دولت سرانجام با تأخیری چند ساله، تمکین از قانون بودجه را برای حذف یارانه مرفهان در دستور کار قرار داده است؛ تمکینی که از ماه آینده، حذف تدریجی سه دهک و درمجموع ۳۰ میلیون یارانه‌بگیر را رقم خواهد زد.

۳ پیشنهاد برای هدفمندتر شدن یارانه‌ها

قدس آنلاین:  ملاک حذف سه دهک مرفه از لیست یارانه‌بگیران، نه لزوماً سقف درآمدی بلکه میزان مصرف (انرژی، خوراکی و آشامیدنی و...) خانوارهاست و بر اساس اظهارات سخنگوی دولت، شاخص‌هایی از قبیل «مسافرت‌های خارجی، خودروهایی که فرد دارد، نوع شغل، کارفرما بودن و تعداد پرسنل، معاملات انجام شده، دارایی‌های مختلف و همه اطلاعاتی که روی کد ملی فرد ثبت شده» برای حذف مرفهان از فهرست ۷۵ میلیون نفری یارانه نقدی، لحاظ خواهد شد.

سهم هر ایرانی در ماه: ۳۳ هزار تومان

در خصوص آمار دقیق یارانه‌بگیران، اتفاق نظری وجود ندارد، اما پرتکرارترین عدد که به آمار دولت هم نزدیک است، ۷۵ میلیون نفر است که ۳۰ میلیون نفر از این افراد را مرفهان حاضر در سه دهک بالا دربرمی‌گیرند.

دولت البته اعلام کرده که امکان حذف یکباره این ۳۰ میلیون نفر را ندارد اما فعلاً و در ماه آینده ۸۰۰ هزار نفر را حذف خواهد کرد که در این صورت۳۶ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان در ماه آینده صرفه‌جویی خواهد شد.

محاسبات نشان می‌دهد اگر دولت، به‌تدریج این ۳۰ میلیون نفر را از لیست یارانه نقدی حذف کند، هر ماه هزار و ۳۶۵ میلیارد تومان و سالی ۱۶ هزار و ۳۸۰ میلیارد تومان منابع حاصل از کوتاه کردن این لیست بلند بالا بدست خواهد آمد که بر این اساس سهم هر ایرانی یارانه‌بگیر حاضر در هفت دهک باقی مانده، ماهانه ۳۰ هزار و ۳۳۳ تومان و سالانه ۳۶۴ هزار تومان خواهد بود و اینجاست که برای افکار عمومی یعنی ۴۵ میلیون نفر یارانه‌بگیر باقی مانده این پرسش مطرح می‌شود که دولت با منابع هنگفت حاصل از این صرفه‌جویی چه خواهد کرد و اولویت برای هدایت این منابع کدام بخش‌هاست؟ به‌ویژه آنکه دولت با کسری بودجه جدی در سال‌های اخیر مواجه است.

 یارانه نقدی محرومان افزایش یابد

سه کارشناس اقتصادی، افزایش یارانه نقدی نیازمندان را به عنوان اولین گزینه روی میز دولت قرار می‌دهند و در ادامه پیشنهادهای دیگری هم برای نحوه هزینه‌کرد این منابع دارند.

احسان سلطانی، پژوهشگر اقتصادی در این خصوص به خبرنگار ما می‌گوید: تاکنون دولت به معنای واقعی دولت مقتدر و سالم عمل نکرده و شواهد حال حاضر هم گویای کسری بودجه بالا در کشور است. همین که ۳۸ هزار میلیارد تومان اوراق قرضه در حال انتشار و استقراض از بانک مرکزی در جریان است و افزایش قیمت بنزین مطرح شده یعنی دولت به دنبال جبران کسری بودجه است و با این تفاسیر باید گفت چاه و چاله‌ها از پیش برای هزینه-کرد منابع حاصل از حذف ۳۰ درصد یارانه‌بگیران، کنده شده اما چون دولت آینده‌ای برای خود متصور نیست و دغدغه کسب رأی در انتخابات آینده را ندارد، باید قاطعانه ظاهر شود و با حذف مرفهان، یارانه نقدی اقشار دیگر را افزایش دهد.

وی با تأکید بر اینکه اقتصاد ایران، غیر مولد است و از محل ارزهای حاصل از خام‌فروشی ثروت‌های ملی اداره می‌شود، معتقد است: در ۲۰۰ سال اخیر این منابع ملی صرف واردات مواد اولیه، کالاهای واسطه‌ای و مصرفی شده است.

سلطانی ادامه می‌دهد: این منابع طبیعی متعلق به همه مردم است و نه رانت‌خواران و گروه‌های خاص؛ بنابراین باید انرژی و دیگر منابع به بنگاه‌های خصولتی در تمام حوزه‌ها به قیمت واقعی تحویل شود تا بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ هزار میلیارد تومان منابع حاصل از آن آزاد و به نفع محرومان و آسیب‌پذیران هزینه شود.

به گفته وی در جریان افزایش نرخ ارز، رانتی ۲۰۰ هزار میلیارد تومانی به جیب عده‌ای خاص رفته که باید دولت، قاطعانه آن را احیا و به نفع اقشار ضعیف جامعه، هدایت و معافیت‌های مالیاتی این رانت‌خواران را حذف کند.

به باور وی دولت باید علاوه بر یارانه نقدی، دیگر منابع هنگفت مالی در اختیار گروه‌های خاص را از آنان بگیرد و به هفت دهک باقیمانده، پرداخت‌های بیشتر داشته باشد نه اینکه تنها با گرانی بنزین، برای خود محبوبیت بخرد!

سلطانی ادامه می‌دهد: از آنجایی که ساختار و نهادها در کشور، درست کار نمی‌کنند، نمی‌توان تنها با دستکاری قیمت‌ها، مشکلات اقتصاد پیچیده را حل کرد. در این سال‌ها انرژی را ۱۰ برابر گران کردند و به مردم یارانه نقدی دادند در حالی که دو برابر همین یارانه را از جیبشان برداشته‌اند! واقعیت این است که اصلاح ساختار در حوزه یارانه‌ها یعنی ضمن تقویت حمل و نقل عمومی، خودرو متناسب با استانداردهای مصرف جهانی را به خیابان‌ها آورد.

تقویت زیرساخت‌ها به علاوه افزایش یارانه نقدی

مهدی تقوی هم ضمن استقبال از حذف مرفهان از لیست یارانه نقدی به خبرنگار ما می‌گوید: اگر روند دریافت مالیات، بهبود و فروش نفت در ماه‌های آینده افزایش یابد، بخشی از منابع حاصل از حذف مرفهان بدون هیچ مانعی می‌تواند صرف حوزه‌های زیرساختی، بهداشت، درمان و آموزش طبقات ضعیف شود تا کشور در آینده مجبور نباشد هزینه‌های گزاف‌تری بابت نبود چنین امکاناتی متحمل شود و بخشی دیگر از این منابع هم به صورت نقدی در ماه پرداخت شود.

این اقتصاددان با بیان اینکه ارزش واقعی یارانه نقدی به کمتر از یک چهارم (کمتر از ۱۰ هزار تومان) رسیده، ادامه می‌دهد: شناسایی مرفهان با توجه به بانک‌های متعدد اطلاعاتی بسیار آسان است و انتظار می‌رود منابع آزاد شده به مفیدترین حوزه‌ها هدایت شود.

 پرداخت مطالبات فرهنگیان؛ گزینه‌ای که بیشترین انتفاع را دارد

سید محمد صادق الحسینی هم به خبرنگار ما می‌گوید: جمعیت مرفهان حاضر در سه دهک کمتر از ۳۰ میلیون و حدود ۲۵ میلیون نفر است که پیش از این ۳ میلیون نفر از آنان حذف شده‌اند. بر این اساس از این پس باید منتظر حذف تدریجی ۲۱ تا ۲۲ میلیون نفر بود.

به باور این اقتصاددان با توجه به شوک‌های سنگین وارد آمده به اقتصاد و طبقات محروم در یکی دو سال گذشته، بهترین نقطه برای جهت‌دهی به منابع آزاد شده، افزایش حدود دو برابری یارانه نقدی آسیب‌پذیران است که بخشی حقوق بگیرند و بخشی زیرپوشش نهادهای حمایتی و بدون هر گونه درآمد ثابتی هستند.

صادق الحسینی خاطرنشان می‌کند: یارانه یعنی از اغنیا گرفته و به ضعفا پرداخت شود، اما متأسفانه در ایران یارانه‌ها به‌ویژه در حوزه انرژی بدون ضابطه و هدفگیری و به صورت گسترده به همه اقشار پرداخت می‌شود.

به باور این اقتصاددان با توجه به تورم دو رقمی امسال و سال آینده، افزایش یارانه نیازمندان بهترین شیوه برای بازتوزیع این منابع در میان اقشار کم درآمد و به عدالت نزدیک است.

صادق الحسینی ادامه می‌دهد: اگر دولت، گزینه افزایش دو برابری یارانه نقدی محرومان را مد نظر ندارد بهتر است منابع آزاد شده را در محلی که بیشترین انتفاع را برای عامه مردم دارد، هزینه کند و به نظر می‌رسد پرداخت مطالبات معوقه فرهنگیان و حل مشکلات آموزشی کشور را باید در دستور کار قرار دهد، اما موارد هزینه‌کرد این منابع را به‌طور شفاف به مردم و آن‌هایی که یارانه‌شان حذف شده، توضیح دهد.

وی هزینه‌کرد این منابع آزاد شده در حوزه سلامت و به نحوی که پزشکان از آن منتفع شوند را اقدامی اشتباه و دور از عدالت می‌داند، چرا که پزشکان جزو دهک‌های بالا و صاحب درآمدهای چند میلیون تومانی هستند.

برچسب‌ها