زهرا طوسی/
پس از ترور فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در حمله هوایی آمریکا، تنش‌ها در خاورمیانه به اوج رسیده، ارزش دلار آمریکا در برابر سایر ارزها تضعیف شده، قیمت طلا به بالاترین رقم چهار ماه گذشته رسیده، نفت ۳ درصد جهش کرده و بورس‌ها در سراسر جهان نیز در واکنش به این ترور فرو ریختند.
در پی شهادت حاج قاسم سلیمانی در حمله نیروهای آمریکایی در بغداد، بازارهای مالی جهان با تغییرات چشمگیری روبه‌رو شدند. گمانه‌زنی‌ها در خصوص واکنش ایران و محور مقاومت در جهان سبب شده خاورمیانه در وضعیتی غیرقابل پیش‌بینی قرار گیرد و ریسک در تمامی بازارها افزایش یابد.
جهش نفتی
قیمت نفت چند ماهی است که در کانال ۶۰ دلاری باقیمانده مانده، اما کارشناسان همواره نسبت به رشد قیمت تحت تأثیر ریسک‌های استراتژیک هشدار داده بودند.
در همین راستا بازار نفت نخستین واکنش را به این اتفاق نشان داد و قیمت نفت برنت با افزایشی قابل توجه به آستانه ۷۰ دلار، یعنی ۶۹ دلار و ۱۶ سنت در هر بشکه رسید.
این قیمت بالاترین قیمت از هفدهم سپتامبر تا امروز است. پیش از این در هفدهمین روز سپتامبر حمله به تأسیسات نفتی عربستان قیمت نفت را در بازار جهانی با افزایش روبه‌رو کرده بود.
پس از آنکه پنتاگون اعلام کرد حمله منجر به شهادت سردار قاسم سلیمانی با مجوز دونالدترامپ بوده، هر بشکه نفت خام شیرین آمریکا(وست تگزاس اینترمدیت) نیز با جهشی ۵/۲ دلاری به ۶۴ دلار رسید.
فعالان بازار هشدار داده‌اند که بالا رفتن تنش‌های ژئوپلیتیک در ایران و عراق به عنوان دو عنصر کلیدی اوپک، آینده بازار نفت را با نوسان‌های جدی مواجه خواهد کرد. به گفته ادوارد مویا، تحلیلگر بازار نفت در مؤسسه اوآندا «ریسک بروز اختلال در عرضه نفت خاورمیانه با توجه به تحولات اخیر همچنان بالاست و ممکن است شاهد افزایش بیشتر تنش‌ها بین ایران و آمریکا در عراق باشیم».
تضعیف دلار
رویترز گزارش داد، پس از افزایش تنش‌ها در خاورمیانه و بالا رفتن قیمت نفت به خاطر حمله هوایی آمریکا به فرودگاه بغداد و شهادت یک مقام ارشد نظامی ایران، ارزش سایر سرمایه‌های ایمن به رهبری ین ژاپن در روز جمعه افزایش یافت.
ارزش دلار پس از این خبر ۴/۰ درصد در برابر ین ژاپن کاهش یافت و به ۱۴/۱۰۸ واحد رسید که پایین‌ترین حد از اول نوامبر بود. ارزش یورو هم به پایین‌ترین حد یک هفته گذشته معادل ۶۳/۱۲۰ رسید.
با توجه به موقعیت ژاپن به عنوان بزرگ‌ترین کشور وام‌دهنده جهان، ین اغلب در زمان تنش‌های جهانی، مأمنی برای سرمایه‌گذاران است. ارزش دلار در برابر یک سبد از ارزهای جهان کاهش یافت و به ۷۷۰/۹۶ واحد رسید. خبرهای بد اقتصادی از اروپا و انگلستان هم بر ارزش یورو و پوند تأثیر گذاشته است.
به گفته جفری هالی، تحلیلگر ارشد بازار در آسیا پاسیفیک «امروز تازه روز سوم از سال جدید است و یک بحران ژئوپلیتیکی بر سر راه سرمایه‌گذاران قرار گرفته است. چطور ممکن است ایرانی‌ها پاسخ این اقدام را ندهند؟ تأسیسات نفتی و نفتکش‌ها نخستین چیزی بودند که به ذهن من رسیدند».
افزایش بهای طلای جهانی
خبرهای رسیده نشان می‌دهد بهای طلا نیز در بازارهای جهانی با رشدی محسوس مواجه شده است. طلا در بحبوحه ابهامات سیاسی و اقتصادی به پناهگاه مطمئن برای سرمایه‌گذاران تبدیل می‌شود.
پس از ترور فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تنش‌ها در خاورمیانه به اوج رسیده و ارزش دلار آمریکا تضعیف شده و قیمت طلا همزمان با اعلام این خبر به بالاترین طرح خود در چهار ماه اخیر افزایش یافت.
افزایش بهای طلا معمولاً در دوره‌های بالا رفتن تنش‌ها به دلیل غیرقابل پیش‌بینی بودن وضعیت از یک سو و توجیه اقتصادی سرمایه‌گذاری بر دارایی‌های امن‌تر رخ می‌دهد. بر این اساس قیمت طلا با رشد ۱۳ دلاری به یک‌هزار و ۵۴۲ دلار در هر اونس رسیده است.
قیمت خرید نقدی هر اونس طلا به بالاترین سطح خود از ۵ سپتامبر رسید و یک‌هزار و ۵۴۲ دلار شد که نشان‌دهنده یک جهش ۸۴/۰ درصدی است. قیمت پیش‌خرید هر اونس طلای آمریکا هم بیش از یک درصد جهش کرد تا به ۲۰/۱۵۴۳ دلار برسد.
بنجامین لو، تحلیلگر بازار نفت معتقد است اخبار واصله از خاورمیانه در کنار برخی خریدهای فنی و تضعیف ارزش دلار موجب تقویت قیمت طلا شده است. این اتفاق همزمان با افت ارزش دلار در بازارهای جهانی رخ داد. افت ارزش دلار برای دومین هفته متوالی تداوم داشته است.
در بازار سایر فلزات ارزشمند، هر اونس نقره برای تحویل فوری با ۵/۰ درصد افزایش، به ۱۸ دلار و ۱۲ سنت رسید. هر اونس پالادیم برای تحویل فوری با ۲/۰ درصد افزایش، یک‌هزار و ۹۶۲ دلار و ۶۵ سنت معامله شد. هر اونس پلاتین برای تحویل فوری با ۲/۰ درصد افزایش، در ۹۸۰ دلار و ۱۹ سنت ایستاد.
ریزش بورس‌های جهان
بازارهای سهام آمریکا، اروپا و آسیا نیز روز جمعه شاهد نزول شاخص‌ها بودند. افت نسبی قیمت سهام طی خرید و فروش‌های روز جمعه موجب شد تا شاخص داوجونز که میانگین موزون قیمت سهام ۳۰ شرکت صنعتی برتر آمریکایی نشان می‌دهد، ۲۷۳ واحد و شاخص کل بورس آلمان(داکس) هم ۱۸۵ واحد کاهش یافت.
خبرگزاری رویترز نیز گزارش داد شاخص اصلی بورس لندن روز جمعه به دنبال حمله هوایی آمریکا به عراق و شعله‌ور ساختن تنش‌های ژئوپلتیک در منطقه سقوط کرد. رویترز در ادامه نوشته است: شاخص بورس FTSE ««۱۰۰ لندن که به مدت یک دهه ثبات داشت به دنبال حمله هوایی آمریکا که دو فرمانده ارشد ایرانی و عراقی در آن کشته شدند، به میزان ۴/۰(چهار دهم) درصد تنزل کرد. اما این درحالی است که شرکت‌های نفتی همچون «شل» و «بریتیش پترولیوم (BP) » به دلیل بیم از اختلال در تأمین ذخایر نفتی از این وضعیت با توجه به افزایش ۳ درصدی در بهای نفت، سود بردند.
از سوی دیگر در آسیا نیز شاخص ام اس سی آی آسیا که به بالاترین رقم از ژوئن ۲۰۱۸ رسیده بود در پی خبر ترور سردار سلیمانی ۲۶/۰ درصد کاهش یافت.
شاخص سهام اس اند پی ۵۰۰ در معاملات امروز هنگ کنگ ۷/۰ درصد سقوط کرد، همچنین شاخص سی اس آی ۳۰۰ چین نیز که بهترین عملکرد را در سال ۲۰۱۹ داشت در پی این خبر ۲۵/۰ درصد افت داشت. شاخص بورس ژاپن(نیکی) نیز ۱۸۱ واحد افت کرده است.
کارشناسان معتقدند روزهای آینده بورس قطعاً تحت فشار خواهد بود و بسته به واکنش‌های طرفین سمت و سوی بازار تغییر خواهد کرد.
