با تغییر قیمت ارز در یک سال اخیر قیمت همه چیز دستخوش تغییر شد و گوشت قرمز هم از این موضوع مستثنا نبود؛ چرا که اصلی‌ترین نیاز دامدار برای تولید گوشت نهاده‌های دامی است و افزایش قیمت نهاده‌ها و در مقاطعی نایاب شدن آن‌ها موجب شد تا قیمت تمام شده تولیدات آن‌ها بالا برود و هر چند قیمت فروش آن‌ها هم بالا رفت اما هیچ گاه به قیمت واقعی نتوانستند محصول خود را بفروشند.
بر همین اساس در سال جاری بارها شاهد افزایش قیمت شیر، لبنیات و گوشت قرمز بوده‌ایم و بارها در گزارش‌های متعدد به بررسی چرایی این اتفاق‌ها پرداخته‌ایم.
با این حال در روزهای اخیر دامداران فعال در حوزه دام سنگین (گاوی) از بروز اتفاق‌های تلخ در این حوزه هشدار داده‌اند؛ چرا که به اعتقاد آن‌ها نبود حمایت‌های لازم در بخش پشتیبانی و تأمین نهاده‌های مورد نیاز به قیمت دولتی موجب شده تا دام‌های مولد یا دام‌های پرواری با وزن پایین راهی کشتار شود.
تشریح فاجعه به زبان ساده
مدیرعامل اتحادیه شرکت‌های تعاونی کشاورزی گاوداران و دامداران صنعتی خراسان رضوی در گفت‌وگو با خبرنگار ما گفت: ناکافی بودن نهاده‌ها از یک سو و قیمت‌گذاری شیر و گوشت بدون توجه به قیمت تمام شده برای تولیدکننده، شرایط تولید در این بخش را با چالش جدی روبه‌رو کرده است.
فرشید صراف افزود: وجود ارز دولتی با قیمت ۴هزار و ۲۰۰ تومان متأسفانه به دلایل مختلفی به جای آنکه اثرات مثبت در تولید به معنای عام داشته باشد به عامل تضعیف‌کننده تولید بدل شد؛ چرا که سود سرسام‌آور حاصل از واردات با ارز ۴هزار و ۲۰۰تومان و فروش به قیمت چند برابری آن در بازار آزاد، عده‌ای را ترغیب کرد به سراغ کسب سود بی‌دردسر بروند و در این بین تولیدکننده واقعی مجبور شد تا نیاز خود را با قیمت آزاد از بازار تأمین کند.
او ادامه داد: با وجود تمام اقدام‌های مثبت صورت گرفته در این بخش ولی سهم نهاده‌ها با ارز دولتی در حوزه دامداران بیشتر از ۳۰درصد نبوده و ۷۰ درصد نهاده‌ها را با قیمت آزاد تهیه کرده‌اند اما با تمام این اوصاف ملزم بودند شیر و گوشت را به قیمت مصوب بفروشند.
وی اظهار کرد: قیمت نهاده‌های اصلی مورد نیاز دامداران در آذر سال جاری به نسبت آذر سال گذشته بیش از ۱۰۰ درصد افزایش داشته به طوری بر اساس بررسی‌هایی که انجام داده‌ایم در این مدت قیمت جو ۱۴۶درصد، ذرت ۹۷درصد، کنجاله سویا ۲۷۳درصد، کنجاله تخم پنبه ۲۴۶درصد و کنجاله کلزا ۴۲۵درصد افزایش قیمت داشته است.
صراف گفت: با در نظر گرفتن همین قیمت‌ها می‌بینیم مثلاً در آبان ماه امسال قیمت هر کیلو گوشت برای دامدار به طور میانگین ۹۶ هزار تومان هزینه داشته ولی باید به قیمت ۱۰۵هزار تومان فروخته می‌شد. در بحث شیر هم هر چند در ظاهر قیمت هر کیلو شیر از فروردین ماه تاکنون ۸۰درصد افزایش داشته اما هزینه دامدار در همین مدت به استناد قیمت نهاده‌ها ۱۱۰درصد افزایش داشته یعنی ۳۰درصد را باید از جیب خودش هزینه کند.
آمارهای متناقض
مدیرعامل اتحادیه شرکت‌های تعاونی کشاورزی گاوداران و دامداران صنعتی خراسان رضوی با اشاره به سخنان برخی از مدیران کشوری مبنی بر اینکه قیمت گوشت در خراسان رضوی از میانگین کشوری بالاتر است، اظهار کرد: براساس اطلاعاتی که از استان‌های دیگر گرفته‌ایم خراسان رضوی ارزان‌ترین گوشت را دارد؛ چراکه گوشت گوساله را از دامدار به قیمت ۶۷هزار تومان می‌خرند و ۹۵هزار تومان در بازار عرضه می‌شود؛ نکته اول اینکه این مبلغ نصیب چه کسانی می‌شود، نکته دوم اینکه به بهانه اینکه گوشت در این استان گران است از خروج آن جلوگیری می‌شود و همین موضوع به کاهش بیشتر قیمت‌ها می‌انجامد و ضرر دامدار بیشتر می‌شود.او از شیوه تخصیص نهاده از سوی پشتیبانی امور دام هم گلایه داشته و افزود: در حال حاضر پشتیبانی امور دام به ازای میزان گوشت بسته‌بندی شده‌ای که دامدار تحویل می‌دهد نهاده تخصیص می‌دهد یعنی عملاً نهاده‌ای که می‌دهد تأثیری در هزینه‌های دامدار برای دامی که کشتار کرده ندارد و برای مرحله بعد خواهد بود حال آنکه معمولاً گوشت بسته‌بندی شده ۸۰درصد وزن یک دام را شامل می‌شود و عملاً ۲۰درصدی که محاسبه نمی‌شود از جیب دامدار رفته است.
نکته دیگر اینکه هر چند بسیاری از دامداران به دنبال کمترین مقدار نهاده ارزان هستند ولی این احتمال هم وجود دارد که عده‌ای از سختی کار و شرایط موجود خسته شوند و نهاده‌ای را که می‌گیرند در بازار آزاد بفروشند و عملاً آن نهاده با قیمت ارزان وارد چرخه تولید نشود.
زنگ خطری که باید جدی گرفته شود
فرشید صراف به نکته دیگری هم اشاره کرد که می‌توان گفت زنگ خطری است که باید جدی گرفته شود. او گفت: تصمیم‌های گرفته شده در سطح ملی برای خرید گوشت به قیمت مصوب از سوی پشتیبانی امور دام با توجه به اینکه قیمت نهاده‌ها افزایش نامتعارف داشته و ادامه این شرایط نتیجه‌ای جز ورشکستگی دامداران ندارد موجب شده تا اولاً کشتار دام مولد بیشتر شود و دوم اینکه گوساله‌های پرواری زودتر از موعد و با وزن کم به کشتارگاه فرستاده شود. پیام این اقدام‌ها این است که نگهداری گوساله پرواری برای دامدار سودآور نیست پس زودتر از موعد و به جای هزینه بیشتر که در واقع ضرر بیشتر خواهد بود دام خود را به کشتارگاه می‌فرستد.
او افزود: براساس اطلاعاتی که به دست ما رسیده است از چند ماه گذشته تعداد کشتار دام مولد سیر صعودی داشته، برای مثال در آبان سال جاری ۳هزار و ۱۲۹ رأس دام مولد در مشهد کشتار شده است که نسبت به آمار آبان سال گذشته حدود ۱۵۰درصد افزایش نشان می‌دهد؛ چراکه آبان سال ۹۸ تعداد یک هزار و ۲۸۱ رأس دام مولد کشتار شده بود.
وی اظهار کرد: آنچه مسلم است با تداوم این شرایط تردیدی نیست که چند ماه دیگر و اوایل سال آینده شاهد افزایش قیمت گوشت گاوی به سبب کاهش تولید خواهیم بود آنچنان که در بخش تولید شیر با کاهش قابل توجهی مواجه هستیم و از رتبه دوم کشور به رتبه چهارم تنزل درجه پیدا کردیم.
