قدس آنلاین: بحران سوریه در روزهای اخیر پیچیده تر شده و هر یک از بازیگران مؤثر در معادلات آن، سعی بر اثرگذاری و نقش آفرینی بیشتری در حل این مسئله دارند. پهپادهای ترکیه‌ای با عبور از مرز و ورود به حریم هوایی سوریه و بمباران مناطقی از این کشور و مرکز مستشاری ایران، موجب تنش و پیچیدگی روابط بین ترکیه با دو دولت روسیه و ایران خواهد شد.
گرچه ترکیه تلاش دارد با چنین اقدام‌هایی به نوعی سهم خود در معادلات و عرصه تحولات سوریه را افزایش دهد، اما این ماجراجویی در حمله به مواضع ایران در سوریه سبب شد که مرکز فرماندهی مستشاری کشورمان نیز واکنشی غیر نظامی را در پیش بگیرد و نظامیان ترکیه را به برخورد عقلانی بر اساس مصلحت ملت‌های سوریه و ترکیه دعوت کند.
ایران و ترکیه گرچه ارتباطات تنگاتنگ و منافع منطقه‌ای و دو جانبه گسترده‌ای با هم دارند و هر یک سعی دارد به نوعی در معادلات خاورمیانه نقش‌آفرینی بیشتری داشته باشد، اما بروز چنین تحولاتی به نوعی کفه ارتباطات بین دو کشور را به سمت نوعی رقابت و هوشیاری طرفین نسبت به هم سنگین‌تر می‌کند. البته راهبرد جمهوری اسلامی تأکید بر اتخاذ راه حل سیاسی برای حل بحران ادلب و گفت‌وگوهای چند جانبه با کشورهای تأثیرگذار در مسئله سوریه است. در همین رابطه، رئیس جمهور کشورمان نیز چند روز پیش در گفت‌وگویی با رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه خواهان حل سریع‌تر مسئله ادلب شد و تأکید کرد که موضوع ادلب با توجه به اجتماع تروریست‌های خطرناک و حفاظت از جان انسان‌های بیگناه ساکن در این منطقه بسیار پیچیده است، که از یک طرف باید جان انسان‌ها محفوظ بماند و از طرف دیگر تروریست‌ها باید ریشه کن شوند.
پیشنهاد برگزاری نشست سه جانبه از سوی ایران
روحانی با پیشنهاد برگزاری نشست سه جانبه میان ایران، سوریه و ترکیه، بر حل بحران سوریه و تقویت روند مذاکرات آستانه که با ابتکار عمل جمهوری اسلامی ایران و روسیه و در جهت حل و فصل منازعات سوریه و پایان بخشیدن به درگیری و تنش‌های این کشور کلید خورده، تأکید کرد.
گرچه حملات اخیر به نوعی ارتباطات دو دولت ایران و ترکیه را تحت شعاع خود قرار داده، اما بدون شک همکاری اقتصادی و اشتراکات فرهنگی و دینی سبب می‌شود که این دو کشور با وجود تنش‌های اخیر ملاحظاتی را نست به حفظ ارتباطات و همکاری‌های خود داشته باشند.
همچنین در این بین، روسیه که نقش مؤثری در معادلات سوریه بازی می‌کند نیز بر پیگیری روند آستانه تأکید کرد و روحانی در گفت‌وگو با رئیس جمهور روسیه بر حفظ همکاری ایران و روسیه و سوریه و رسیدن به توافق در سطوح سیاسی و امنیتی ابراز امیدواری کرد به یک راه حل مورد پذیرش هر سه کشور برسند.
از سوی دیگر با توجه به اینکه برخی کشورهای اروپایی و نیز پیمان نظامی و دفاعی ناتو که از دولت ترکیه حمایت تلویحی داشتند، اما به نظر می‌رسد دولت ترکیه راه حل بحران را خارج از منطقه نمی داند و نمی تواند تمام شانس خود را بر حمایت احتمالی دولت‌های عضو این پیمان بداند. بنابراین پیش بینی بر این است که آینده تحولات و راهبرد سیاست خارجی بین ایران و ترکیه بر عقب‌نشینی ترکیه از مواضع زیاده خواهانه خود باشد.
ترکیه نقش یک دلال را در معادلات منطقه‌ای بازی می‌کند
در همین زمینه، رضا عابدی گناباد، کارشناس مسائل ترکیه بر این باور است که ایران و ترکیه پس از انقلاب اسلامی تنش چندان جدی با یکدیگر نداشتند و تنها برخی اختلاف‌ها در زمان دولت سکولار در ترکیه و بحث پان ترکسیم و گروه‌های تجزیه طلب قومی موجب تنش‌هایی بین روابط ایران و ترکیه شده است. در سال‌های اخیر بحث سوریه هم به این معادلات اضافه شده است و جریان اخوانی نزدیک به حزب عدالت و توسعه یعنی جریان وابسته به اردوغان تلاش می‌کند رژیم بشار اسد در سوریه سرنگون شود و یک جریان اسلام گرای نزدیک به ترکیه روی کار بیاید تا منافع آنکارا در منطقه تأمین شود.
رضا عابدی گناباد در گفت‌وگو با قدس درباره آینده روابط ایران و ترکیه بر سر بحران ادلب، تصریح کرد: ترکیه به دنبال این است که تا در حوزه ادلب و شمال سوریه مداخله کند و برای آن روزی که طرف‌های درگیر پای میز مذاکره می‌نشینند، بتواند امتیازات سیاسی و اقتصادی مدنظرش را از سوریه، روسیه و ایران بگیرد و در واقع ترکیه با این کار بیشتر نقش یک دلال را در منطقه بازی می‌کند. ترکیه درصدد است ناتو را وارد بازی کند و بتواند چانه زنی خود را افزایش بدهد و موقعیتش را در سوریه تقویت و تثبیت کند؛ زیرا به خوبی می‌داند به تنهایی نمی تواند در مقابل ایران و روسیه به جایی برسد.
تنش جدی در روابط دو کشور پیش نخواهد آمد
وی افزود: در حوزه مسائل اقتصادی و حتی سیاسی، دو کشور ایران و ترکیه عملاً به یکدیگر وابسته هستند ودر واقع ترکیه دروازه ما به اروپاست و از سوی دیگر ترکیه هم به خوبی می‌داند که دروازه بازارهای افغانستان، آسیای مرکزی، چین و پاکستان از راه ایران می‌گذرد. ترکیه برای تعاملات اقتصادی به ویژه تعاملات با محور شرقی و پیگیری راهبرد نوعثمانی‌گرایی‌اش به ارتباطات سازنده و مثبت با ایران وابسته است. بنابراین تنش‌های جدی در روابط دو کشور در چنین حوزه‌هایی پیش نخواهد آمد.
این کارشناس مسائل ترکیه گفت: در باب سوریه نیز، تلاش ایران این بوده که بحران سوریه به دور از درگیری‌های نظامی حل و فصل شود، اما متأسفانه آقای اردوغان با توجه به تئوری نوعثمانی گرایی و نگاه جاه طلبانه‌ای که در رأس حاکمیت سیاست خارجی ترکیه حاکم کرده است، دست به اقدام‌های خطرناکی در شمال سوریه زد و حملاتی را نسبت به نیروهای مستشاری ایران انجام داد. البته برخلاف موضع‌گیری ملایم و صلح جویانه جمهوری اسلامی ایران در بیانیه‌ای که مرکز فرماندهی نیروهای مستشاری ایران صادر کرد، به خوبی نشان می‌دهد که ایران از اقدام‌های ترکیه در ادلب و حلب ناراضی بوده و این بیاینه نیز عملاً نوعی اتمام حجت است.
رضا عابدی ادامه داد: نیروهای ترک می‌دانند که اگر اقدام‌های خصمانه و حملات خود را در قبال ایران ادامه دهند و به مواضع کشورمان حمله کنند، قطعاً اقدام‌هایشان بی‌پاسخ نخواهد ماند و اینکه بخواهد هم در جبهه سوریه درگیر جنگ باشد و هم با ایران و روسیه وارد تنش شود، دستاوردی نصیبش نخواهد شد. از سوی دیگر، آمریکا و اروپا هم ثابت کرده اند که هیچ وقت پشت ترکیه نخواهند بود و ناتو هم به تبع کشورهای غربی از ترکیه حمایت نخواهد کرد.
انتهای پیام/
