مریم احمدی شیروان/
هفته گذشته برگزیدگان نخستین رویداد ملی «فهما» (فرهنگی و هنری مساجد ایران) معرفی شدند که هدف از آن کشف و شناسایی استعدادهای مردمی در کانون‌های مساجد در ۱۸ رشته بود. یکی از این کانون‌های برگزیده، کانون فرهنگی- هنری «ولایت» مسجد حضرت فاطمه الزهرا(س) در شهر جدید سهند آذربایجان شرقی است که در رشته «ایده‌های مسجدی» برتر شناخته شد. در گفت‌وگو با جواد نیک‌کار؛ مدیر مسئول این کانون، از تجربه‌ها و فعالیت‌های این کانون بیشتر شنیدیم.
مشکل مساجد ما کارمند شدن روحانیون است
نیک‌کار در ابتدا به معرفی رشته‌ای که کانون ولایت در آن برتر شناخته شده است، می‌پردازد و می‌گوید: مبنای ایده مسجد عمدتاً مسائل تربیتی بود. این کانون با مشارکت جمعی از دانشجویان و طلاب حوزه علمیه تشکیل شد و می‌توان گفت نخستین کانون فرهنگی شهر جدید سهند آذربایجان شرقی است که از سال ۱۳۸۰ فعالیت خود را آغاز کرد. طیف‌های مختلفی از مردم در شهر جدید سهند سکونت دارند؛ از این رو کانون فعالیت‌های خود را در راستای خانواده و کار تربیتی کودک و نوجوان تخصصی‌تر کرد. ضمن اینکه مسکن مهر و مسکن اجتماعی تبریز هم در این شهر قرار دارند. تمام برنامه‌های این کانون کارشناسی شده، مدون و هدف‌دار است و از مربیان مجرب در تشکیل کلاس‌ها و برنامه‌های خدمات فرهنگی، قرآنی، مهارتی و ورزشی استفاده می‌شود.
وی تصریح می‌کند: از همان ابتدا دغدغه حضور نوجوانان و جوانان را در مساجد داشتیم اما مشکل مساجد ما کارمند شدن روحانیون است؛ متأسفانه چون روحانیون کارمند هستند، فقط نماز را اقامه کرده و از مساجد خارج می‌شوند اما به گفته سردار سلیمانی با مدل کارمندی نمی‌شود مسجد را مسجد کرد. رونق مسجد نیاز به وقت گذاشتن دارد. حجت‌الاسلام جعفری نخستین روحانی مسجد ما حدود ۱۲ سال به صورت تمام‌وقت در مسجد حضور داشت. چون خودش پای کار بود، خانواده‌ها می‌دیدند و اطمینان می‌کردند فرزندان خود را به مساجد بسپارند. پیشرو مسجد باید فردی دلسوز باشد؛ در آن صورت متولی و خیر هم راغب شده و بیشتر نقش ایفا می‌کنند.
مسجد فقط جای نماز خواندن نیست
مدیر مسئول کانون فرهنگی- هنری ولایت می‌افزاید: پس از سال‌ها کار در حوزه مسجد، احساس کردیم کار تربیتی برای کودکان بر زمین مانده است؛ بنابراین در این زمینه به صورت تخصصی کار کردیم و برای این کار از همان افرادی که از نوجوانی در مسجد حضور داشتند و پس از پایان تحصیلات، کارشناسان این حوزه شده بودند، بهره بردیم و ما خدمتگزار آن‌ها شدیم؛ مساجد ظرفیت‌های بسیار زیادی دارند و روا نیست که تنها برای نماز خواندن از آن‌ها استفاده کنیم.
او در ادامه عنوان می‌کند: ما به اندازه‌ای با استقبال خانواده‌ها و کودکان مواجه شدیم که در فضای بزرگ مسجد کمبود فضا داشتیم و به مشکلات نوجوانان، ارتباط با خانواده، مدرسه، مسائل جنسی و... می‌پرداختیم. این استقبال سبب شد در فضایی نزدیک به مسجد، مجتمعی فرهنگی با سه طبقه بنا بسازیم. برای ساخت این مجتمع حتی یک روز کارگر نگرفتیم و خشت خشت آن با اخلاص و کمک نوجوانان، جوانان، روحانیون، طلاب و حتی برخی مسئولان چیده شد. جوانان در این کانون همه‌کاره هستند و آن را خانه و متعلق به خود می‌دانند.
نیک‌کار یادآور می‌شود: اتفاقی که در مساجد کمتر شاهد هستیم، ارتباط گیری عوامل مسجد با مردم است؛ با وجود اینکه مسجد از زمان پیامبر(ص) پایگاه عبودیت و بندگی، کانون فعالیت‌های علمی و فرهنگی، مرکز تصمیم‌گیری‌های سیاسی و حکومتی، مرجع حل و فصل دعاوی، مرکز اطلاع‌رسانی و مرکز حل مشکلات اجتماعی بوده است، اما متأسفانه این کارکردها سال‌هاست کمرنگ شده و به همین دلیل بهزیستی، کمیته امداد، نیروی انتظامی و... پررونق شده است. مساجد باید مکانی باشند که بچه‌ها وقتی از همه جا گریزان بودند، به آنجا پناه ببرند. صندوق قرض‌الحسنه مساجد نیز باید کارگشای اهالی محل باشد؛ همچنان که در شرایط بحران کرونا توانستیم در حد توان به کسبه و مردم کمک کنیم تا شرمنده نشده و بتوانند به فعالیت خود ادامه دهند.
تربیت نیروی ایثارگر در ساختارهای دولتی محقق نمی‌شود
مدیر مسئول کانون فرهنگی- هنری ولایت تأکید می‌کند: انجام امور مساجد و موفق بودن در این راه، نیاز به کار پیچیده‌ای ندارد. در ماجرای کرونا، مساجد، پایگاه، هیئت امنا و روحانی همه پای کار آمدند؛ اقدامی که باید در این ۴۰ سال پس از انقلاب اتفاق می‌افتاد. انقلاب ما از همین مساجد شکل گرفت و همه مدیون مساجد هستیم اما از آن فاصله گرفتیم.
نیک‌کار در پایان با بیان سخن سردار شهید سلیمانی یادآور می‌شود: شهید سلیمانی می‌گفت همه دعوای ما در عالم بر سر یک مسجد یعنی مسجدالاقصی و وحدت ما نیز بر سر یک مسجد یعنی مسجدالحرام است که می‌تواند جهان اسلام را به وحدت برساند. مسجدی که امام زمان(عج) انتظار دارد، نیاز به گنبد، مناره و لوستر بزرگ ندارد؛ بلکه باید افراد حاضر در آن زیاد باشند. متأسفانه در این سال‌ها مشاهده می‌کنیم هزینه‌های چند ده میلیونی برای کاشی‌کاری، نما و... انجام می‌شود اما اگر همان بودجه را برای ارتقای کار با کودکان، جوانان و نوجوانان صرف کنیم حتماً تحولات شگرفی را در این حوزه خواهیم دید. تربیت مدافع حرم و نیروی فرهنگی، ایثارگر و فداکار در ساختارهای دولتی محقق نمی‌شود بلکه این افراد همه پرورش یافته مساجد هستند؛ همچنان که پیروزی خود را در جنگ هشت ساله مدیون مساجد هستیم.
