قدس آنلاین: محمد صالح ریگستان از سیاستمداران باسابقه و جهادی افغانستان و عضو سابق پارلمان این کشور در گفت‌وگو با قدس آنلاین درباره سفر حنیف اتمر سرپرست وزارت خارجه این کشور در راس یک هیئت ۴۵ نفره و بلند پایه به تهران برای رایزنی درمورد مسائل مختلف از جمله مسائل مرزی و اتباع و سند همکاریهای جامع و راهبردی دو کشور با اشاره به اینکه مسائل مهم و متعددی بین دو کشور وجود دارد که باید درباره آنها بحث و تصمیم گیری شود، اظهار داشت: از موضوع سامان دادن به وضعیت مرزها، مهار قاچاق مواد مخدر و انسان و تردد اتباع گرفته تا موضوع همکاریهای امنیتی، مقابله با تروریسم، مذاکرات صلح بین الافغانی در قالب پیمان استراتژیک بین دو کشور، همکاریهای اقتصادی و البته تنش اخیری که در پی کشته شدن شماری از اتباع افغانستان در رودخانه مرزی بوجود آمد در این سفر مورد بحث و بررسی قرار گرفت که نشان می‌دهد روابط دو کشور در سطح بسیار بالا و مناسبی است و دو طرف بر ضرورت این امر واقفند.
وی با اشاره به حادثه اخیر مرزی و حواشی که در افغانستان در مورد آن بوجود آمد و فضاسازی‌های رسانه‌ای شکل گرفته، گفت: ایران نیز در این ماجرا معترض است که بیشتر پست‌های مرزبانی در طرف افغانستانی خالی مانده است و این موضوع فشار زیادی بر مرزبانی ایران وارد می‌آورد.
ریگستانی خاطرنشان کرد: در موضوع حفظ سرحدات مشکل ضعف در نظارت و کمبود نیرو مشکل امروز و دیروز افغانستان نیست و همواره وجود داشته و برای دولت افغانستان و همسایگان نیز مشکل ساز بوده است. ما بیش از ۵ هزار کیلومتر با کشورهای همسایه مرز مشترک داریم. ۸۱۵ کیلومتر از این مرز، سرحدات ما با جمهوری اسلامی ایران است نیروهای پلیس و ارتش افغانستان به اندازه‌ای نیست که بتواند بر همه این مرزها نظارت و کنترل داشته باشند و پوشش کافی بدهند.
این موضوع عامل این است که در سالهای اخیر بخشی از این مرزها رها شده مانده و این امر موجب شده که هم عبور غیرقانونی از مرزها ممکن شده و افزایش یابد و هم مسائل امنیتی بوجود آورد و طالبان در بخشی از این مرزها بتوانند فعالیت کنند.
اداره مرزها با ۳۵ هزار نیرو در توان دولت کابل نیست
وی در پاسخ به این سؤال که چرا با گذشته بیش از یک دهه، دولت افغانستان نتوانسته یک نیروی کافی و ارتش توانمند با نیروی کافی را ایجاد کند؟، اظهار داشت: افغانستان از نظر درآمد داخلی توان افزایش تعداد نیروهای پلیس و ارتش و تجهیز آن را ندارد. دوم اینکه کمک‌های خارجی هم در این حد نیست که بتواند این نیاز را تأمین کند و مرزها را پوشش دهد. کمک‌هایی هم که آمریکایی‌ها وعده داده بودند برای تجهیز ارتش افغانستان ارائه کنند، بخشی صرف شرکتهای امنیتی وابسته به خود آنها شد و در حدی نبود که مشکلات ارتش افغانستان را حل کند و بخشی هم هیچ وقت عملی و محقق نشد.
از سوی دیگر مشکلات ساختاری هم در این زمینه وجود دارد. کنترل و نظارت مرزها در گذشته با وزارت داخله و پلیس افغانستان بود اما در سالهای گذشته از وزارت داخله منفک و به وزارت دفاع واگذار شد.
در حال حاضر از ۹۸۰ هزار نیروی ارتش افغانستان تنها ۳۵ هزار نفر در بخش مرزبانی هستند که به هیچ وجه برای مرز ۵ هزار کیلومتری ما کافی نیست ضمن اینکه تجهیزات لازم نیز برای انجام ماموریت مقابله با قاچاق چی ها تردد های غیر قانونی و گروه های تروریستی که در این مناطق فعال هستند. در اختیار آنها قرار ندارد.
اجرای سند همکاریهای استراتژیک بسیاری از مسائل را حل می‌کند
وی تاکید کرد: بدون شک همکاری مشترک با ایران می‌تواند تا حد زیادی مشکلات موجود در مرزهای غربی ما یعنی مرز با ایران را حل کند. مسئله مرزها مسئله دو کشور است و امنیت هر یک بر دیگری تاثیر دارد. به نظر می‌رسد دولت آفای غنی حالا که وضعیت به ثبات رسیده و مستقر شده می‌خواهد توجه بیشتری به این موضوع داشته و با تهران همکاری بیشتری انجام دهد که این اتفاق خوب و مفیدی است. دغدغه های ایران در مورد تردد های غیر قانونی و حضور برخی گروه‌های تروریستی و طالبان در مرزها قابل در و به حق است.
البته همکاریهای مرزی وجود دارد و قطع نشده، اما مرزبانی افغانستان به نظر می‌رسد در سالهای اخیر کاملا ناتوان بوده و بار بر دوش طرف ایرانی افتاده است.
مسئله اینست که حتی اگر اراده در دولت آقای غنی وجود داشته باشد که توجه بیشتری به موضوع مرزها شود در حال مشکلات آنقدر زیاد است و بنیه و توان اقتصادی دولت آقای غنی آنقدر کم است و او را ناتوان کرده که به نظر نمی‌رسد در کوتاه مدت یا حتی میان مدت بتوان وضعیت را تغییر عمده و محسوس داد.
تحقق پروسه صلح امنیت مرزها را بالا می‌برد
شاید اگر پروسه صلح افغانستان به نتیجه‌ای برسد مرزهای ما با ایران نیز آرامش پیدا کند اما قاچاق انسان و مواد مخدر و جاذبه‌های دیگری که در این مناطق در سایه نبود نظارت دولت مرکزی وجود دارد این مرزها را به بستری مناسب برای حضور این گروه‌ها بدل کرده است. در این زمینه ما نیازمند یک راهکار طولانی مدت و همکاری جدی و قوی و البته اهتمام دولت افغانستان به مسئله مرزهای غربی هستیم تا نتیجه‌ای مؤثر حاصل شود.با این حال من گمان نمی‌کنم راه حل کوتاه مدتی برای این چالش وجود داشته باشد.
ایران تنها کشوری است که در مذاکرات صلح کنار ملت افغانستان است
وی درباره نقش ایران در مذاکرات صلح افغانستان و نگاه دولت کابل به این نقش آفرینی هم خاطرنشان کرد:در میان کشورهای همسایه ما و موثر در تحولات افغانستان ایران تنها کشوری است که از موضع دولت مرکزی و حکومت افغانستان و مردم ما دفاع کرده است و صراحتاً هم با حضور نیروهای خارجی و هم با تصرف حکومت توسط طالبان و ایجاد امارت اسلامی طالبان مخالفت کرده است.
ریگستانی گفت: در واقع حامی اصلی جمهوری اسلامی افغانستان، ایران است. مذاکراتی که طی بیش از یکسال گذشته میان طالبان با آمریکایی‌ها در جریان بوده آقای غنی را بسیار نسبت به توافقات واشنگتن و طالبان و امتیازهای رد و بدل شده بین آنها، نگران کرده و این هراس را بوجود آورده است که وعده امارت به طالبان داده شده باشد، اما ایران در طرف مردم و دولت افغانستان قرار دارد. آقای غنی احساس می‌کند کشورهای غربی او را تنها می‌گذارند و در برابر صلح ممکن است به تشکیل امارت اسلامی طالبان راضی شده یا به آن بی تفاوت باشند و طالبان هم که احساس می‌کنند در مقابل امریکا برنده شده‌اند، بر این ظن هستند که با ادامه جنگ می‌توانند خواسته‌هایشان را تحمیل کنند. از این نگاه موقف دولت ایران در دفاع از مردم و دولت افغانستان برای کابل بسیار مهم است. از این رو مذاکرات صلح یکی از محورهای اصلی مذاکرات آقای اتمر و هیئت همراه او در این سفر است.
روابط استراتژیک با ایران هم منطقی و هم ضروری است
نماینده سابق پارلمان افغانستان با بیان اینکه معتقدیم ایجاد یک رابطه استراتژیک با آمریکا نه ممکن است و نه می‌تواند مفید باشد، اضافه کرد: این موضوع یک توهم است چون اساسا افغانستان در موقعیتی نیست که رابطه استراتژیک با آمریکا داشته باشد و هدف آمریکا هم این نیست. چه از نظر تاریخی چه از نظر جغرافیایی و یا منافع اقتصادی این شرایط بین ما و آمریکا نیست اما همه این شرایط در مورد ما با ایران هم وجود دارد و هم الزام آور است.
امضای این سند بسیار مهم است زیرا بسیاری از مشکلات را حل می‌کند ضمن اینکه قدرت تأثیرگذاری و عملیات تخریبی کشورهای ثالث در روابط کابل و تهران و مسائل دوجانبه و حتی منطقه‌ای را هم کاهش می‌دهد. این تفاهم عملی است و به مرحله آخر رسیده و قرار است ظرف سه ماه آینده وارد فاز اجرایی شود که امیدواریم این امر محقق شود.
ایران مسیر ترانزیت امن برای افغانستان است
وی درباره مناسبات اقتصادی دو کشور و امکان ارتقای ان هم گفت: من کارشناس اقتصادی نیستم اما سطح همکاریهای اقتصادی ایران و افغانستان به وضوح متناسب با ظرفیت‌ها و الزامات دو کشور نیست. در مقایسه با پاکستان روابط تجاری ایران و افغانستان قابل مقایسه نیست و متاسفانه در یکسال اخیر سطح مبادلات دو کشور نیز بیش از ۴۰ درصد کاهش داشته در حالی که ایران می‌تواند مرکز تامین بسیاری از نیازهای افغانستان باشد و کشور ما هم در شرایط تحریم معبر مناسبی برای مبادلات ایران است.
ریگستانی خاطرنشان کرد: در حالی که همسایه جنوبی ما پاکستان همواره از امکان راه های ترانزیتی خود استفاده سیاسی کرده و دولت کابل را تحت فشار گذاشته و بارها کالاهای تاجران افغانستان در بنادر کراچی از بین رفته است، با توسعه بندر چابهار افغانستان توانسته بدون تحمل فشارهای سیاسی مسیر ترانزیتی جدید ایران را برای مبادلات خود استفاده کند.
وی تصریح کرد: من فکر می‌کنم این ظرفیت بالقوه و بالفعل برای توسعه روابط اقتصادی بین ایران و افغانستان وجود دارد و این مسیری امن و قابل اتکا برای افغانستان است. باید توجه داشت که مسائل امنیتی که بیشتر مربوط به داخل افغانستان بوده تا حدی تجارت در این مسیر را کاهش داده که با اهتمام دولت و امضای سند همکاریهای استراتژیک این موضوع می‌تواند حل شود و من خوشبین هستم که روابط تجاری ما با ایران با جهش روبه‌رو شود.
انتهای پیام/
