قدس آنلاین: پس از شیوع کرونا در کشور و دربرگیری بیشتر استان‌ها، اخبار و اطلاعات مختلفی درباره این ویروس ناشناخته به‌سرعت در رسانه و شبکه‌های اجتماعی منتشر شد و عطش مخاطبان را برای دریافت تازه‌ترین اخبار در این خصوص بیشتر کرد. دراین میان آنچه بیش از همه اهمیت یافت چگونگی ارائه اطلاعات مربوط به این بحران و نقش آن‌ها در تأمین امنیت سلامت روانی جامعه است.
رسانه می‌تواند ضمن اطلاع‌رسانی، نقش سازنده خود را در آموزش همگانی، بسیج عمومی
برای همراهی با جامعه پزشکی و درمانی و افزایش آگاهی، انسجام ملی و امید اجتماعی ایفا کند.
• مقابله با شایعه‌پراکنی
سید رضا نقیب‌السادات، دانشیار دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی درخصوص نقش رسانه‌ها در امید دادن به جامعه و خانواده‌ها در شرایط مقابله با کرونا می‌گوید: امروزه رسانه‌ها در جامعه ما علاوه بر وظایف و کارکردهایی که به عنوان اطلاع‌رسانی دارند، کار شفاف‌سازی اخبار و وقایع را نیز باید انجام دهند. یعنی در کنار اطلاع‌رسانی، رفع ابهامات؛ پاسخ به انتظارات از اطلاعات درست، سازماندهی مسیری برای درک حقایق، واقعیت‌ها و اتفاقاتی که در جامعه رخ می‌دهند را نیز برعهده داشته باشند که این شفاف‌سازی می‌تواند با شایعه‌پراکنی برخی از شبکه‌های اجتماعی و یا رسانه‌های بیگانه - که بسیاری از موارد را وارونه جلوه می‌دهند و در شرایط فعلی نیز آتش بیار معرکه شده اند- مقابله کند.
وی ادامه می‌دهد: نکته مهم در حوزه رسانه این است که بتوانیم از طریق رسانه، مشارکت
مردم را در عمل به برنامه‌هایی که از طریق ستاد مقابله با کرونا اعلام می‌شود از جمله پرهیز از خروج غیرضروری از خانه ارتقا دهیم.
این استاد دانشگاه با اشاره به ضرورت جلب اعتماد مردم از سوی رسانه‌ها می‌افزاید: این مهم بسیار حائز اهمیت است که مردم به رسانه اعتماد کنند تا در مواقع ضروری رسانه بتواند ایفای نقش کند. به عبارت دیگر امروزه رسانه به عنوان چشم و گوش مردم در همه وقایع و بحران‌های کشور حضور دارد و در شرایط فعلی نیز همپای کادر درمان و مسئولانی که در این حوزه خدمت‌رسانی می‌کنند، نقش‌آفرینی می‌کند تا به یکی نیازهای مردم در این شرایط که اطلاع از اخبار این حوزه است پاسخ دهد. بنابراین رسانه می‌تواند با ارائه برنامه‌های صحیح و آگاه‌سازی جامعه از توصیه‌های ایمنی لازم، مشارکت مردم در مقابله با کرونا را افزایش دهد تا در زمان کوتاه‌تری این بیماری در کشور کنترل شود.
به گفته دکتر نقیب السادات، نکته اصلی در حوزه رسانه عمل به مسئولیت اجتماعی است که این مهم می‌تواند زمینه‌ساز ارتقای دانش مردم شود و امید را در آن‌ها افزایش دهد.
وی ادامه می‌دهد: آموزش، یکی از این کارکردهای اصلی رسانه است که می‌توان به واسطه آن سطح آگاهی جامعه را افزایش و دستورعمل‌های بهداشتی و ایمنی را به مردم انتقال داد و شیوه‌های مقابله با بیماری و در صورت ابتلای یکی از افراد خانواده به این بیماری، شیوه‌های مراقبت از بیمار و همچنین پیشگیری از انتقال بیماری به سایر افراد خانواده را آموزش داد.
• امیدبخشی و حفظ روحیه مردم
این دانشیار دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی همچنین به تشریح نقش خبری رسانه به عنوان دومین کارکرد رسانه در شرایط فعلی می‌پردازد و می‌گوید: رسانه می‌تواند با انتشار اخبار به‌موقع در خصوص شیوه‌های استمرار فعالیت اقتصادی و اجتماعی، توزیع نیازهای عمومی و... مردم را در جریان وقایع کشور قرار دهد تا آن‌ها بتوانند به رفتاری متناسب با شرایط موجود هدایت شوند.
دکتر نقیب السادات همچنین به نقش رسانه در امیدبخشی و حفظ روحیه مردم با انتشار اخبار امیدبخش همچون آمار دقیق بهبود یافتگان، شیوه‌های مقابله با بیماری، دوره‌های پایداری ویروس و... اشاره و ایجاد انسجام ملی و پیوندهای اجتماعی را از دیگر کارکردهای رسانه عنوان می‌کند و می‌افزاید: رسانه می‌تواند با ایجاد کمپین‌هایی برای تعامل با مردم و مخاطبان، پیوند اجتماعی خود را با آن‌ها افزایش دهد و با افزایش عزم و اراده عمومی، از سرایت بیشتر ویروس در جامعه پیشگیری کند.
این دانشیار دانشگاه با بیان اینکه نظارت اجتماعی نیز یکی دیگر از کارکردهای رسانه است، می‌گوید: رسانه می‌تواند مردم را در جریان نتیجه عملکرد مردم در میزان شیوع بیماری قرار دهد تا رفتارهای اجتماعی در این شرایط با بایدها و نبایدهای بهداشتی و درمانی هماهنگ و زمینه کنترل هر چه بیشتر بیماری فراهم شود، که این کارکرد رسانه نه تنها عبرت‌آموز است، بلکه مردم را به سوی اجرای دستورعمل‌های بهداشتی نیز هدایت می‌کند.
• آموزش مهارت، تفریح و سرگرمی
دکتر نقیب السادات با تأکید بر نقش سرگرمی و تفریحی رسانه برای بالا بردن روحیه مردم و پرکردن بخشی از اوقات فراغت آن‌ها می‌افزاید: با توجه به اینکه به طور مستمر از مردم درخواست می‌شود برای پیشگیری از ابتلا به این ویروس در خانه بمانند، رسانه ملی می‌تواند با پخش برنامه‌های سرگرم‌کننده و آموزشی، مهارت‌های لازم را در زمینه‌های مختلف اجتماعی، فرهنگی و هنری به مردم آموزش دهد و چه بسا که برخی از مردم بتوانند با کسب این مهارت‌ها به‌ویژه مهارت‌های هنری، زمینه اشتغال خانگی را نیز برای خود فراهم کنند.
به گفته این پژوهشگر حوزه رسانه، از آنجا که ارتقای سطح سواد رسانه‌ای مردم نقش مهمی در مقابله و کنترل این بیماری دارد، رسانه باید مردم را به سمت استفاده از خدمات مجازی هدایت کند تا در حد امکان از ترددهای غیرضروری خارج از منزل پیشگیری شود و به جای آن مردم بتوانند از خدمات مجازی نهادها، دستگاه‌ها، مراکز خرید و... استفاده کنند تا با کمک هم بتوانیم در مدت زمان کوتاه‌تری شاهد شکست کرونا در کشور باشیم.
