قدس آنلاین-گروه استان ها: اصفهان نخستین روز از هفته جاری را با پدیده گردوغبار و آلودگی هوا آغاز کرد.از نیمه‌شب جمعه بخش‌های مرکزی، شمال و شرق اصفهان دچار کاهش کیفیت هوا شد و شاخص کیفی هوا به مرز وضعیت خطرناک رسید.
هرچند مسئولان مربوطه و کارشناسان در لحظات اولیه، منبع این آلایندگی را کانون‌های گردوخاک در استان‌های هم‌جوار ازجمله در سمنان و یزد اعلام کردند اما از نگاه کارشناسان منشأ ریز گردها در این استان ریشه‌ای به‌جز دخل و تصرف، بی‌توجهی به طبیعت و دست‌اندازی ما به طبیعت ندارد.
باوجوداینکه سال‌هاست مسئولان استان اصفهان ازجمله استاندار خبر از مهار کانون‌های ریز گرد و اقداماتی ازجمله مالچ پاشی و نهال‌کاری برای کاهش ریز گردها می‌دهند اما هم چنان با فرورفتن این شهر در زیر غبار خاک‌نشان می‌دهد که ظاهراً مالچ پاشی و اقدامات جزیره‌ای در یک استان کارساز نبوده است.
بی‌اعتنایی به طبیعت
ناصر شعرباف یکی از دوستداران محیط‌زیست می‌گوید: درست در سال ۹۴ که هم‌زمان با کمبود آب‌کشت بسیاری از محصولات کشاورزی همچون هندوانه، ذرت، برنج، پیاز، چغندر و سیب‌زمینی در کشور ممنوع شد اما اصفهان باوجود خشکی زاینده‌رود وضعیت بحرانی اما به این قانون توجهی نداشت.
وی ابراز کرد: همین موضوع موجب شد تا سطح آب‌های زیرزمینی رو به کاهش و بسیاری چاهها و قناتها یکی پس از دیگری خشک شوند.
حدود ۳۰۰ هزار هکتار کانون بحرانی فرسایش بادی در کنار شهرهای اصفهان، دولت‌آباد و شاهین‌شهر وجود دارد که بخشی از آن در روزگاری نه‌چندان دور تالاب بودندوی بابیان اینکه دولت در طی سال‌های گذشته حق آبِه طبیعت ازجمله تالاب گاوخونی را به صنعت اختصاص داده است ادامه می‌دهد: بارگذاری‌های جدید صنعتی در اصفهان موجب شده تا آب به تالاب گاوخونی نرسد و کویر مرکزی ایران پیشروی کند و لذا طبیعی است وقتی ما آب را از طبیعت دریغ کرده و حق آبه تالاب را نمی‌دهیم باید منتظر فوران چنین ریز گردهایی هم باشیم.
وی بابیان اینکه رودخانه زاینده‌رود شبیه بشکه‌ای سوراخ است که آبی برای تغذیه پائین‌دست نمی‌رسد افزود: در بالادست آب زیادی برداشت می‌شود و حتی روی کوه نیز دارند آب می‌برند.
وی تأکید می‌کند: تالاب بین‌المللی گاوخونی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین تالاب‌های کشور در کنوانسیون رامسر ثبت جهانی شده و در طی ۱۵ سال گذشته تا فروردین‌ماه امسال متأسفانه هیچ آبی به خود ندید.
وی ادامه می‌دهد: وزارت نیرو حقآبه سالانه تالاب را به میزان ۱۷۰ میلیون مترمکعب مشخص کرده است که سال‌ها این حق از تالاب دریغ شد.
وی یادآور می‌شود: بر اساس اعلام سازمان جنگل‌ها و مراتع در استان اصفهان بیش از یک‌میلیون و ۸۰ هزار هکتار کانون فرسایش بادی بیابانی وجود دارد که بخش‌هایی از آن پیش‌ازاین دشت‌های سرسبز و حاصلخیز و مراتع آباد و تالاب بودند که درنتیجه توسعه بی‌رویه کشاورزی، سدسازی ، حفر چاه‌های بی‌رویه و افت آب‌های زیرزمینی به کانون‌های بحران تبدیل‌شده‌اند و لذا این رفتار که حالا منجر به خشم طبیعت شد است طبیعی محسوب می‌شود.
از ماست که بر ماست
معاون سابق نظارت و پایش اداره کل محیط‌زیست اصفهان نیز در این رابطه معتقد است: حدود ۳۰۰ هزار هکتار کانون بحرانی فرسایش بادی در کنار شهرهای اصفهان، دولت‌آباد و شاهین‌شهر وجود دارد که بخشی از آن در روزگاری نه‌چندان دور تالاب و مرغزار بوده‌اند.
سعید یوسف پور بیان می‌کند: کانون‌های فرسایش بادی استان به دلیل بهره‌برداری‌های ناپایدار در چند دهه گذشته امروز افزایش‌یافته به‌طوری‌که در شرق اصفهان حدود ۷۰۰۰ هکتار و در شرق شهر ۳۰۰۰ هکتار معادن متروکه گچ در اطراف دشت سگزی قرار دارند که بخش بهره‌بردار برای احیای این مناطق خیلی احساس مسئولیت نمی‌کند.
وی عنوان می‌کند: دشت سگزی در شرق اصفهان یکی از کانون‌های مؤثر در این زمینه است اما وجود کوره‌های آجر، گچ و دیگر فعالیت‌های صنعتی سبب افزایش ریز گردها در شهر اصفهان شده است.
بنا بر گفته وی البته بستر رودخانه خشک زاینده‌رود و تالاب گاوخونی هم را باید به کانون‌های گردوغبار اصفهان اضافه کرد .
وی با اشاره به فعالیت‌های معدنی در گرداگرد این شهر می‌افزاید: در کنار این‌ها، کانون‌های انسان‌ساخت نظیر معادن گچ، آجر و شن و ماسه که همگی را با دست خودمان ایجاد کرده‌ایم و هنوزم دست‌بردار نیستیم وجود دارد که بر ریز گردها دامن می‌زند.
عزم همگانی
در این رابطه رئیس اداره امور بیابان اداره کل منابع طبیعی استان اصفهان با اشاره به طوفان دو روز گذشته بیان کرد: تیرماه سال ۹۶ هم‌چنین اتفاقی افتاد و هجوم گردوغبارها را با شدت بیشتری داشتیم.
حسین‌علی نریمانی با اشاره به اینکه منشأ هجوم ریز گردهای اخیر برون‌استانی بود و از جنوبی‌ترین منطقه استان سمنان شکل گرفت افزود: بنابراین روی این منشأ باید در استان سمنان کار شود.
وی ابراز کرد: کویر حوزه ایران مرکزی یکی از کانون‌های غبار است که برای مهار آن باید به‌طور منسجم و با عزمی همگانی مسئولان استان‌های قم، سمنان، اصفهان، خراسان جنوبی و یزد برای مهار آن پای‌کار بیایند.
وی بابیان اینکه مهار این ریز گردها از عهده یک استان برنمی‌آید تأکید کرد: کنترل بادهای عمومی در اختیار یک استان نیست، چراکه حرکت گردوغبار دارای سه مرحله برداشت، حمل و رسوب است اگر بتوانیم در هر مرحله برداشت هر مکان، گردوغبارها را کنترل کنیم، به‌جاهای دیگر انتقال نمی‌یابد، ولی اگر کنترل نشود قاعدتاً ارتفاع می‌گیرد و صدها کیلومتر حرکت می‌کند.
