زهرا طوسی/
پاسخ موشکی ایران به حمله تروریستی آمریکا که نخستین حمله نظامی رسمی به یک پایگاه آمریکایی پس از جنگ جهانی دوم است، اقتصاد جهانی را تکان داد.
این واکنش قیمت طلا را با جهش بی‌سابقه 32 دلاری به بالاترین حد خود در هفت سال اخیر رساند، همه شاخص‌های بورس در جهان را فروریخت و سبب شد تا نفت روزش را با 4 درصد رشد آغاز کند، دلار اما در برابر ارزهای دیگر سربه‌زیر شد.
حملات موشکی ایران علیه نیروهای آمریکایی مستقر در عراق تقریباً همزمان با مراسم خاکسپاری سپهبد سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انجام گرفت و پس از این حمله بازارهای مالی جهان از نفت و طلا گرفته تا سهام، واکنشی سریع به این رویداد نشان دادند. رفتاری صعودی و نزولی که در طول چند ساعت رخ داد و متأثر از برآورد بازارها از میزان احتمال وقوع جنگ میان ایران و آمریکا بود.
رکوردشکنی قیمت انس طلا در حالی رقم خورده که همین یک ماه پیش، هر انس طلا در بازارهای جهانی یک‌هزار و ۴۶۰ دلار قیمت داشت و حالا به مرز یک‌هزار و ۶۰۰ دلار رسیده و افزایش 6/9درصدی را پشت سر گذاشته است.
البته روند صعودی قیمت‌ها در بازارهای جهانی نفت که در یک هفته گذشته دو پله صعودی را پشت سر گذاشته و همچنین طلا که دومین بار است در یک هفته گذشته قیمت آن جهش می‌کند، هم اکنون اندکی فروکش کرده و این متأثر از پیش‌بینی کوتاه‌مدت تحلیلگران، کارشناسان و سرمایه‌گذاران بازارهای جهانی بود که اعلام کردند احتمال آغاز جنگ مستقیم بین ایران و آمریکا بسیار کاهش یافته ولی در مقابل، بازارهای سهام در آمریکا، اروپا و آسیا همچنان در وضعیت قرمز به سر می‌برند و شاهد ریزش چشمگیر شاخص‌ها برای دومین بار در یک هفته اخیر هستند. در ادامه به جزئیات بیشتر در این بازارها پرداخته‌ایم.
طلا پس از هفت سال رکورد زد
بازار جهانی طلا که معاملات خود را با قیمت یک‌هزار و 571دلار و ۸ سنت شروع کرده بود پس از حمله ایران به پایگاه هوایی آمریکا در عراق موجب شد تا قیمت طلا در بازار جهانی ۳۲ دلار افزایش قیمت را تجربه کند. قیمت طلا هم‌اکنون با عبور از یک‌هزار و 600دلار به 7/1605 دلار رسیده که بالاترین رقم در حدود هفت سال گذشته است و برای نخستین بار روی می‌دهد.
براساس گزارش سی‌ان بی سی، قیمت طلای آتی آمریکا نیز ۲ درصد افزایش یافت و به 80/1605دلار در هر انس رسیده است. از نظر تحلیلگران جهش قیمت طلا به دلیل دیدگاه سرمایه‌گذاران به این فلز گرانبها به عنوان دارایی امن‌تر در زمان بی‌ثباتی‌های سیاسی و اقتصادی اتفاق می‌افتد.
به گفته مارگارت یانگ‌یان که تحلیلگر بازار طلا در مؤسسه سی‌ام‌سی مارکتس است نگرانی‌ها از عدم قطعیت و بالا گرفتن بیشتر رویارویی نظامی موجب افزایش نرخ این فلز گرانبها شده است. به اعتقاد وی، این حملات قطعاً موجب افزایش تقاضا برای سرمایه‌گذاری در بازارهای امن نظیر طلا و ین ژاپن می‌شود و در عین حال به ارزش سهام در بازارهای بورس لطمه می‌زند.
با وجود اینکه بازار طلا به هنگام بروز وضعیت‌های آشفته سیاسی و ژئوپولتیک محلی امن برای سرمایه‌گذاری تلقی می‌شود اما به‌گفته یان، از نظر فنی قیمت طلا بیش از حد بالا رفته و اگر ترامپ به جنگ با ایران روی نیاورد، قیمت آن طی روزهای آینده شروع به ریزش خواهد کرد.
براساس این گزارش، قیمت نقره و پالادیوم نیز افزایش یافته و رکورد زده است. قیمت هر انس پالادیوم به اوج ۲هزار و 56دلاری رسید. در حالی که به تازگی قیمت این فلز به دلیل اختلال در عرضه، 6/0 درصد کاهش یافته و ۲هزار و 40دلار شده بود .قیمت نقره نیز 2/1 درصد جهش یافت و به 60/18دلار در هر انس رسید. قیمت پلاتینوم نیز 3/0درصد افزایش یافت و به 95/973دلار رسید.
روز منفی برای همه بورس‌ها
بورس‌های جهان در معاملات روز چهارشنبه پس از شلیک موشک‌های ایرانی فروریختند و شاخص‌های بورس در آمریکا نیز همه با هم منفی شدند.
بر این اساس شاخص داو جونز که یک شاخص برای بازار سهام است که ارزش ۳۰ شرکت بزرگ دولتی آمریکایی را نشان می‌دهد 4/1درصد و شاخص S&P که فهرستی است از ۵۰۰ سهام برتر در بازار بورس سهام نیویورک است معادل 5/1 درصد ریزش کرده‌اند.
شاخص نزدک نیز که بزرگ‌ترین بازار معامله الکترونیک سهام در آمریکاست و با حضور بیش از ۳ هزار و 321شرکت در آن، بیشترین مقدار معامله سهام را نسبت به هر بازار بورس دیگر در جهان دارد بیشترین افت ارزش را داشته و 8/1 درصد منفی شده است.
با نگرانی سرمایه‌گذاران از گسترده‌تر شدن نزاع در خاورمیانه بازارهای سهام آسیا نیز ریزش داشتند. شاخص گسترده MSCI در آسیا و اقیانوسیه در انتهای معاملات روز چهارشنبه 5/0درصد افت کرد. این شاخص در اوایل روز، یک درصد کاهش یافته بود. شاخص بلوچیپ چین نیز 48/0 درصد افت کرد.
شاخص نیکی ژاپن با 29/1 درصد افت گسترده‌ای داشت و در اوایل روز ارزش آن ۲درصد کاهش یافته بود. شاخص سهام استرالیایی‌ها نیز در ابتدای روز بیش از یک درصد افت کرده بود، اما در انتهای روز با افت 18/0درصدی معاملات را پایان داد.
براساس گزارش رویترز، ارزش دلار نیز در برابر سایر ارزها کاهش یافت. شاخص دلار که ارزش این ارز را در برابر ۶ ارز عمده دیگر اندازه می‌گیرد، 07/0درصد کاهش یافت. یورو نیز 04/0 درصد ضعیف شد، اما ارزش ین به عنوان ارز امن ژاپن در مقابل دلار آمریکا 08/0درصد افزایش یافت.
نوسان قیمت نفت پس از انتقام اولیه ایران از آمریکا
نفت در پی حمله موشکی به پایگاه عین‌الاسد روز خود را با نوسان 4درصدی آغاز کرد.
افزایش احتمال اختلال در عرضه نفت، قیمت آن را به بالاترین رقم در ماه‌های گذشته رساند به طوری که قیمت نفت در آغاز معاملات با رشدی ۴درصدی همراه و حتی در آستانه شکستن سد ۷۲ دلاری قرار گرفت. با این حال قیمت نفت نتوانست بالای ۷۰ دلار دوام بیاورد، زیرا نگرانی نسبت به بروز جنگ با توجه به واکنش مقامات دو کشور کاهش پیدا کرد.
بدین‌ترتیب قیمت هر بشکه نفت برنت در دقایق ابتدایی پس از حمله برق‌آسای ایران به 71 دلار و 75 سنت رسید که بالاترین رقم از اواسط شهریور تاکنون بود، اما بعداً با اندکی تعدیل و 97 سنت افزایش نسبت به رقم پایانی جلسه قبل، به 69 دلار و 24 سنت رسید.
قیمت نفت وست تگزاس اینترمدیت آمریکا هم که اوایل دیروز تا رقم 65 دلار و 85 سنت بالا رفته بود، با اندکی تعدیل به 63 دلار و 52 سنت رسید.
اگرچه قیمت نفت در حال حاضر جهش‌های 4درصدی را تا حدی خنثی کرده، اما نفت خام سبک بصره عراق، از نوع نسبتاً ترش است که مورد توجه ویژه پالایشگران آسیایی است و به دلیل تحریم‌های آمریکا ضدایران، جایگزین چندانی برای آن وجود ندارد. نفت خام نوع سنگین بصره نیز که جایگزین نفت تولیدی در ونزوئلاست، تقاضای بالایی دارد.
بنابراین ادامه تنش در خاورمیانه و به ویژه تحریم عراق از سوی آمریکا می‌تواند موجب خروج بخشی از نفت از بازار و افزایش قیمت‌ها شود.
به‌گفته تحلیلگران، بازارهای نفت همچنان روی ماهیت دقیق اهداف حملات ایران متمرکز هستند، اما لطمه ندیدن عرضه نفت در تنش جاری موجب شده تا خیال فعالان بازار نفت تا حدودی راحت شود.
