۱۴ دی ۱۳۹۹ - ۱۰:۲۱
کد خبر: 734523

درباره همکاری پنهانی اتمی چین و عربستان

مهدی سلامی؛ کارشناس مسائل شرق آسیا

به‌تازگی همکاری‌های پنهانی چین و عربستان سعودی در توسعه تدارکات هسته‌ای ریاض، نگرانی‌هایی را در سطوح بین‌المللی ایجاد کرده است. بر اساس گزارشی که ابتدا در روزنامه وال‌استریت ژورنال منتشر شد، شرکت‌های چینی به عربستان در ساخت دستگاه استخراج کیک زرد اورانیوم که در درجات بالا می‌تواند منجر به ساخت سلاح هسته‌ای شود، کمک کرده‌اند. براساس اطلاعات آژانس‌های اطلاعاتی غربی، این سازه‌ها در شمال غربی عربستان یافت شده است. بروز چنین توانمندی‌هایی نگرانی‌هایی را برای کشورهای منطقه، اروپا و نیز ایالات متحده در پی داشته است. با وجود اینکه پادشاهی سعودی، عضو پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای بوده، اما هنوز به بهانه‌های مختلفی پروتکل الحاقی آژانس منوط به بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای از تأسیسات اتمی خود را امضا نکرده است. بنا بر گفته مقامات سعودی، دنبال کردن برنامه‌های هسته‌ای صلح‌آمیز این کشور مربوط به برنامه سعودی ویژن ۲۰۳۰ بن سلمان برای توسعه اقتصادی و عدم وابستگی به نفت است. اما بنا به نظر مؤسسه لازارد (بزرگ‌ترین مؤسسه مشاوره مالی و سرمایه‌گذاری دنیا) در حال حاضر سرمایه‌گذاری روی انرژی‌های خورشیدی و بادی، با توجه به افت شدید هزینه‌های آن در سال‌های اخیر گزینه مطلوب‌تری به نظر می‌رسد. در حالی که هزینه سرمایه‌گذاری روی صنعت هسته‌ای رشد ۲۶ درصدی را به همراه داشته است. بنابراین می‌توان دو عامل پنهانکاری و نبود توجیه اقتصادی را از دلایل اصلی ابهام‌آمیز بودن صنعت هسته‌ای عربستان برشمرد. در کنار این عوامل، مقامات سعودی بارها اذعان داشته‌اند در زمینه هسته‌ای همپای ایران پیش خواهند رفت. حتی در سال ۲۰۱۸، محمد بن سلمان، ولیعهد آل سعود گفت در صورت تلاش ایران برای دستیابی به سلاح هسته‌ای، ریاض هم این مهم را دنبال خواهد کرد. البته کاظم غریب‌آبادی، سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران نیز از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درخواست کرده به دنبال شفاف‌سازی عملکرد عربستان سعودی در مورد صنعت هسته‌ای خود باشد. یکی از دلایل علاقه عربستان به همکاری هسته‌ای با چین را می‌توان سخت‌گیری بیش از حد واشنگتن و از طرفی سهولت پکن در انتقال فناوری هسته‌ای به دیگر کشورها عنوان کرد. دولت آمریکا در صورتی می‌تواند در برنامه هسته‌ای عربستان مشارکت فعال و همکاری کامل داشته باشد که بتواند قرارداد ۱۲۳ را با این کشور منعقد کند. بر اساس این توافق، کشورهایی که از فناوری هسته‌ای آمریکا و سوخت هسته‌ای این کشور بهره می‌برند، تعهدات و محدودیت‌هایی را نیز می‌پذیرند. این کشورها مجبور به پذیرش «استاندارد طلایی» به معنای پذیرش عدم غنی‌سازی اورانیوم و عدم بازفراوری سوخت هسته‌ای هستند که کاربردی دوگانه دارند و می‌توانند در تولید بمب مورد استفاده قرار گیرند. اما شرکت‌های دولتی چین از زمان ایجاد طرح یک کمربند یک جاده در سال ۲۰۱۳، به دنبال فرصت فروش دانش انرژی هسته‌ای در کشورهای در حال توسعه هستند. از طرف دیگر، ایالات متحده آن طور که باید از آینده ثبات سیاسی و نظام عربستان مطمئن نیست که بتواند اجازه دسترسی این کشور به تأسیسات پیشرفته هسته‌ای را بدهد. اما در مورد پکن، اغلب ارتباطات اقتصادی و تجاری بر مراودات سیاسی ارجح بوده و به نظر می‌رسد توسعه همکاری‌های هسته‌ای چین به خصوص با کشورهای غرب آسیا به معنی وابستگی متقابل بیشتر در این منطقه خواهد بود که در درازمدت به نفع سیاست‌های چین به‌خصوص کسب اعتبار بیشتر است. همچنین مقامات ایالات متحده از انحراف در هسته‌ای شدن دیگر کشورها واهمه دارند اما مقامات حزب کمونیست درصدد هستند با تقویت فوق‌العاده اقتصاد و تجارت چین و با پیوند عمیق و درهم تنیدن اقتصاد دیگر کشورها به اقتصاد خود، هرگونه تغییر نظام یا چرخش سیاسی به ضرر خود را از پیش خنثی کنند. خود این مطلب نیز بر ترس واشنگتن افزوده و آن‌ها را نگران این می‌کند .

برچسب‌ها