به گزارش قدس آنلاین، این صحن‌ها به نام‌های صحن انقلاب اسلامی (صحن کهنه یا صحن عتیق)، صحن آزادی (صحن نو)، صحن جمهوری اسلامی، صحن قدس، صحن جامع رضوی، صحن غدیر، صحن کوثر، صحن هدایت و صحن بعثت است که در این نوشتار به معرفی صحن انقلاب، قدیمی‌ترین صحن حرم مطهر رضوی پرداخته شده است.

صحن انقلاب
صحن انقلاب یا صحن عتیق، همانگونه که از نام آن پیداست قدیمی‌ترین صحن حرم مطهر است و با ۶۷۴۰ متر مربع در ضلع شمالی حرم قرار دارد. این صحن تاریخی و باشکوه به‌یک‌باره ساخته نشد. بلکه نیمی از آن در دوران تیموریان ساخته شد و نیمه‌ دیگر در تقارن کامل با آن در دوران صفویان توسعه یافت.
وزیر سلطان حسین بایقرا از سلسله‌ تیموریان دستور ساخت صحن، ایوان جنوبی به نام ایوان طلا (ایوان نادری) و چند بنا در ضلع غربی آن را داد و ۱۵۰ سال پس از آن، شاه عباس صفوی ایوان‌های شمالی و بخش شرقی آن را به‌صورت کاملا قرینه با بخش‌های قبلی گسترش داد.
دو ایوان ساعت و نقاره خانه در تقارن کامل با یکدیگر ساخته شده‌اند. دو مناره‌ حرم مطهر رضوی بر فراز ایوان طلا و ایوان عباسی ساخته شده‌اند. امیر علی‌شیر نوایی، وزیر دانشمند تیموریان که ساخت این صحن با همت وی آغاز شد، در کنار ایوان شمالی خفته است.

ایوان‌های صحن عتیق
در صحن انقلاب اسلامی حرم امام رضا (ع) چهار ایوان معروف وجود دارد که به نام های ایوان عباسی در شمال صحن ،ایوان طلای نادری در جنوب صحن ،ایوان نقاره خانه در مشرق صحن و ایوان ساعت در مغرب صحن شهرت دارند.
 در ایوان نقاره‌خانه ساختمان معروف نقارخانه قرار گرفته که آیین نقاره‌نوازی از بالای این ایوان برگزار می‌شود و در ایوان ساعت نیز، یک ساعت بزرگ قرار داده شده که زمان را در حرم اعلام می‌نماید. تمامی این ایوان‌ها با بهترین مصالح و هنر معماری اسلامی ساخته شده و امروزه که بیش از چند قرن از ساخت آنها می گذرد، همچنان محکم و استوار هستند.
در صحن انقلاب اسلامی مقبره مشاهیر و بزرگان این سرزمین همچون مقبره شیخ حرعاملی، آرامگاه مرحوم شیخ حسنعلی اصفهانی (معروف به نخودکی) و مقبره شیخ مجتبی قزوینی قرار دارد.

پنجره فولاد
 در زمان ساخت صحن در دوران تیموریان، پنجره‌ای در سمت چپ ایوان نادری محلی مشرف به ضریح مطهر نصب شد تا زائران بتوانند در فاصله‌ای کم با ضریح زیارتنامه بخوانند. این پنجره اکنون پنجره فولاد نامیده می‌شود. پس از انقلاب، به‌خاطر فرسودگی آن، پنجره‌ جدیدی در محل نصب شد که برخلاف نامی که به آن معروف است، از آلیاژ برنج ساخته و با طلا آبکاری شده است. پنجره‌ قدیمی نیز به موزه منتقل شد.

نقاره خانه
 ایوان شرقی در دو طبقه بنا شده و نقاره خانه در طبقه‌ دوم آن جای گرفته است. در طبقه‌ اول آن نیز وسایل مربوط به نقاره‌نوازی نگه‌داری می‌شود. نقاره‌نوازی از اواسط قرن نهم و به دستور نوه‌ گوهرشاد در حرم مطهر رواج یافت و از آن زمان تاکنون، به‌جز برهه‌ای هشت ساله که به دستور رضاخان تعطیل شد، این رسم همچنان ادامه داشته است. به‌غیر از زمان طلوع و غروب خورشید، در اعیاد و در هنگام مشاهده‌ی کراماتی از جانب آقا علی ابن موسی الرضا(ع) نیز نقاره نواخته می‌شود.

ساعت بزرگ صحن انقلاب
 ساعت صحن انقلاب به ساعت معاون نیز معروف است. این ساعت توسط شخصی به نام مرحوم عبدالحسن معاون در سال ۱۳۳۳ از آلمان خریداری و بر سر ایوان غربی صحن انقلاب که به ایوان ساعت معروف است. نصب و ساعتی که آنجا نصب بود به صحن آزادی منتقل شد. گفته می‌شود او به‌خاطر نذری که برای شفای خود از بیماری کرده بود، این ساعت را به آستان قدس رضوی اهدا کرد.

سقاخانه‌ نادری یا سقاخانه‌ اسماعیل طلایی
سقاخانه درست در میانه‌ صحن انقلاب قرار دارد. سنگاب آن که به‌صورت یک‌پارچه تراشیده شده است، به دستور نادرشاه افشار از سنگ مرمر تهیه و از هرات به مشهد منتقل شده است. سایه‌بان هشت‌ضلعی و سقف گنبدی شکل آن را هنرمندی به نام اسماعیل طلایی روی پایه‌هایی از جنس مرمر ساخته و طلاکاری کرده است. سقاخانه یک بار در سال ۱۳۴۵ مرمت شد.

منبع: آستان نیوز

انتهای پیام/