به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی قدس آنلاین، امسال اداره مدارس به صورت کاملاً مشارکتی، آن هم نه مشارکت صرفاً مالی، بلکه استفاده از توانمندی‌ها و تخصص و مهارت‌های والدین است چراکه تاکنون این گونه مشارکت‌ها در اداره بهتر مدارس و رفع موانع پیش رو بسیار مشکل‌گشاتر بوده است تا با مشارکتی پویا، محیط آموزشی شاداب‌تر و پرنشاط‌تر و شرایط تحصیلی نسبتاً مطلوب و مناسب تری را ایجاد کنیم.
جامعه هدف 26 میلیونی
نورعلی عباسپور؛ مدیرکل دفتر انجمن اولیا و مربیان وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه یکی از راه‌هایی که بتوان با چالش‌های آینده دستگاه تربیتی و آموزشی کشور برخورد کرد، استفاده از توانمندی‌های انجمن اولیا و مدارس است، می‌گوید: جامعه هدف ما 26 میلیون خانواده شامل پزشک، معلم، نماینده مجلس، تأسیسات چی، وزیر و... هستند که می‌توان با یک برنامه مدون از ظرفیت و توانمندی آن‌ها در مدارس بهره‌مند شد.
وی می‌افزاید: در سند تحول بنیادین تأکید شده بخشی از فعالیت‌های مدرسه را به خانواده‌ها که صاحبان اصلی دانش‌آموزان هستند واگذار کنیم. اگر این اتفاق بیفتد، امر تعلیم و تربیت بهتر صورت می‌گیرد. بر همین اساس امسال مقرر شده در هر مدرسه سه کارگروه متناسب با کارکرد مدرسه در قالب آموزشی، پرورشی و عمرانی تشکیل شود تا والدین با توجه به تخصص و مهارت‌هایی که دارند در این کارگروه‌ها عضو شوند تا بستر مشارکت همه والدین فراهم شود.
فراهم ساختن امکان مطالبه‌گری برای والدین
به گفته دکتر عباسپور والدین حقوقی دارند و باید فضایی در مدرسه ایجاد کنیم تا آن‌ها با اطلاع از حقوق خود در اداره بهتر مدارس مشارکت کنند.
وی ادامه می‌دهد: آنچه در سند تحول با عنوان حقوق والدین در آموزش و پرورش دنبال می‌شود در بخش مبانی حقوقی بر آن تأکید شده است. والدین در فرایند تعلیم و تربیت رسمی حقوقی (نظیر اظهارنظر در روش و نوع تعلیم وتربیت در مدرسه و مشارکت در برنامه‌ریزی‌های آموزشی و پرورشی مدارس) نقش دارند که تحقق آن نیازمند بسترسازی در مدارس و البته فرهنگ‌سازی در جامعه است. برهمین اساس تلاش می‌شود تا پایان سال تحصیلی 98-97 با استفاده از مبانی نظری سند تحول بنیادین و مطالعات بین‌المللی تطبیقی منشور حقوق والدین تدوین و اطلاع‌رسانی شود تا علاوه بر فراهم ساختن امکان مطالبه‌گری برای والدین،آموزش و پرورش نیز مکلف به پاسخگویی شود.
این مسئول در پاسخ به این پرسش که آیا بستر مشارکت والدین در نظام آموزشی کشور وجود دارد یا خیر، می‌گوید: طبق اساسنامه انجمن اولیا و مربیان در هفت مورد وظایف والدین مشخص و پیش‌بینی شده که این انجمن می‌تواند برنامه‌ریزی کند و در پنج مورد اشاره شده که اولیا می‌توانند در کار اجرا در مدارس وارد شده و مشارکت کنند، البته باید اعضای انجمن اولیا و مربیان، بر وظایف خود آگاه باشند و مدیران نیز زمینه تحقق آن را فراهم کنند.
مدارس موفق کشور
وی تصریح کرد: اغلب مدارس موفق کشور مدارسی هستند که انجمن اولیا و مربیانِ پویا و اثربخشی داشته‌اند. با این حال در بسیاری از مدارس کشور نیز انجمن اولیا و مربیان غیرفعال و ناکارآمد بوده است. دکتر عباسپور ادامه می‌دهد: تعلیم و تربیت تنها آموزش صرف در مدرسه نیست که معلم در کلاس درس مفاهیم را به دانش‌آموزان منتقل کند، بلکه اگر مفاهیم منتقل شده اعم از تربیتی و یا آموزشی، درون محیط خانواده تقویت نشود و با تضاد روبه‌رو شود نه تنها روحیه دانش‌آموزان دچار تزلزل می‌شود، بلکه ما به هیچ عنوان شاهد شکل‌گیری آموزش عمیق نخواهیم بود. بنابراین لازم است مطالبات والدین از مدرسه جهت‌دهی شود چراکه بخش عمده خروجی مطلوب سیستم تعلیم و تربیت از طریق همکاری و همدلی بین خانه و مدرسه شکل می‌گیرد و باید اولیا و مربیان مدارس برای رسیدن به اهداف خٌرد و کلان آموزشی و پرورشی به صورت هماهنگ و منظم با یکدیگر به فعالیت بپردازند.
تدوین منشور حقوق والدین
وی با تأکید بر ضرورت مشارکت والدین در اداره مدارس می‌افزاید: تلاش می‌شود با تدوین منشور حقوق والدین محور اساسی مشارکت ذی نفعان (معلمان، والدین، دانش‌آموزان) باشند تا علاوه بر همسویی بین خانه و مدرسه، در برنامه‌های آموزشی و تربیتی نیز از ظرفیت والدین که درواقع دو برابر جمعیت دانش‌آموزی کشور هستند، استفاده شود.
دکتر عباسپور برداشت‌های غلط برخی افراد در مورد فعالیت‌های انجمن اولیا و مربیان در تصمیم‌گیری‌های مدرسه و تلقی کردن دخالت اولیا در این زمینه را امری مذموم و ناشی از تفکری سطحی می‌داند و می‌گوید: در همه مدارس، معلم، محور اصلی فعالیت‌ها محسوب می‌شود، اما همفکری و کمک اولیا می‌تواند به اتخاذ تصمیمات صحیح و همچنین افزایش انگیزه کاری وی کمک کند.
هدف از جلب مشارکت والدین در اداره مدارس
وی در پاسخ به ذهنیت شکل گرفته در جامعه مبنی بر اینکه هدف از جلب مشارکت والدین در اداره مدارس کمک مالی است، می‌افزاید: خوشبختانه طی سال‌های اخیر معادل ریالی کارگروه‌های تخصصی مدارس از کمک‌های نقدی بیشتر بوده، به طوری که سال گذشته، کمک‌های مالی والدین ۳۴۱ میلیارد تومان و معادل ریالی مشارکت‌های مهارتی و تخصصی ۴۰۰ میلیارد تومان بوده است.
تاکتیکی برای عبور از بحران مالی و نیروی انسانی
اما این در حالی است که صادق احمدی؛ یکی از فرهنگیان که 28 سال سابقه مدیریت را در دبیرستان‌های تهران دارد، می‌گوید: در بحث مشارکت دو موضوع مشارکت و مشارکت پذیری مطرح می‌شود که در سیستم آموزش و پرورش مشارکت پذیری اهمیت بیشتری از مشارکت دارد و با توجه به اینکه سیستم آموزشی کشور ما مشارکت‌پذیر نیست، نمی‌توان از والدین انتظار مشارکت داشت و احتمالاً این طرح در حد شعار و یا تاکتیکی برای عبور از بحران‌های فعلی این وزارتخانه باقی خواهد ماند. احمدی با اشاره به بخشنامه ابلاغی وزارت آموزش و پرورش به مدارس طی سال‌های گذشته، می‌افزاید: آموزش و پرورش مشارکت و حضورهر نیرو با هر عنوان (جهادی، داوطلبانه و رایگان) را غیرقانونی اعلام کرده که موجب پیگرد مدیر مدرسه می‌شود. بنابراین با توجه به اینکه آموزش و پرورش ما راهبرد مشخصی برای مشارکت والدین در مدارس ندارند، به نظر می‌رسد هدف از جلب مشارکت والدین تنها مشارکت در حوزه عمرانی و مالی باشد که تاکتیکی برای عبور از بحران مالی و نیروی انسانی است.
انجمن اولیا و مربیان ناکارآمد باقی مانده است
وی ادامه می‌دهد: یکی از مهم‌ترین ارکان مدارس انجمن اولیا و مربیان است، اما به دلیل محدودیت‌هایی که از سوی وزارتخانه به مدارس تحمیل می‌شود، همچنان ناکارآمد باقی مانده و این محدودیت‌ها تا حدی است که حتی امکان خرید و نصب کولرگازی برای کلاس‌های درس به آن‌ها داده نشده است. حالا اینکه چرا آموزش و پرورش به رغم ایجاد محدودیت‌های فراوان برای اداره مدارس، تصمیم به اجرای طرح مشارکت والدین در اداره مدارس گرفته جای سؤال دارد!
به گفته وی مشارکت والدین زمانی محقق خواهد شد که انجمن اولیا و مربیان مدرسه‌ای دعوت از استادان رشته‌های مختلف برای تدریس رایگان درکلاس‌های تقویتی را تصویب کند و مدیر مدرسه بدون محدودیت ازسوی وزارتخانه امکان برگزاری این قبیل کلاس‌های آموزشی را داشته باشد.
تعارض‌هایی که مانع موفقیت مدارس شده است
احمدی با بیان اینکه والدین اغلب دانش‌آموزان همکاری خوبی با مدارس دارند، می‌گوید: درصورتی که اعمال محدودیت‌ها از سوی وزارت آموزش و پرورش کاهش یابد نه تنها شاهد مشارکت والدین در اداره امور مدارس خواهیم بود، بلکه به دلیل استفاده از ظرفیت‌های والدین وضعیت مدارس در حوزه‌های آموزشی، تربیتی، هنری و حتی عمرانی بهتر از شرایط فعلی خواهد شد. به اعتقاد این مدیر مدرسه هم اکنون به دلیل گسترش فضای مجازی در جامعه دیوارهای مدارس در مقایسه با گذشته کوتاه‌تر شده، اما این درحالی است که قوانین بالادستی آموزش و پرورش و سند تحول با ایجاد مرزبندی بین مدارس منجر به ضخیم‌تر شدن دیوارها و فاصله هرچه بیشتر آن‌ها با جامعه می‌شود که همین تعارض‌ها مانع موفقیت مدارس خواهد شد.
مشارکت مالی
محمد قمی؛ عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی نیز با اشاره به اهمیت مشارکت مردم در اداره حوزه‌های مختلف کشور می‌گوید: نمونه عالی مشارکت مردم را طی سال‌های دفاع مقدس شاهد بودیم.
وی ادامه می‌دهد: در حوزه آموزش و پرورش نیز مشارکت اولیا در اداره مدارس می‌تواند مفید و مؤثر باشد. به عنوان نمونه در بحث آموزش و پرورش اگر والدین یکی از دانش‌آموزان روان شناس باشد، می‌تواند با هماهنگی انجمن و مدیر مدرسه هفته‌ای دو ساعت رایگان به دانش‌آموزان مشاوره و یا مهارت‌های زندگی را آموزش دهد یا اینکه والدین یکی دیگر از دانش‌آموزان که استاد دانشگاه است با برگزاری دوره‌های آموزشی برای معلمان آن‌ها را در تدریس بهتر یاری کند.
به اعتقاد این نماینده مجلس هدف از اجرای طرح مشارکت والدین در اداره مدارس بیشتر مشارکت مالی است. چراکه سرانه آموزش و پرورش برای اداره مدارس کافی نیست و نیازمند جلب مشارکت والدین است.
وی می‌افزاید: براساس قانون اساسی کشور مشارکت مالی والدین در صورتی که اجباری نباشد، بلامانع است، اما با توجه به اینکه دولت موظف به آموزش رایگان تا پایان دوره متوسطه است، نباید اجباری در مشارکت والدین برای اداره امور مدارس باشد.
قمی با اشاره به اینکه باید نظارت دقیق بر مشارکت والدین در امور مدارس باشد تا منافاتی با قانون اساسی کشور پیدا نکند، می‌گوید: لازم است سیاست‌های لازم برای میزان مشارکت والدین و نیازهای ضروری مدارس پیش‌بینی شود تا هزینه‌ای صرف امور غیرضروری نشود. همچنین باید طرح مشارکت والدین در اداره مدارس به گونه‌ای اجرا و سیاست‌گذاری شود که در آینده جلب مشارکت‌های مذکور اجباری نشود.
اعظم طیرانی
انتهای پیام/
