قدس آنلاین-گروه استان ها: به تازگی تعداد ۶۰ استاد دانشگاه، کارشناس محیط‌زیست، جامعه‌شناس و اقتصاددان، متخصص آب و بوم‌شناس با تهیه نامه ای از رئیس‌جمهوری خواستند بدون معطلی طرح انتقال آب خزر به سمنان را متوقف کند .
این کارشناسان معتقدند که پس از مطالعه و بررسی طرح انتقال آب خزر به این نتیجه رسیده اند که این طرح نه‌تنها ارزیابی تطبیقی ندارد، بلکه تبعات امنیتی، اقتصادی و اجتماعی برای ساکنان کویر مرکزی و شمال ایران دارد.
این کارشناسان با مطالعه طرح انتقال آب خزر به سمنان ۶عامل، اقتصادی، امنیتی، اجتماعی، محیط‌زیست و منابع طبیعی، تعهدات بین‌المللی و ارزیابی تطبیقی این طرح را عامل درخواست از رییس‌جمهوری برای توقف انتقال آب خزر به سمنان و کویر مرکزی اعلام کردند.
دلایل اقتصادی
در نامه کارشناسان و استادان دانشگاه خطاب به حسن روحانی آمده است: طبق برآوردهای اولیه، صرف‌نظر از خسارت‌های سنگین محیط‌زیستی، حدود ۲۰هزار میلیارد تومان برای اجرای این طرح لازم است؛ تجربه هم نشان داده که این هزینه چندین‌بار افزایش خواهد یافت و لذا صرف بودجه‌ای چنین عظیم برای انتقال ۲۰۰میلیون مترمکعب آب هیچ توجیهی ندارد.
در همین زمینه، جای پرسش است که با توجه به هزینه‌های سنگینی که صرف سوخت برای پمپاژ این حجم از آب خواهد شد و همچنین درنظر گرفتن هزینه‌های دائمی برای نگهداری تأسیسات پیچیده نمک‌زدایی و انتقال، طراحان پروژه چه دلایلی در توجیه آن دارند؟
دلایل امنیتی
کارشناسان معتقدند که مردمان مناطق حاشیه دریای خزر و سمنان از قرن‌ها پیش مراوده و همبستگی عمیقی داشته اما، طرح انتقال آب از دریای خزر به سبب اینکه تأثیرات بسیار سنگینی بر زیست انسان حاشیه دریای خزر دارد، با واکنش سخت اهالی استان‌های شمالی روبه‌رو است. ضمن آنکه حداکثر یک توسعه ناپایدار با اثرات محلی کم‌دامنه در مقصد ایجاد خواهد کرد، اما به‌علت ایجاد توهم موجود بودن آب، می‌تواند اهالی استان سمنان را از اتکا به پتانسیل‌های منطقه خود منحرف سازد که این امر مخل امنیت درازمدت اجتماعی آنان خواهد بود. یادآور می‌شود که بسیاری از امضاکنندگان این نامه، اهل استان سمنان و دیگر مناطق کویری هستند.
از جنبه پدافند غیرعامل هم لازم است توجه داشته باشیم که طرح‌های بزرگ انتقال آب، به‌ویژه چنین طرحی که قرار است با گذر لوله‌های عظیم از ده‌ها کیلومتر مسیر کوهستانی اجرا شود، آسیب‌پذیری کشور در برابر حملات تروریستی یا خارجی، بهانه‌جویی‌های کشورهای همسایه و خطرات طبیعی مانند زمین‌لرزه و رانش زمین را به‌شدت افزایش می‌دهند.
دلایل اجتماعی
دلایل مربوط به قوانین داخلی و تعهدات بین‌المللی؛ طرح انتقال آب از دریای خزر مصداق بارز تخطی از اصل پنجاهم قانون اساسی جمهوری اسلامی است که فعالیت اقتصادی همراه با «تخریب غیرقابل جبران محیط‌زیست» را ممنوع دانسته است.
این طرح، همچنین به‌علت آنکه سالانه در حدود تولید یک نیروگاه ۵۰۰مگاواتی برق مصرف خواهد کرد، مغایر با تعهدات ایران در «کنوانسیون تغییرات آب‌وهوا» مبنی بر کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای است.
دلایل مربوط به محیط‌زیست و منابع طبیعی؛ استدلال‌هایی که از سوی حامیان طرح عنوان می‌شود، مانند اینکه در این طرح، فقط ۴۰هکتار جنگل از بین می‌رود یا سالانه فقط ۲۰۰میلیون مترمکعب آب از دریا برداشت می‌شود، گذشته از اینکه کوچک‌سازی ابعاد طرح و تجاهل‌العارف نسبت به خطرات کار است، ساده‌سازی موضوع حیات طبیعی که بر مبنای سیستم‌های بسیار پیچیده خلقت عمل می‌کند هم هست. از آنجا که درک کامل این سیستم‌ها برای انسان در عمل ممکن نیست، ضرورت دارد که هرگونه دستکاری در طبیعت با حداکثر احتیاط ممکن صورت گیرد.
شیرین‌سازی آب در ساحل یک دریاچه یا دریای بسته، اثرات سنگینی بر آب‌های کناره که تا حد زیادی مسئول حیات کل پهنه آب است، برجای می‌گذارد.
امروزه دریای خزر گرفتار آلودگی سنگین ناشی از دفع پساب چندهزار روستا و شهر، پساب نیروگاه نکا (که در نزدیکی مکان درنظر گرفته شده برای برداشت آب دریا قرار دارد)، دفع غیراصولی زباله، فعالیت‌های نفتی و پرورش ماهی در قفس است.
اضافه کردن پساب دستگاه‌های آب‌شیرین‌کن قطعا اثر تجمعی بر این آلودگی‌ها خواهد داشت. با توجه به بسته بودن دریای کاسپین، افزایش هر مقدار آلودگی، خطر انقراض ماهیان خاویاری، کیلکا ماهیان، ماهی آزاد، و فک خزری را که هم اینک نیز در شرف انقراض هستند، تشدید خواهد کرد و بر فعالیت‌های صیادی، اثر منفی زیادی خواهد گذاشت. گسستگی دو بخش جنگل بر اثر عبور خط انتقال نیز موجب برهم ریختن نظم خدادادی رویشگاه در پهنه‌ای به وسعت صدها برابر خط گسست می‌شود. جنگل‌های هیرکانی که بخش سالم آنها وسعتی کمتر از یک درصد خاک ایران دارد، به‌عنوان یک میراث ملی و بشری و به‌عنوان یک جاذبه گردشگری که نقش اساسی در اقتصاد استان‌های شمالی کشور دارد، نیازمند مراقبت کامل است و نه آنکه هر چند وقت یک‌بار با توجیهاتی مانند ضرورت اشتغال‌زایی و توسعه، بخشی از آن تخریب شود.
بررسی دقیق گزارش ارزیابی توسط مشاور طرح نشان می‌دهد که اطلاعات این گزارش غلط است و ابعاد مخرب اجرای طرح بررسی نشده است. همچنین، با توجه به اینکه بخش زیادی از مسیر موردنظر کوهستانی است، یادآور می‌شود که حساسیت زیست‌بومی محیط‌های کوهستانی بسیار بالاست و این محیط‌ها مستعد رانش و فرسایش هستند. از آنجا که کوه‌ها برای کشور خشک ما از جنبه تولید آب اهمیت بسیار دارند و دستکاری در آنها به‌طور معمول موجب تخریب‌های شدید و به‌هم ریختن آبراهه‌ها می‌شود، اجرای چنین پروژه عظیمی با هدف اعلام‌شده که تأمین آب است، مغایرت دارد.
نویسندگان نامه سرگشاده به رئیس‌جمهوری که بیشتر آنها اهل مناطق کویری و حتی خشک کشور هستند در پایان نامه خود خطاب به رئیس‌جمهوری از حسن روحانی خواسته‌اند طرح انتقال آب خزر به سمنان را کنار بگذارد. در پایان این نامه آمده است: « خواهشمند است دستور توقف کامل هرگونه عملیات را در ارتباط با طرح انتقال آب از دریای خزر به استان سمنان صادر فرمایید. تردیدی نیست که اجرای این طرح و ادامه دادن شیوه‌های پیشین مدیریت آب که متأسفانه در لایحه بودجه سال ۱۳۹۹هم مشهود است، نه‌تنها مشکلات منابع آبی سمنان و دیگر استان‌ها را حل نخواهد کرد بلکه کشور را با معضل‌های پیچیده‌تری روبه‌رو خواهد ساخت
