قدس آنلاین: برای نوشتن این مطلب زیاد فکر کردم که چه بنویسم؟ تا هم کامل و شامل و مختصر باشد و هم در شأن این بزرگمرد. اگر قرار باشد به زحمات، خدمات، آثار و نتایج وجود پربرکت این عزیز بپردازم، طبیعتاً نه یک ستون بلکه ده‌ها ستون نیز افاقه نمی‌کند و البته دیگران به‌خوبی در این یکی دو روز در این باره گفته‌اند و می‌گویند. درد هم همین‌جاست. اینکه انوشه و انوشه‌ها، هنگامی دیدنی و شنیدنی هستند که نباشند، زمانی درباره‌شان حرف می‌زنیم که خودشان لب فرو بسته باشند. تازه بازهم «حرف می‌زنیم» نه اینکه «حرف‌هایشان را بخوانیم و بشنویم».
فکر کردم چه بنویسم؟ دستم خالی بود، پس با خودم گفتم چطور است دکتر حسن انوشه را هشتگ‌پژوهی کنیم؟! برایم جالب بود که بدانم هشتگ #حسن_انوشه در اینستاگرام، که محل رجوع عموم مردم و فعالان کتاب و ادبیات است، چقدر به کار برده شده است و با چه کیفیتی. آنچه دیدم باورنکردنی بود: تنها 168 هشتگ با نام حسن انوشه، که بیشتر از 100 هشتگ آن از دیروز تا امروز، یعنی پس از فوت ایشان، ارسال شده بودند. موضوع مطالب؟ پست‌ها و هشتگ‌هایی با موضوع تسلیت. باقی هم اگر مطلبی و پستی بود یا خرید و فروش کتب ایشان بود، یا چندعکس بی روح از مراسم سخنرانی ایشان.
دقت کردید؟ یعنی حدود 70 درصد مطالبی که با هشتگ حسن انوشه در این رسانه و شبکه اجتماعی منتشر شده است، مربوط به پس از فوت ایشان است. این یعنی ما به دکتر حسن انوشه، این پیر باتجربه و گرانبهای ایران‌پژوهشی و زبان و ادبیات فارسی، پس از مرگ بیشتر از زمان حیاتشان پرداخته‌ایم. این یعنی کتاب‌ها، سخنرانی‌ها، آثار و تلاش‌های مرحوم انوشه پیش از مرگ هم در غربت بودند. این یعنی ما از تجربیات بزرگانمان بهره‌ای نمی‌بریم. این یعنی ما مرده‌پرست هستیم!
امیدوارم تلخی این یادداشت تلنگری باشد تا آثار شگرف و پرثمر مرحوم انوشه را دریابیم و گرد غربت را تا دیر نشده از چهره این استاد پرتلاش، نازنین و محجوبِ تاریخ و ادبیات ایران‌زمین بزداییم. استادی که عاشق کتاب بود و می‌گفت گاهی کتاب‌ها را باز می‌کنم و فقط می‌بویم، چرا که حتی بوی کتاب‌ها را هم دوست دارم. سؤال من از خودمان این است که آیا ما کتاب زندگی و آثار #حسن_انوشه را باز می‌کنیم؟
حسن انوشه متولد ۱۹ اسفند ۱۳۲۳ در بابل، نویسنده، پژوهشگر تاریخ، زبان و ادبیات فارسی و سرپرست گروه نویسندگان دانش‌نامهه ادب فارسی بود. او تحصیلاتش را در دانشگاه تهران در رشته زبان و ادبیات عرب به انجام رسانده و عضویت هیئت امنای بنیاد فردوسی را نیز داشت.
او حدود 15 جلد کتاب ترجمه کرده و بیشتر از 2هزار و 500 مقاله برای دائره‌المعارف‌ها، به‌خصوص دائره‌المعارف تشیع نوشته است. برخی آثار ترجمه او به این شرح است: مجموعه «تاریخ ایران کمبریج»، تاریخ سیستان، ایران و تمدن ایرانی، تاریخ غزنویان، تاریخ تمدن-عصر ولتر، ایران در سپیده دم تاریخ. همچنین تألیف چندین کتاب و مقالات بسیاری در کتاب‌شناسی و... .
