قدس آنلاین: امسال در نظام آموزش و پرورش سال ویژه‌ای است؛ با اینکه مدارس شاید کمی زودتر از موعد همیشگی خود باز شوند، اما نوع آموزش در سال جاری به دلیل شیوع بیماری کرونا متفاوت از سال‌های گذشته است. با این حال این موضوع چیزی از مسئله کمبود معلم یا اهمیت وجود نیروی انسانی متخصص در موضوع آموزش و تربیت در نظام آموزش و پرورش کشور کم نمی‌کند، چرا که خبرها حاکی از آن است آموزش و پرورش کشور به شکل جدی با کمبود نیرو در بخش آموزش مواجه و به شدت نیازمند جذب نیرو به عنوان معلم است.
حسین خنیفر، رئیس دانشگاه فرهنگیان درخصوص حمایت‌ها و همراهی‌ها با آموزش و پرورش در بخش تربیت معلم با ما گفت‌وگو کرده است.
سال جاری و در شرایط حساس آموزشی که ممکن است بخشی از آموزش‌ها به صورت مجازی برگزار شود چه میزان نیروی آموزش دیده دانشگاه فرهنگیان برای حضور در بدنه آموزشی کشور وارد آموزش و پرورش می‌شوند؟
دانشگاه فرهنگیان حدود ۲۱ هزار دانش‌آموخته دانشجو و معلم پیوسته و مهارت‌آموز تربیت شده و مهارت دیده را تا شهریور سال جاری در ۳۱ استان وارد نظام آموزشی کشور می‌کند و با ساماندهی وزارت آموزش و پرورش، جذب بدنه آموزش و پرورش سراسر کشور می‌شوند. این ساماندهی ظرفیت خوبی برای جبران کسری معلم در کشور به شمار می‌رود. هر چند باز هم کسری وجود دارد اما مطابق آنچه نیاز آموزش و پرورش بوده و به ما اعلام شده، معلمان تربیت شده را روانه آموزش و پرورش می‌کنیم.
آیا میزان کسری معلم آموزش و پرورش در سطح کشور مشخص است؟
آنچه آموزش و پرورش به ما اعلام نیاز می‌کند ملاک معرفی معلم توسط ما به این وزارتخانه است، اما یکی از شیوه‌های مشخص شدن آمار دقیق کسری معلم در نظام آموزش و پرورش تابع این موضوع است که امسال برای تأمین نیاز کلاس‌های خود به معلمان، آیا از بازنشستگان خرید خدمات استفاده می‌کند یا خیر؟
با توجه به اینکه در سال جاری هم مانند سال تحصیلی گذشته به دلیل بیماری کرونا ممکن است برخی از آموزش‌ها به صورت مجازی برگزار شود، آیا معلمان تربیت شده شما در این موضوع آموزش داده شده‌اند؟
در سال تحصیلی جدید با توجه به شرایط بیماری کرونا، بحث آموزش‌های مجازی یا آموزش‌های ترکیبی و تلفیقی مطرح است؛ این نوع آموزش در بیشتر کشورهای دنیا اجرا می‌شود و به فرایند و پیشبرد آموزش کمک می‌کند. در ترم دوم سال تحصیلی گذشته با توجه به زیرساخت‌هایی که به صورت فوری در آموزش و پرورش با نام شبکه شاد ایجاد شد، شاهد بودیم که کشورمان جزو معدود کشورهایی بود که در مدت محدود با حداقل امکانات توانست آموزش‌های خوبی را به دانش‌آموزان ارائه و آن‌ها را زیر پوشش این شبکه آموزشی قرار دهد. شبکه شاد ۱۰.۵ میلیون نفر از ۱۴ میلیون دانش‌آموز را زیر پوشش قرار داد. این پوشش‌دهی آموزشی نتیجه حضور و تلاش معلمان بوده وگرنه شبکه شاد خود به خود به دانش آموزان آموزش ارائه نمی‌کند. به هر حال دانش‌آموختگان این دانشگاه برای آموزش‌های مجازی در سال جدید تحصیلی آموزش داده شدند، ضمن اینکه در صورت کمبود معلم، خرید خدمات و استفاده از ۶ تا ۱۱ ساعت حضور معلمان بازنشسته هم در حال حاضر میسر است و مشکلی برای این موضوع وجود ندارد. با توجه به اینکه نیاز ۲۵ هزار معلم از سال گذشته وجود دارد و این گروه در سال آینده دانش‌آموخته می‌شوند، تعداد قابل توجهی دانش‌آموخته که در حال حاضر مهارت‌آموز هستند؛ یعنی نزدیک به ۶۰ هزار معلم در مهرماه سال آینده به نظام آموزش کشور اضافه می‌شوند.
آیا این امکان وجود دارد که در سطح آموزش و پرورش کشور مشکل کمبود معلم وجود نداشته باشد؟
اگر دولت حمایت‌های لازم و زیرساخت‌های مورد نیاز ما را تأمین کند، یعنی دو سال حمایت‌های خوبی شود، قطعاً کسری معلم به حداقل میزان خود در سال‌های گذشته می‌رسد.
امسال شرایط ویژه است. ما برای تمام دروس پشتیبان درست کرده‌ایم تا به صورت الکترونیکی آموزش دهیم؛ یعنی دروس به صورت مجازی آموزش داده شود، تنها درس‌های عملی که امکان آموزش مجازی آن کم است و نیاز به مهارت‌آموزی دارد پس از رفع خطر به صورت حضوری ارائه می‌شود.
پیش‌بینی این است اگر شرایط کرونا این اجازه را نداد، آموزش‌ها با استفاده از سامانه‌های رودرروی الکترونیکی بین استاد و شاگرد کارورزی کنترل و مهارت‌آموزی ایجاد شود؛ یعنی در حال حاضر ناچار هستیم معلمان را با این شرایط تربیت کرده و آموزش دهیم.
بیشتر معلم‌ها برای چه مقاطع تحصیلی تربیت می‌شوند؟
تقریباً نزدیک به ۶۰ درصد از معلمانی که در دانشگاه فرهنگیان تربیت می‌شوند برای ۶ سال اول مقطع دبستان مد نظر هستند، چرا که دبستان مقطع بسیار مهمی است و ۴۰ درصد بقیه برای دو دوره متوسطه تربیت شده و آموزش می‌بینند.
دانشگاه فرهنگیان برای تربیت بیشتر معلم و جبران کمبود معلم آموزش و پرورش کشور نیازمند چه حمایت‌هایی است؟
ما بارها از طریق آموزش و پرورش از دولت تقاضای کمک داشته‌ایم، اما متأسفانه توفیق چندانی در این خصوص نداشته‌ایم. با توجه به اینکه آموزش یکی از مهم‌ترین مباحثی است که می‌تواند مبانی توسعه‌های بعدی کشور به شمار رود، زیرساخت‌های مورد نیاز دانشگاه در سراسر کشور باید نوسازی شود؛ چرا که دانشگاه فرهنگیانی که از سال ۹۰ شکل گرفت آن زمان به شکل مراکز تربیت معلم دوساله بود که به دوره‌های چهار ساله ارشد و دانشگاهی تبدیل شد؛ بنابراین زیرساخت‌های لازم برای این حجم از تغییر عملیاتی نشده و ۸۰ درصد فضای ما فرسوده است، بیشتر ساختمان‌های ما مثل شرافت تهران و باهنر، قدمت ۱۰۲ ساله دارند، فاطمه‌الزهرای اهواز یا مرکز خواهران در اصفهان که از زمان رضاخان دایر است. این فضاهای فرسوده باید بازسازی شوند چرا که در یک زلزله کوچک به سرعت تخریب می‌شوند، همچنین لازم است دولت برای موضوع هیئت علمی به ما ردیف بدهد. ما باید هر سال ۲۰۰ ردیف داشته باشیم تا بتوانیم هیئت علمی خود را تقویت کنیم؛ دیگر اینکه ردیف سالانه را باید نگه دارند که از ۲۵ تا ۳۰ هزار کمتر نشود تا بتوانیم از این ردیف‌ها برای تربیت معلم استفاده کنیم. از سوی دیگر حداقل بودجه به ما داده می‌شود و بودجه کنونی متناسب با نیازهای کشور پهناوری مثل ایران با ۹۸ پردیس مرکز تربیت معلم نیست. امیدواریم در طرحی که در دست بررسی داریم بتوانیم ۳۱ دانشگاه جامع در ۳۱ مرکز استان تأسیس کنیم، به شرط اینکه به ما زمین داده شود؛ بودجه آن نیز که توسط وزیر آموزش و پرورش تصویب شده در اختیار ما قرار گیرد؛ اما مسئله اول تخصیص زمین است. این موضوع هم در هیئت امنا تصویب شده و موجب می‌شود ما تا چندین سال حتی تا ۱۰۰ سال آینده هم مشکل کمبود معلم نداشته باشیم. اگر بودجه و فضای فیزیکی و کالبدی در کنار ردیف هیئت علمی و طرح جامع، هماهنگ شود راحت‌تر می‌توانیم در هر استان روی تربیت معلم و رشته‌های مختلف علمی تخصصی در مدارس تمرکز کنیم.
چه استان‌هایی کمبود معلم بیشتری دارند؟
استان‌های محروم مثل ایلام، لرستان، سیستان و بلوچستان، خوزستان، بوشهر، خراسان جنوبی، گیلان و مازندران؛ چرا که در این استان‌ها زیرساخت‌های لازم ایجاد نشده، بنابراین با تخصیص زمین و تداوم فعالیت می‌توانیم از این استان‌ها شروع کنیم. وزیر آموزش و پرورش اشاره کرده‌اند که باید چند استان را به صورت پایلوت کار کنیم تا در صورت تخصیص زمین به دانشگاه فرهنگیان نیاز این شهرستان‌ها کاهش یابد. مسئله این است که متأسفانه بودجه‌ای برای سازمان نوسازی مدارس پیش‌بینی نشده، از این رو به دنبال این هستیم زمین لازم برای ساخت دانشگاه‌های فرهنگیان را از منابع طبیعی استان‌ها بگیریم. خوشبختانه در برخی استان‌ها مثل خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و کرمان این آمادگی اعلام شده که زمین در بهترین نقاط با ۴۰ و ۵۰ هکتار اعطا شود، اما بحث بودجه شروع کار بسیار مهم است که باید بنیادهای خیریه استان‌ها از طریق استاندار و هیئت امنا به ما وصل شوند تا استارت این فعالیت مقدس زده شود.
