این دانشگاه جزو نخستین مجموعه دانشگاهی و حوزوی در کشور است که پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران توانست مجوزهای لازم را به طور همزمان از وزارت علوم و مدیریت حوزه‌های علمیه در سال ۱۳۶۳ برای تأسیس و در سال ۱۳۶۷ برای پذیرش دانشجو دریافت کند. ۲۷ آذر ماه، یادآور شهادت مظلومانه فرزند برومند این آب و خاک، شهید آیت‌الله «دکترمحمد مفتح» است که به دلیل تلاش‌هایش برای وحدت دو نهاد حوزه و دانشگاه، روز «وحدت حوزه و دانشگاه» نامیده شده است.
به همین مناسبت به سراغ معاون آموزشی و سرپرست معاونت پژوهشی دانشگاه علوم اسلامی رضوی رفتیم و با وی درباره فعالیت‌ها، برنامه‌ها و دستاوردهای این مجموعه به عنوان نمادی از وحدت دو مرکز علمی یعنی حوزه و دانشگاه در نهاد آستان قدس به گفت‌وگو پرداختیم. حجت‌الاسلام والمسلمین «دکتر محسن جهانگیری»، دارای مدرک دکترای فقه و مبانی حقوق اسلامی بوده و هم اکنون عضو هیئت علمی و دانشیار گروه آموزشی فقه و اصول دانشگاه علوم اسلامی رضوی است.
دانشگاه علوم اسلامی رضوی پس از سه دهه فعالیت چقدر در زمینه تربیت نیروی انسانی کارآمد برای آستان قدس رضوی و کشور مؤثر بوده است؟
ما تابع نظام دانشگاهی و حوزوی هستیم. رشته‌هایی که برای تربیت نیروی انسانی کارآمد چه برای حوزه‌های علمیه و چه برای نظام اسلامی و چه آستان قدس مورد توجه است، ابتدا باید در هیئت‌های امنای این دانشگاه و سپس وزارت علوم تصویب شود و پس از اجرا، باید جذب دانشجو و تحصیل آنان انجام شود و در نهایت تربیت دانش‌آموختگان که حاصل فعالیت این دانشگاه هستند انجام می‌شود. بنابراین در رشته‌هایی که هم اکنون وجود دارند و مورد تصویب وزارت علوم بوده، نیروهای کارآمد در رشته‌هایی مانند فقه (در همه رشته‌ها)، حقوق، قرآن و حدیث، اقتصاد، فلسفه، علوم اجتماعی، ادبیات عرب، تاریخ و تمدن ملل اسلامی و... و در سه مقطع تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا در طول این سه دهه فعالیت در زمینه‌های حوزه و دانشگاه، تربیت استادان، قضات، ائمه جمعه و جماعات، وکلای زبردست، حقوقدانان خبره و... به جامعه علمی کشور تحویل داده شده است که برخی از آنان در مجموعه آستان قدس رضوی مشغول فعالیت‌های اجرایی، علمی و آموزشی بوده و برخی هم در رشته‌های اجرایی و علمی در کشور مشغول فعالیت هستند. بنابراین اگر منظور از این پرسش، جذب و تربیت نیروی انسانی کارآمد در رشته‌هایی غیر از رشته‌های موجود دانشگاهی این دانشگاه است مانند: رشته‌های تبلیغ، روان‌شناسی، نظام خانواده و...، جذب دانشجو در این رشته‌ها همچنان که بیان شد مستلزم سیر مراحل اداری و آموزشی تا دریافت مجوز از وزارت علوم است و آن گاه باید منتظر تحصیل این افراد و آموزش و تعلیم آنان، انجام تحقیقات، پژوهش‌ها و... بود تا نتیجه و ماحصل آن، تربیت نیروهای دانش‌آموخته در رشته‌ها و حوزه‌های مورد نظر باشد.
تولیت آستان قدس رضوی در آغاز سال تحصیلی گذشته بر این موضوع تأکید داشتند که دانشگاه علوم اسلامی رضوی باید در زمینه قله‌پروری و مجتهدپروری با جذب نخبگان و تربیت صاحبنظران اقدام کند، چه تلاش‌هایی در این زمینه صورت گرفته است؟
جذب نخبگان، هدف اصلی ماست. برای همین هم با حمایت ریاست محترم دانشگاه علوم اسلامی رضوی برای جذب نخبگان، تأسیس «مرکز مطالعات پیشرفته اسلامی» را در دستور کار قرار دادیم.
در این مرکز قرار است نخبگانی با این ویژگی‌ها که مراحل عالی تحصیلی در حد دکترا و یا سطح چهار حوزه علمیه را گذرانده و یا مشغول به گذراندن این دوره‌ها باشند، جذب شوند و با به کار گرفتن این نخبگان، آنان در انجام طرح‌های پژوهشی خاص در زمینه اجتهاد تخصصی توانمند می‌شوند. این مرکز ان‌شاءالله در آینده‌ای نزدیک با حضور مسئولان آستان قدس رضوی در محل ساختمان شماره یک دانشگاه علوم اسلامی رضوی و در جوار حرم مطهر امام رضا(ع) افتتاح می‌شود.
این مرکز دارای چه ساختاری است و چه اهدافی را دنبال می‌کند؟
در این مرکز ۶ گروه پژوهشی اصلی مشغول فعالیت خواهند بود که عبارت‌اند از: «گروه مطالعات جهان اسلام»، «گروه علوم انسانی و اسلامی»، «گروه مطالعات سلامت»، «گروه گفت‌وگوی ادیان»، «گروه مطالعات قرآن و حدیث» و«گروه مطالعات زیارت». هر کدام از این گروه‌ها از زیرمجموعه‌هایی به نام «کارگروه» برخوردارند مثلاً: گروه مطالعات جهان اسلام دارای دو کارگروه به نام‌های «کارگروه فقه مقاومت و کارگروه احوال شخصیه» است، یا در گروه علوم انسانی و اسلامی دو کارگروه به نام‌های «مبانی و نظریه‌های علوم انسانی و اسلامی» و «کارگروه مطالعات راهبردی و آینده‌پژوهی» وجود دارد. همچنین در گروه مطالعات قرآن و حدیث سه کارگروه به نام‌های «کارگروه تفسیر امام رضا(ع)»، «کارگروه تفسیر مقام معظم رهبری» و «کارگروه دعا و مناجات» وجود دارد.
در این مرکز توجه اولیه به اجتهاد عمومی حوزوی است یعنی کسانی که در این مرکز جذب می‌شوند باید مراحلی را در سطوح عالی حوزوی گذرانده باشند و در مرحله دوم دارای ایده‌های پژوهشی و طرح‌های کارآمد تحقیقاتی در زمینه‌های مرتبط با گروه‌ها و کارگروه‌های این مرکز باشند. بنابراین پس از اینکه در شورای مرکز مطالعات پیشرفته اسلامی، پرونده مشخصات متقاضیان مورد بررسی قرار گرفت و آنان واجد شرایط شناخته شدند، آن گاه مطابق با آیین‌نامه این مرکز، مراحل مصاحبه علمی، گزینش و... آنان انجام شده و پس از آن پذیرفته‌شدگان می‌توانند در این مرکز مشغول فعالیت شوند. حداقل دوره تحصیلی جذب‌شدگان، پنج سال است و در پایان دوره، چنانچه موفق به کسب امتیاز لازم شوند، گواهی پایان دوره در حد «پسادکترا» و یا سطح پنج حوزوی به آنان اعطا می‌شود. همچنین مطابق ضوابط و آیین‌نامه‌های این مرکز، هم آقایان و هم بانوان می‌توانند در مراحل جذب و گزینش مربوط شرکت کنند. البته چگونگی جذب متقاضیان پس از افتتاح رسمی این مرکز از طریق رسانه‌ها و جراید عمومی به اطلاع همگان خواهد رسید
