت به چند سال پیش بهتر شده است. چند سال پیش مشکلاتی در سینمای ایران پیش آمد و گاهی تهیه کنندگانی وارد فضای سینما شدند که سواد و یا تجربه کافی برای انجام امور مربوط نداشتند و معمولاً بعد از یک تجربه، از فضای تهیه کنندگی به طور خودکار بیرون می‌رفتند، این روند موجب می‌شد که تولیداتشان هم به سرانجام نرسد؛ اما هم اکنون شرایط با قوانین و ضوابط بهتری پیش می‌رود. البته باید توجه داشت که در چند سال اخیر در سینمای ایران تحول رخ داده که نسل جوانی آمده‌اند و نگاه تازه‌ای دارند و این مستلزم این است که سینمای ایران از این نسل جوان در تهیه کنندگی هم استفاده کند البته زیر نظر و با راهنمایی پیشکسوتان.
■ خیلی‌ها معتقدند در ایران بدون حمایت‌های دولتی سینما یک شوخی است و اصلاً نمی‌شود فیلم تولید کرد. به نظر شما آیا حمایت‌های دولتی در بهبود شرایط اکران و عرضه فیلم‌ها بهتر شده است؟
ببینید به نظر بنده بهتر است کمک دولت در بخش اکران باشد. دولت بایستی کمک کند تا تعداد سالن‌های عرضه گسترش یابد. ما حدود 1148 شهر داریم، ولی متأسفانه فقط 61 شهر سالن سینما دارند، یعنی بیش از یک هزار شهر، سالن سینما ندارند که اگر در هرکدام از این ها، یک سالن سینما باشد، می‌بینید که عرضه فیلم‌ها چقدر گسترده می‌شود و صنعت سینما، چه تحولی پیدا می‌کند.
دوم اینکه، دولت باید کمک کند تا سینما در سبد خانواده‌ها قرار بگیرد که این امر مستلزم فرهنگ‌سازی است. اگر این اتفاق بیفتد وضعیت سینمای ایران، متحول و شکوفا می‌شود. در این شرایط، سینما نیازی به حمایت دولت در زمینه تولید نخواهد داشت.
■ نگاه غلطی به تهیه کنندگان وجود دارد که آن‌ها را به چشم یک سرمایه‌گذار مالی صرف می‌بینند، برای اصلاح این نگاه چه باید کرد؟
بله، متأسفانه گاهی همین‌طور است در حالی که تهیه‌کننده می‌تواند از ایده تا طرح، محتوا و فیلمنامه، نقش هدایتگری داشته باشد. می‌تواند از پایه برای شکلگیری یک فیلمنامه مشارکت کند. در شکل حرفه‌ای، ایده متعلق به تهیه کننده است یا بر اساس دغدغه، هدایت و مدیریت او پیش می‌رود. گاهی هم تهیه‌کننده با یک کارگردان و فیلمنامه نویس به دغدغه مشترک می‌رسند و پروژه را اجرایی می‌کنند.
■ انتخاب فیلمنامه یا کارگردان توسط شما به عنوان تهیه‌کننده براساس چه معیارهایی، انجام می‌شود؟
من خیلی ژانر و قالب خاصی را برای خودم قرار نداده‌ام، بلکه براساس دغدغه‌ای که راجع به یک موضوع دارم فیلمنامه را انتخاب می‌کنم؛ مثلاً در رابطه با خانواده، دغدغه‌ای دارم که بر این اساس، دست به انتخاب می‌زنم. عواملی که برای یک فیلم می‌آیند چند ماه درگیر کار می‌شوند ولی تهیه‌کننده بیشتر از یک سال درگیر آن فیلم می‌شود، به همین دلیل اگر دغدغه‌ای راجع به موضوع فیلم نداشته باشد، انگیزه لازم برای انجام کار نخواهد داشت.
واقعیت این است که برای من، دغدغه‌مند بودن درباره موضوع فیلم، اولویت اصلی انتخاب‌هایم است.
■ چقدر برای شما مهم است سوژه فیلم بفروش باشد و بتواند گیشه را از آن خود کند؟ آیا پرفروش بودن یک فیلم برای خوب بودن آن کافی است؟
اگر فیلمی مخاطب نداشته باشد، چرخه سینما به درستی شکل نمی‌گیرد. آن دغدغه باید به شیوه‌ای هنرمندانه در قالب تصویر، پرداخت شود که مخاطب بیشتری را جذب کند.
سینما چه به عنوان سرگرمی و چه به عنوان پیام‌رسان نیاز به مخاطب دارد و هرچه مخاطب فیلمی بیشتر باشد به هدفمان نزدیک‌تر شدیم. اگر به مخاطب فکر نکنیم، چرخه سینما ناقص خواهد بود.
توجه به مخاطب، اقتصاد و صنعت سینما را پویاتر می‌کند؛ اما به این معنا نیست که صرفاً براساس سلیقه مخاطب کار کنیم، سینما باید مؤثر باشد هرچند که خودش از جامعه تأثیر می‌گیرد، اما باید روی نگاه و اندیشه مخاطبش اثرگذار باشد حتی اگر فقط سرگرمی برایش اولویت است، چنین سینمایی برای ارتقای اثربخشی بر مخاطب نمی‌تواند سلیقه‌اش را تنزل دهد.
■ برخی بر این باورند که موضوعات انقلابی چندان بفروش نیست و جذابیتی برای سرمایه‌گذاری ندارد؟
زمانی که فیلم «شیار 143» را در بخش خصوصی تولید کردیم جزو پنج فیلم پرفروش آن سال بود که با بلیت 5000 تومان، بیش از 4 میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان فروخت. موضوعش مرتبط با جنگ و مادران شهید بود.
می‌توان با چنین سوژه‌هایی فیلم‌هایی ساخت که مخاطب زیادی هم دارد، اما نباید به بهانه پرمخاطب بودن، سلیقه هنری‌مان را تنزل دهیم. می‌توان به فرمولی رسید که عرضه محتوای غنی فرهنگی، بتواند مخاطب را هم جذب کند.
