قدس آنلاین: انتشار کتاب تفسیر سوره برائت توسط رهبر معظم انقلاب بهانه‌ای شد تا به ضرورت تسلط رهبر جامعه اسلامی بر آموزه‌های قرآنی بپردازیم. حجت‌الاسلام دکتر رضا حق‌پناه، دکترای علوم قرآنی و حدیث دانشگاه علوم اسلامی در این خصوص توضیحاتی دارد که در ادامه میخوانید.
رهبر جامعه دینی باید معارف قرآنی را بداند
حجت‌الاسلام دکتر رضا حق‌پناه در ابتدا و با بیان اینکه امام جامعه اسلامی تنها وظیفه اداره ظاهری و رسیدن به مادیات را ندارد، می‌گوید: او باید جامعه را هدایت کرده و مردم را به سمت خدا رهنمون کند. رهبر جامعه دینی موظف است از نظر روحی، فکری، معنوی و ارزش‌های انسانی تمام افراد جامعه را رشد داده و جلودار، قائد، اسوه و الگو باشد.
او اضافه می‌کند: این رهبر دینی شایسته و سزاوار است که معارف قرآنی را در حد لازم بداند. مانند امامان معصوم که قرآن مجسم بودند و رفتار و گفتار آن‌ها وحی بود. پس از آن‌ها هم عالم دین و فقیهی که وظیفه اداره جامعه را دارد و قدم در جای قدم معصوم می‌گذارد نیز باید همان سمت و سو را داشته باشد.
این استاد دانشگاه تأکید می‌کند: رهبر جامعه اسلامی باید با معارف عمیق قرآنی، استنباط احکام، حتی نظام سیاسی، اخلاقی، اقتصادی و تربیتی اسلام آشنا بوده و بتواند آن‌ها را از قرآن کریم و معارف بلند آن استخراج کند که امری دشوار است. کاری که نیاز به مقدمات طولانی و آشنایی عمیق با قرآن دارد و باید دائم در حال رشد و تکامل باشد تا بتواند معارف قرآنی را بیاموزد.
درک مفاهیم قرآنی توسط رهبر عامل تمدن‌سازی است
دکتر حق‌پناه به تفسیری از رهبر معظم انقلاب اشاره کرده و بیان می‌کند: برای نمونه در تفسیر حضرت آقا، ایشان تأکید بسیاری بر بحث توکل دارند. البته توکل برای آحاد جامعه اسلامی است اما رهبران دینی هم باید این توکل را داشته باشند. ایشان در این تفسیر اشاره می‌کنند که برخی از فرنگیان و افرادی که چشم و گوششان به جهان بیگانه بوده، عامل انحطاط مسلمانان را همین توکل می‌دانند. باید بررسی شود چرا با همین قرآن و همین مفهوم توکل جامعه اسلامی، رهبری و پیروان آن در صدر اسلام به عظمت‌ها و پیشرفت‌های بزرگی نائل می‌شوند اما در قرون اخیر به فلاکت، عقب‌گرد و ارتجاع دچار شده‌اند.
این پژوهشگر دینی تصریح می‌کند: علت این امر برداشت اشتباه از مفهوم توکل است و حضرت آقا از این قبیل موارد را در تفسیر خود به ما نشان داده‌اند. اگر این موارد درست فهمیده شود، باز هم عامل ترقی و پیشرفت جامعه اسلامی خواهد بود. وقتی رهبر و جلودار جامعه اسلامی مفاهیم و ارزش‌ها را به درستی درک کرده و به دیگران منتقل کند، سبب ترقی و پیشرفت و حتی تمدن و تمدن‌سازی خواهد بود. امری که حضرت آقا به دنبال آن هستند و آن را مورد توجه زیادی قرار داده‌اند.
برخی مفاهیم قرآنی تحریف شده که باید در آن‌ها تدبر کرد
او توضیح می‌دهد: رهبر معظم انقلاب گفته‌اند آن توکل که دشمنان اسلام از آن دم زده و آن را عامل انحطاط مسلمانان می‌دانند معنایی است که کج‌اندیشان طبق خواسته اربابان خود معنا کرده‌اند. هیچ عاملی برای انحطاط آن‌ها بهتر از توکل نیست. برخی مفاهیم قرآنی تحریف شده که باید در آن‌ها تدبر کرد.
دکتر حق‌پناه در ادامه بیان می‌کند: اگر با دقت به آیات قرآن نگاه کرده و با فرهنگ و روح آن آشنا شویم، موارد توصیه به توکل و آثار آن را دیده و افرادی که خداوند آن‌ها را به توکل سفارش کرده و یا توکل را صفت آن‌ها قرار داده مورد بررسی قرار دهیم، اصل این مفهوم را درک می‌کنیم. آن وقت است که معنای توکل و این گونه ارزش‌های دینی مانند امر به معروف، نهی از منکر، انفاق در راه خدا، استقامت، صبر و... برای ما معنا پیدا می‌کند. رهبری معتقدند، توکل صفت عمل کنندگان است. وقتی می‌توان گفت متوکل که انسان تمام نیرو و ابزار به ودیعه نهاده شده در خود را به کار بگیرد، اما متوجه باشد که همه ابزار و آثار آن‌ها در اختیار خداست و هر لحظه بخواهد می‌تواند آن‌ها را بگیرد.
کتاب تفسیر سوره برائت یکی از نعمت‌های خداوند است
او تأکید می‌کند: فردی می‌تواند جامعه را جلو برده و در عصر غیبت، امام جامعه اسلامی باشد که این مفاهیم را به درستی دریافته باشد و به‌طوردقیق بداند کجا از آن‌ها استفاده کند و اجازه ندهد که مفاهیم قرآنی به انحراف کشیده شود. یکی از ضروریات امام جامعه اسلامی، برخورداری از فرهنگ دینی و در رأس آن آموزه‌های قرآن است. امکان ندارد فردی بخواهد ادعا کند که رهبر جامعه اسلامی است، اما نسبت به فرهنگ دینی و آموزه‌های اسلامی بی‌اطلاع باشد.
دکتر حق‌پناه به کتاب تفسیر سوره برائت رهبر معظم انقلاب نیز اشاره کرده و می‌گوید: این کتاب یکی از نعمت‌های خداوند است که به دست ما رسیده و پیش از انقلاب به دست ساواک در شرف نابودی قرار داشت، اما با لطف الهی باقی ماند. در این کتاب آموزه‌های قرآنی سوره شریفه توبه با بیانی ساده و روان به مقدار لازم در اختیار ما قرار داده شده و از قیل و قال‌ها، سخنان حاشیه‌ای و غیرضروری پرهیز شده است. گویا قرآن به شکلی که ایشان شرح و توضیح داده بر جامعه ما نازل شده و از مردم خواسته شده به این آموزه‌ها پایبند باشند.
