محمد تربتزاده/
اگر خاطرتان باشد تا همین چند سال پیش، نزدیکیهای انتخابات، شهر پر میشد از بنرهای تبلیغاتی نمایندگان مجلس. پوسترهای تبلیغاتی نمایندگان حتی روی در و دیوار خانههای مسکونی هم نصب میشد و سروصدای مالکان این خانهها را درمیآورد. این البته تنها قسمتِ اعصاب خردکن تبلیغات انتخاباتی نبود! خیلیهایمان صبح به صبح که قصد خروج از منزل را داشتیم، با انبوهی از تراکتهای تبلیغاتی روبهرو میشدیم که توسط ستادهای انتخاباتی از لای در ورودی به داخل منزلمان انداخته شده بود. در سالهای اخیر اما با سختگیریهای مراجع نظارت بر تخلفهای انتخاباتی، تبلیغات میدانی نمایندهها تقریباً به حاشیه رانده شده و دیگر خبری از پوسترهای عجیب و غریب و تراکتهای اعصاب خردکن نیست. در عوض با بالا گرفتن تب استفاده از فضای مجازی در میان مردم، تبلیغات انتخاباتی هم به شبکههای مجازی کوچ کردهاند و ستادهای انتخاباتی نامزدهای مجلس، سعی میکنند با بهرهگیری از قابلیتهای فضای مجازی، تا جایی که میتوانند برای نمایندهها رأی جمع کنند. حسابش را بکنید که در فضای مجازی نه خبری از سختگیریهای مراجع قانونی است و نه خبری از انتقادهای مردمی. به همین خاطر نامزدها در انتخابات این دوره، به شکل بیسابقهای به فضای مجازی هجوم آوردهاند و شبکههای اجتماعی در این روزها دقیقاً حکم همان شهر شلوغ و پلوغی را دارند که از در و دیوارشان پوسترهای تبلیغاتی اجق وجق آویزان شده است!
پلومرغ تبلیغاتی!
تبلیغات در فضای مجازی به هیچ وجه مقوله جدید و عجیب وغریبی نیست، اما سبکی که برخی از نامزدهای انتخاباتی این دوره برای تبلیغاتشان انتخاب کردهاند چیزی است توی مایههای همان پلومرغی که برخی از نامزدهای محترم در گذشتههای دور برای رأی جمع کردن، در میان شهروندان توزیع میکردند!
ماجرا از جایی آغاز میشود که شما به صورت ناخواسته به یک گروه چند هزار نفری در تلگرام اضافه میشوید که معمولاً نامی توی این مایهها دارد: کمپین انتخاباتی فلانی، انتخابات مجلس، ستاد انتخاباتی فلانی و ...
پس از این، یک پیام بلند و بالا برای شما ارسال میشود که در آن شرایط همکاری با ستاد انتخاباتی یکی از نمایندگان به طور کامل شرح داده شده است. مزایای همکاری آنقدر راحت و پردرآمد است که معمولاً نمیتوانید بیخیال کسب درآمد از این روش شوید، به همین خاطر به راحتی و با فشردن چند دکمه، عضو ستاد مجازی آن نماینده میشوید!
۱۰ میلیون به ازای هزار نفر
شرایط همکاری با ستادهای تبلیغاتی به این صورت است که شما هر تعداد عضوی که دلتان بخواهد را به گروه اضافه میکنید و به ازای هر نفر، مبلغ مشخصی به حسابتان واریز میشود! قیمت هر عضو هم در ستادهای مختلف تبلیغاتی، متفاوت است. بیشتر ستادهای انتخاباتی به ازای هر نفر هزار و ۵۰۰ تا ۲هزار تومان حق الزحمه پرداخت میکنند، اما در موارد خاص قیمت هر عضو تا ۱۰ هزار تومان هم بالا میرود! البته از آنجایی که سقف اعضای گروه در تلگرام تا ۲۰۰ هزار نفر است، معمولاً گروهها خیلی زود پر میشوند، به همین خاطر ادمین بلافاصله گروه جدیدی میسازد و از شما میخواهد نفرات دلخواهتان را در گروه جدید اضافه کنید.
شاید به نظرتان مبلغی که ستادهای انتخاباتی پرداخت میکنند، خیلی ناچیز باشد اما بد نیست بدانید معمولاً کسانی که شروع به اضافه کردن عضو میکنند، دلشان به کمتر از هزار نفر راضی نمیشود! طبق نرخنامه یکی از این گروههای تلگرامی، شما به ازای اضافه کردن هر ۱۰۰ نفر، ۱ میلیون و به ازای اضافه کردن هر هزار نفر ۱۰ میلیون تومان کسب درآمد میکنید که واقعاً رقم وسوسهکنندهای به نظر میرسد!
فکر همه جا را کردهاند
اگر کمی کنجکاو باشید و به طور خصوصی به ادمینهای این گروههای عجیب و غریب تلگرامی پیام دهید و از آنها بخواهید جزئیات فعالیتشان را برایتان توضیح دهند تا خیالتان بابت مبالغ پرداختی راحت شود، این فعالان مجازی به شما توضیح خواهند داد که برای کدام ستاد انتخاباتی کار میکنند. طبق گفته یکی از ادمینهای این گروههای تبلیغاتی، محل تأمین بودجه، برخی ستادهای انتخاباتی هستند. کاربران این گروههای تلگرامی هم میگویند در این گروهها، روباتهای «اد شمار» نصب شده است و بنا به درخواست کاربران این روباتها تعداد نفرات اضافه شده به گروه را میشمارند و عملکرد هر کاربر را گزارش میدهند. کاربران با استفاده از این گزارش میتوانند به ادمین گروه پیغام دهند و درخواست دستمزد کنند. البته نامزدهایی که با این روش مخاطب جذب میکنند، فکر قوانین انتخاباتی را کردهاند و طبق قوانین حاکم بر گروههای تبلیغاتی، تا پیش از شروع رسمی تبلیغات انتخاباتی، هیچکس اجازه ارسال مطلب در گروه را ندارد. این یعنی نماینده محترم را هیچجوره نمیشود به تخلف در زمینه تبلیغات زودهنگام متهم کرد! طبق توضیح ادمین یکی از این گروهها، با آغاز رسمی زمان تبلیغات انتخاباتی، گروه در اختیار شخص نماینده قرار میگیرد تا با مخاطبانش ارتباط برقرار کند.
البته تبلیغاتی مجازی فقط به تلگرام خلاصه نمیشوند و در حال حاضر بازار خرید فالوور برای صفحههای اینستاگرامی هم راه افتاده است.
با وجود این، اگر برایتان سؤال شده که چرا نمایندگان اقدام به خرید گروهها و کانالهای پر مخاطبِ آماده و بدون دردسر نمیکنند، باید بگوییم که در این صفحهها معمولاً تعداد زیادی اعضای «فیک» وجود دارند و احتمال دارد با شروع تبلیغات نامزدها، دنبالکنندگانشان ریزش کنند.
مزاحمهای مجازی
ماجرای اضافه کردن افراد به گروههای تلگرامی بدون اجازه آنها، چیزی است توی مایههای همان پخش کردن تراکتهای تبلیغاتی نامزدها در حیاط خانههای مسکونی بدون اجازه صاحبخانه. هرچند مسئولان درباره این اقدام نامزدها، اعلام کردهاند این مسائل تخلف انتخاباتی است و در پرونده آنها ثبت میشود، اما به نظر نمیرسد مسئولان برنامهای جدی برای کنترل رفتار نامزدهای نمایندگی مجلس در فضای مجازی داشته باشند و این تبلیغات حداقل تا پیش از انتخابات امسال ادامه خواهد داشت. اما اگر شما هم از دست این تبلیغات اعصاب خردکن به ستوه آمدهاید، میتوانید از طریق تنظیمات تلگرام، جلوی اضافه شدنتان به گروههای تبلیغاتی را بگیرید. برای این کار، برنامه تلگرام را اجرا کنید، آیکون سه خطی موجود در گوشه سمت چپ و بالای صفحه را لمس کنید تا منوی اصلی تلگرام باز شود. گزینه Settings را انتخاب کرده و سپس گزینه Privacy & Security را انتخاب نمایید. در اینجا گزینه Groups و سپس My Contacts را انتخاب نمایید و روی گزینه Never Allow کلیک کنید. تمام مخاطبان موجود را از لیست انتخاب کنید به جز آنهایی که مطمئن هستید شما را بدون هماهنگی در گروههای تبلیغاتی اضافه نمیکنند! پس از انتخاب مخاطبان، آیکون تیک موجود در گوشه سمت راست و بالای صفحه را لمس کنید. بار دیگر آیکون تیک موجود در گوشه سمت راست و بالای صفحه را لمس کنید تا تغییرات اعمالی ذخیره شوند. هر چند این موضوع تغییری در اصل ماجرا به وجود نمیآورد اما در میان غفلت مسئولان مربوطه، به عنوان یک مُسکن به طور موقت خیالتان را بابت مزاحمتهای انتخاباتی مجازی راحت میکند!