ماجرای وام ۵میلیارد دلاری ایران از صندوق بین‌المللی پول در بین کارشناس‌های اقتصادی چالشی شد. پس از اینکه رئیس بانک مرکزی ایران برای دریافت وام ۵میلیاردی از مجامع بین‌المللی اعلام درخواست خود را با پست مجازی علنی کرد، عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی در پست اینستاگرامی اعلام کرد:رئیس صندوق بین‌المللی پول چند روز پیش در بیانیه رسمی و نیز مصاحبه‌ای که داشت، صریحاً اعلام کرد جامعه بین‌الملل از صندوق بین‌المللی پول خواسته تا با ابزارهای مالی خود به کمک کشورهای درگیر با شیوع ویروس کرونا بشتابد و پشتیبانی‌ها را در قالب کمک‌های مالی اضطرای به میزان ۵۰میلیارد دلار اعطا کند. وی همچنین گفته بود هیچ‌کس نباید به دلیل کمبود منابع مالی برای تجهیزات پزشکی و مانند آن جانش را از دست دهد. پیرو این اعلام و برای بهره‌مندی از این حق ایران، روز جمعه ۱۶اسفند ماه، نامه‌ای به خانم کریستالیناگئورگیوا، رئیس صندوق بین‌المللی پول نوشته و اعلام کردم براساس اعلان رسمی شما برای پشتیبانی از اعضا، از جمله ایران و با توجه به شیوع گسترده ویروس کرونا در کشورمان و ضرورت تداوم پر قدرت اقدام‌های پیشگیری، درمان و مقابله با آثار اقتصادی آن، با توجه به میزان سهمیه جمهوری اسلامی ایران در صندوق، خواستار بهره‌مندی از تسهیلات تأمین مالی سریع، RFI درحدود ۵ میلیارد دلار هستیم. واکنش جامعه جهانی و صندوق بین‌المللی پول می‌تواند معیار خوبی برای ارزیابی ادعاهای آن‌ها در کمک به کنترل این ویروس و کاهش آلام مردم آسیب‌دیده باشد. امیدوارم صندوق بین‌المللی پول به این مسئولیت خود در حوزه وظایفش به سرعت عمل کند. همزمان بانک‌مرکزی از همه ابزارهای ممکن خود مانند قبل، برای پشتیبانی از هموطنان عزیز و غلبه بر مشکلات استفاده خواهد کرد.
همتی اگرچه از جزئیات وام‌دهی صندوق بین‌المللی پول حرفی نزده، اما تجربه نشان داده اعطای وام از صندوق بین‌المللی با شرط اصلاح ساختاری پولی مالی در کشور درخواست‌کننده انجام می‌گیرد. بررسی تجربه کشورهای دیگر جهان در این خصوص الزامی است.
کشور سودان؛ افزایش یک میلیون نفری فقر: بر اثر اجرای برنامه‌های اصلاح ساختاری در شهر خارطوم، پایتخت سودان، بیش از یک میلیون نفر به افراد این کشور اضافه شده‌اند.
ساحل عاج؛ دو برابر شدن نرخ فقر در یک سال: بر اثر اجرای برنامه‌های اصلاح ساختاری در ساحل‌عاج تنها در یک سال نرخ فقر دو برابر شد.
زیمبابوه؛ افزایش ۴۵درصدی هزینه زندگی در یک سال: بر اثر اجرای برنامه‌های اصلاح ساختاری در هراره پایتخت زیمبابوه در سال ۱۹۸۱ هزینه زندگی تنها در یک سال ۴۵درصد افزایش پیدا کرد و ۱۰۰هزار نفر از مردم به دلیل سوءتغذیه در بیمارستان‌ها بستری شدند.
برزیل؛ سقوط ۶۷درصدی و کلمبیا سقوط ۹۴درصدی دستمزدها: بر اثر اجرای برنامه‌های اصلاح ساختاری در برزیل، میزان دستمزدها ۶۷درصد و در کلمبیا ۹۴درصد سقوط پیدا کرد.
آمریکای لاتین؛ افزایش فقر از ۴۰درصد به ۶۲درصد: بر اثر اجرای برنامه‌های اصلاح ساختاری در آمریکای لاتین، بنابر گزارش سازمان ملل، نرخ فقر از ۴۰درصد در سال ۱۹۸۰ میلادی به رقمی بالای ۶۲درصد در سال ۱۹۹۳ میلادی رسید. این مسئله به خاطر کاهش دستمزد کارگران بود. در سال ۱۹۸۵ تا ۱۹۹۵ میلادی هم میانگین و هم کفِ دستمزد کارگران در این منطقه ۴۰درصد افت پیدا کرد.
نیجریه؛ افزایش فقر از ۲۸ درصد به ۶۶درصد: بر اثر اجرای برنامه‌های اصلاح ساختاری در نیجریه، نرخ فقر از ۲۸درصد در سال ۱۹۸۰میلادی به ۶۶درصد در سال ۱۹۹۶میلادی رسید.
اکوادور؛ دو برابر شدن فقر: بر اثر اجرای برنامه‌های اصلاح ساختاری در اکوادور، نرخ بیکاری در دهه ۱۹۸۰ میلادی دو برابر شد.
پرو: کاهش اشتغال از ۶۰درصد به ۱۱درصد فقط در سه سال: بر اثر اجرای برنامه‌های اصلاح ساختاری در پرو در دهه ۱۹۸۰میلادی، برنامه‌های اصلاح ساختاری تنها در طول سه سال اشتغال رسمی را از ۶۰درصد به ۱۱درصد کاهش داد.
همچنین فجایع ناشی از اجرای برنامه‌های اصلاح ساختاری در کشورهای دریافت‌کننده وام از صندوق بین‌المللی پول تا حدی بود که بودهو، اقتصاددان ارشد و مسئول بخش اعطای وام این صندوق، در استعفانامه خود نوشت: من امروز پس از ۱۲ سال کار و مسئولیت رسمی در صندوق، استعفا می‌دهم. به این امید که دست‌های خود را از خون میلیون‌ها فقیر و گرسنه پاک کنم. مقدار خون‌ها به قدری زیاد است که از آن‌ها رودها جاری می‌شود. بعضی وقت‌ها احساس می‌کنم در تمام دنیا آن‌قدری صابون وجود ندارد که بتواند دستانمان را از آنچه به نام شما انجام دادم، پاک کند.
آیا صندوق بین‌المللی پول قبل از اعطای وام خواستار اصلاح ساختاری در ایران خواهد شد؟ آیا دریافت وام از این صندوق ارتباطی با سفر مسئولان ارشد صندوق بین‌المللی پول به ایران در اردیبهشت امسال دارد یا خیر؟ و اینکه صندوق بین‌المللی پول در قبال چه تعهداتی از کشورها حاضر به ارائه کمک‌های مالی به بهانه کروناست را باید در اخبار روزهای آینده پیگیری کرد.
