در ایران نیز صنعت داروسازی با چند دهه تجربه با وجود مشکلات فراوان پیش رو، در سال‌های اخیر به واسطه سرمایه‌گذاری‌های صورت گرفته بخصوص توسط بخش خصوصی، توسعه قابل قبولی داشته است به طوری که بسیاری از داروهای مورد نیاز بیماران در داخل کشور تولید می‌شود. در حال حاضر ۱۶۰ شرکت تولید دارو در ایران فعال هستند که با احتساب شرکت‌هایی که در حوزه تولید داروهای گیاهی فعالیت دارند، حدود ۹۷ درصد نیاز کشور معادل بیش از ۷۰ درصد ارزش کل بازار دارو را تأمین می‌کنند.
با این حال براساس پژوهشی که آذرماه ۱۳۹۶ توسط یکی از مؤسسات معتبر تحقیقات بازار کشور به منظور اندازه‌گیری میزان اعتماد پزشکان و بیماران نسبت به محصولات دارویی تولید شده در شرکت‌های داروسازی ایرانی صورت گرفته، میانگین امتیاز اعتماد پزشکان به صنعت داروسازی کشور ۴ تا ۶ و برای بیماران ۶ تا ۷ از ۱۰ است و با وجود اعتماد نسبی به صنعت داروسازی کشور توسط پزشکان و بیماران، هنوز فرصت‌های زیادی برای پرکردن فاصله کیفی محصولات داخلی نسبت به وارداتی وجود دارد که بدون سرمایه‌گذاری‌های قابل توجه شرکت‌ها در به روزرسانی ماشین‌آلات و استانداردسازی فرایندها امکان‌پذیر نخواهد بود.
•چگونگی کنترل وزارت بهداشت بر کیفیت دارو
شهرام شعیبی، سخنگوی سازمان غذا و دارو در گفت‌وگو با ما می‌گوید: صنعت داروسازی کشور در نحوه ساخت دارو مشکلی ندارد و این تصور که داروهای خارجی بهتر از انواع داروهای ایرانی هستند، درست نیست. داروی ساخت داخل از نظر ماده اولیه هیچ چیز کم ندارد و کنترل‌های وزارت بهداشت در مورد تضمین کیفیت دارو وجود دارد و تا وقتی که ثابت نشود دارویی از استانداردهای لازم برخوردار است، به بازار عرضه نمی‌شود. البته فرایند کنترل کیفیت دارو تنها شامل داروهای تولید کشور نیست بلکه داروهای وارداتی نیز پس از ترخیص از گمرک و پیش از عرضه به بازار داروی کشور، همین فرایند را طی می‌کنند.
وی با بیان اینکه در صنعت دارو هر روز شاهد تولید داروهای تازه از سرتاسر دنیا هستیم که پس از تأیید توسط نهادهای معتبر نظارتی در سطح بین‌الملل وارد بازار داروهای جهان می‌شود، می‌افزاید: با توجه به اینکه تولید و مشابه‌سازی این داروها در سایر کشورها زمانبر است، این مسئله موجب می‌شود ما همیشه حجم اندکی از داروهای مورد نیاز کشور را از محل شرکت‌های تولیدکننده اصلی دارو تأمین کنیم که اغلب شامل داروهای بیماران خاص، بیماران صعب العلاج و یا بیماران نادر می‌شود و وزارت بهداشت هیچ محدودیتی برای واردات این داروها قائل نیست.
•نگاه جانبدارانه به کالاهای خارجی
دکتر شعیبی ادامه می‌دهد: همه داروهای تولید داخل علاوه بر انجام مطالعات بالینی توسط استادان رشته‌های مختلف و تأیید مطالعات روشمند از سوی کارشناسان سازمان غذا و دارو، برای کسب مجوز تولید و ورود به بازار دارو، نیازمند مطالعه مقایسه‌ای با نمونه‌های خارجی هستند.البته داروها باید به طور مداوم کنترل و بررسی شوند، بر همین اساس نظارت پس از عرضه نیز همواره از سوی مسئول فنی کارخانه و کارشناسان سازمان غذا و دارو کشور از سطح شرکت‌های داروسازی و داروخانه‌ها انجام می‌شود تا فرایند ساخت همیشه استانداردهای لازم را داشته باشند و اگر استانداردهای لازم در ساخت دارویی رعایت نشده و یا عوارض جدیدی از مصرف دارو گزارش شده باشد، این داروها از سطح داروخانه‌ها جمع‌آوری شود.
دکتر شعیبی می‌گوید: در ایران ۱۶۰ شرکت داروسازی فعالیت دارند که با احتساب شرکت‌هایی که در حوزه تولید داروهای گیاهی فعالیت دارند، ۲۵۰ شرکت می‌شوند و هیچ دارویی پیش از انجام آزمایش‌های بالینی مجوز تولید نمی‌گیرد، با این حال برخی از همکاران پزشک و بیماران نگاه جانبدارانه به تولیدات خارجی دارند که این مشکل تازه‌ای نیست و خرده فرهنگی است که سال‌هاست بین مردم ایران شکل گرفته و در اغلب حوزه‌های تولیدی کشور وجود دارد. بنابراین بخش عمده شائبه مزیت داروهای خارجی به محصولات داخلی متأثر از نگرش غلط ، فرهنگ مصرفی و دیدگاه ما به اجناس خارجی است که رفع این مشکل زمانبر و نیازمند نهادینه کردن فرهنگ استفاده از تولیدات ملی است. امید می‌رود با توصیه رهبر معظم انقلاب و تأکید ایشان بر حمایت از تولید ملی، فرهنگ استفاده از تولید ملی را جایگزین نگاه جانبدارانه به کالاهای خارجی کنیم.
•تفاوت‌هایی که تأثیری در کیفیت دارو ندارد
وی می‌افزاید: کشور ما با پیشینه ذهنی منفی در خصوص داروهای تولید داخلی مواجه و در حالی که واقعیت موضوع متفاوت و با وجود اینکه ۹۶ درصد داروها تولید داخل است، آمار ریکال و جمع‌آوری داروهای داخلی با داروهای برند خارجی برابر است و این نشان می‌دهد داروهای داخلی از کیفیت و ایمنی لازم برخوردار است و آنچه موجب تفاوت داروهای داخلی با داروهای برند خارجی می‌شود شامل طعم و بسته‌بندی آن‌هاست که این موضوع در اغلب کشورها و شرکت‌های داروسازی مطرح و تأثیری در کیفیت دارو ندارد.
این مسئول یادآور می‌شود: آنچه برای ما حائز اهمیت است این است که صنعت دارویی کشور با همه فراز و فرودهایی که در ۴۰ سال اخیر تجربه کرده توانسته از دل محدودیت‌ها و تحریم‌ها، ۹۶ درصد نیاز دارویی کشور را تأمین کند و امروز به یک صنعت داروسازی قدرتمند در سطح دنیا تبدیل شود.
به گفته دکتر شعیبی در حال حاضر بیش از ۵۴ درصد مواد اولیه تولید دارو در کشور تولید می‌شود و ۴۶ درصد از طریق شرکت‌های معتبر« هند » و «چین» و در مواردی برخی از شرکت‌های اروپایی و اروپای شرقی تأمین می‌شود و این در حالی است که ما پس از پیروزی انقلاب اسلامی، تولیدات دارویی کشور را از صفر آغاز کردیم و امروز می‌توان گفت تحریم‌های ناعادلانه در این سال‌ها، برای حوزه صنایع شیمیایی، مهندسی شیمی و در مجموع صنایع دارویی کشور تبدیل به فرصت شده است.
انتهای پیام/
