به همین دلیل است که باید بپذیریم ضمن تأکید بر ملاحظات و چگونگی حضور مؤثر دختران در جامعه، به جست‌وجوی راه‌های بهتر نقش‌آفرینی آن‌ها در خانواده و جامعه بپردازیم.
•کاهش آسیب‌ها با افزایش سواد اجتماعی
سیدحسن موسوی چلک، محقق و پژوهشگر اجتماعی در گفت‌وگو با ما از نقش‌آفرینی دختران در کاهش آسیب‌های اجتماعی می‌گوید و با بیان اینکه گسترش آسیب‌های اجتماعی در جامعه و بویژه در میان دختران با افزایش مهارت‌های آن‌ها در این زمینه کاهش خواهد یافت، خاطرنشان می‌کند: دختران می‌توانند با افزایش سطح سواد و مهارت‌های اجتماعی اطلاعات خود را در حوزه آسیب‌های اجتماعی افزایش دهند چرا که هرچه اطلاعات آن‌ها در زمینه آسیب‌های اجتماعی و مهارت‌های زندگی افزایش یابد، احتمال گرفتار شدن آن‌ها در دام آسیب‌ها کاهش خواهد یافت.
رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران در ادامه با بیان اینکه سواد رسمی و آکادمیک با سواد اجتماعی متفاوت است، اضافه می‌کند: سواد اجتماعی مجموعه‌ای از مهارت‌های زندگی و مهارت‌های ارتباطی است که می‌توان از طریق خانواده و یا دوره‌های آموزشی کسب کرد. بنابراین هرچه رابطه دختران با اعضای خانواده -بویژه والدین- صمیمی‌تر باشد، در صورت بروز مشکلات حل آن ساده‌تر و تهدیدهای ناشی از آن کمتر خواهد بود.
وی در خصوص نقش دختران در ثبات خانواده و جهت‌گیری‌های اجتماعی می‌گوید: در هر خانواده سالم همه اعضای خانواده نقش مؤثری در ثبات خانواده و داشتن خانواده سالم دارند. وجود فرزند دختر نیز می‌تواند در ایفای این نقش تأثیرگذار باشد که به طور حتم این تأثیرگذاری نه تنها در درون خانواده بلکه به جامعه نیز سرایت خواهد کرد.
به گفته دکتر موسوی چلک، فرزند صالح برای والدین و جامعه نعمت است که هر یک ویژگی خاصی دارند و مهربانی بارزترین ویژگی رفتاری دختران است که بر هیچ کس پوشیده نیست و این ویژگی در شادی و صمیمیت اعضای خانواده بسیار تأثیرگذار است چرا که محبت و احترام فرزندان نسبت به والدین پاسخی شایسته به زحمات آن‌هاست و به نوعی تکریم از والدین محسوب می‌شود و انگیزه‌ای برای تلاش بیشتر والدین در تأمین نیازها و خواسته‌های منطقی فرزندان است که نتیجه آن افزایش صمیمیت بین اعضای خانواده می‌شود.
وی می‌افزاید: دختران با پذیرش مسئولیت و کمک به اعضای خانواده می‌توانند در کاهش سختی‌ها تأثیرگذار و به نوعی عامل نشاط باشند و خانواده‌ها می‌توانند با گفت‌وگوهای صمیمی و محول کردن نقش‌هایی متناسب با شرایط فرزندان و مشارکت آن‌ها - بویژه دختران - در تصمیم‌گیری‌های امور خانه و خانواده و همچنین تفریحات سالم موجب نشاط و رضایتمندی آن‌ها شوند تا خانه و خانواده برای آن‌ها به محیطی امن تبدیل شود.
•اهمیت شادی و نشاط
سیما فردوسی، روان‌شناس و مشاوره خانواده نیز در خصوص اهمیت شادی و نشاط معقول و اخلاق‌مدار برای دختران می‌گوید: ابراز شادی باید براساس معیارها و هنجارهای اجتماعی باشد که البته این شرط فقط شامل دختران نمی‌شود و همه افراد جامعه باید طبق هنجارهای اجتماعی رفتار کنند.
دکتر فردوسی ادامه می‌دهد: شادی نوعی هیجان است و همه هیجان‌ها باید به دور از افراط و تفریط، مقبولیت اجتماعی داشته و در واقع جامعه پسند باشد که البته این مسئله در مورد دختران از اهمیت بیشتری برخوردار است.
وی با اشاره به اینکه شادی معقول، آن نوع شادی است که از درون افراد نشأت گرفته باشد، می‌افزاید: وقتی افراد اعتماد به نفس داشته باشند و با هدف‌گذاری برای آینده به جنبه‌های مثبت خود بیندیشند، این شایستگی‌ها موجب رضایتمندی و احساس شادی در آن‌ها می‌شود که در نهایت به بالندگی می‌رسند.
•شادی با رعایت معیارهای اخلاقی
به گفته دکتر فردوسی اخلاق‌مداری مهم‌ترین ویژگی انسان است و افرادی در جامعه موفق خواهند بود که از این ویژگی برخوردار باشند. بنابراین دخترانی در جامعه موفق هستند که با رعایت معیارهای اخلاقی، تحت تأثیر ویژگی‌های فرهنگ غرب قرار نگیرند و با پرهیز از کج‌روی‌ها بکوشند رفتارهایی معقول مطابق آنچه در جامعه ایران است رفتار کنند که البته در این بین نقش خانواده بسیار حائز اهمیت است.
وی ادامه می‌دهد: شخصیت همه انسان‌ها در خانواده شکل می‌گیرد و والدین نخستین الگوهای رفتاری و شخصیتی افراد محسوب می‌شوند، بنابراین خانواده نخستین الگوی پایدار در شخصیت افراد (اعم از دختر و پسر) است و اگر والدین انتظار دارند دختران خوب و موفقی تحویل جامعه دهند باید بکوشند به لحاظ اخلاقی و رفتاری الگوهای مناسبی برای آن‌ها باشند، باید با آن‌ها با احترام رفتار کرد و تا حد امکان از رفتارهای آمرانه و دستوری پرهیز کرد و از همه مهم‌تر اینکه به انسجام شخصیتی آن‌ها قوت ببخشند تا شناخت خوبی از خودش بدست آورد.
•تفاوت حمایت با دخالت
دکتر فردوسی می‌افزاید: دختران امروز، مادران فردا هستند، بنابراین خانواده‌ها باید بکوشند آن‌ها را به سوی رفتارها و انتخاب‌های صحیح هدایت کنند و با انتقال تجربه به آن‌ها زمینه‌ای را فراهم کنند که بتوانند روی پای خودشان بایستند و مستقل باشند. خانواده‌ها باید در همه کارها - در تحصیل، انتخاب دوست، انتخاب رشته، شغل و ازدواج - با راهنمایی‌های صحیح از فرزندان خود بویژه دختران حمایت کنند اما توجه داشته باشند که این حمایت به دخالت تبدیل نشود. یعنی تا حدی باشد که تجربه‌های مفید خود را در اختیار وی بگذارند. به عنوان نمونه به او بگویند به نظر ما اگر این کار را انجام دهی در آینده با مشکل مواجه خواهی شد و از این طریق آگاهی و شناخت او را بالا ببرند اما اجازه بدهند دخترشان هویت مستقل و اهداف و خط مشی خود را انتخاب کند تا در زندگی فردی مستقل و موفق باشد.
