اهمیت وجود این صنعت تا آنجاست که به دلیل ضریب اشتغال‌زایی بالا از آن به عنوان دومین صنعت اشتغال‌زای کشور یاد می‌شود، در این بین پیشینه خراسان در صنعت نساجی به چند صد سال پیش برمی‌گردد؛ خراسان و به‌خصوص مشهد از گذشته‌های دور با فعالیت در حوزه‌هایی مانند رنگرزی، پنبه پاک‌کنی، ریسندگی، بافندگی، تولید پارچه، فرش، انواع منسوجات و پوشاک به عنوان یکی از قطب‌های کشور در این بخش بوده و هست.
کمبود نقدینگی و ماشین‌آلات مستهلک
با این همه، سایه مشکلات اقتصادی، صنعت نساجی را نیز تحت تأثیر قرار داده به طوری که سال‌هاست به دلیل معضلاتی نظیر واردات بی‌رویه به‌خصوص پوشاک، نفس واحدهای این صنعت در استان به شماره افتاده است.
به گفته دست‌اندرکاران، صنعت نساجی و پوشاک در خراسان رضوی به دلایل متعدد که بخش اعظم آن بیرونی است با وجود داشتن ظرفیت‌های بسیار با گرفتاری‌هایی دست‌وپنجه نرم می‌کند.
رئیس انجمن صنایع نساجی خراسان رضوی با اشاره به اینکه ظرفیت قابل تأملی در صنعت نساجی خراسان رضوی وجود دارد و کارخانه‌های قوی از جمله بافندگی فرش، ریسندگی و پارچه‌بافی در استان وجود دارد، گفت: قاچاق منسوجات به داخل کشور، تأمین نشدن مواد اولیه ارزان و باکیفیت مطلوب و نیز افزایش قیمت تمام‌شده محصولات مشکلات فراوانی برای این صنعت به وجود آورده است.
غلامعلی رخصت در گفت‌وگو با خبرنگار ما کمبود نقدینگی را یکی از موانع و مشکلات جدی این بخش دانست و افزود: مستهلک بودن ماشین‌آلات تولید در بسیاری از واحدهای تولیدی و بازار فروش در داخل و خارج از موانعی است که بر سر راه این صنعت در استان قرار گرفته است.
میدانداری چند دهه‌ای مافیای قاچاق
وی با تأکید بر اینکه صنعت نساجی به‌خصوص در چند دهه گذشته گرفتار مافیای قاچاق بوده است، عنوان کرد: در چند سال گذشته با توجه به اینکه دولت سعی کرده تاحدودی جلو قاچاق را بگیرد و از طرفی تغییر زیاد نرخ ارز، قاچاق پوشاک را توجیه‌ناپذیر کرده بود و کمی وضعیت پوشاک بهتر شد، اما باز بحث کرونا همه معادلات را بر هم زد و صنعت پوشاک را در یک کمای ناخواسته فرو برد.
وی با اشاره به اینکه لوکوموتیو صنایع نساجی، صنعت پوشاک است و اگر چرخ این صنعت خوب نچرخد صنایع بالادستی و پایین‌دستی این صنعت هم به مشکل می‌خورند، افزود: یعنی صنایع رنگرزی، بافندگی و ریسندگی هم در نبود صنعت پوشاک با مشکل مواجه می‌شوند از سوی دیگر استقبال نکردن از صنعت پوشاک در این دوران که مردم با کرونا درگیر هستند سبب شده یک توقف اجباری در همه صنایع مرتبط با نساجی رخ دهد.
هزینه‌بر بودن انتقال پول به خارج
رئیس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی با تأکید بر اینکه مشکلات در تأمین قطعات صنایع نساجی، کارآفرینان این بخش را به‌شدت با مشکل مواجه کرده است، عنوان کرد: انتقال پول به خارج بسیار هزینه‌بر شده است وهمچنین خرید برای خارجی‌ها از کشور نیز به دلیل اینکه نیاز به باز کردن ال سی دارند، مشکلات فراوانی به وجود آورده و امکان صادرات پوشاک به شکل استاندارد وجود ندارد.
رخصت اظهار کرد: صادرات استان به کشورهای همسایه به صورت امانی است؛ کالایی برود و کالایی برگردد که آن هم باز تبعات خاص خودش را دارد، این درحالی است که دولت در این شرایط با صادرات کالا به صورت امانی و ریالی هم موافق نیست در صورتی که ما در شرایطی که نمی‌توانیم پول به خارج انتقال دهیم باید حتماً صادرات ریالی به کشورهای همسایه داشته باشیم و توسعه صادرات تنها راه برای رونق صنایع نساجی است.
وی عنوان کرد: زیرساخت‌ها و ظرفیت‌ها در استان وجود دارد، اما همین کمبود نقدینگی و استقبال نکردن از صنعت پوشاک ایرانی، مشکلات ما را بیشتر کرده است، از طرفی سخت‌گیری‌های سازمان توسعه تجارت و بانک مرکزی در راستای صادراتی که انجام می‌شود مشکلات را افزایش داده است.
وی با بیان اینکه اگر سازمان توسعه تجارت و بانک مرکزی برای موضوع صادرات یک سرفصل جداگانه‌ای باز کنند و صادرات پوشاک را آزاد بگذارند و از موضوع بازگشت ارز کمی کوتاه بیایند بی‌تردید هم در اشتغال و هم در صادرات موفق خواهیم شد، گفت: این درست است که برگشت ارز خیلی مهم است، اما اشتغال مهم‌تر از هر چیزی است، چراکه اشتغال به امنیت کشور گره خورده است.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر صنایع نساجی استان و کشور با ۶۰درصد ظرفیت خود مشغول به کار هستند، اما صنعت پوشاک با زیر ۴۰درصد در حال فعالیت است، تصریح کرد: صنایع بالادستی و ریسندگی فعالیت خوبی دارند، اما صنایع پایین‌دستی که به زنجیره پوشاک متصل هستند به دلیل سختی در تأمین مواد اولیه با مشکل مواجه هستند.
وی ادامه داد: تعداد قابل‌توجهی از افرادی که در صنعت پوشاک فعالیت می‌کنند، افراد متخصص و صنعتی نیستند و این ناآگاهی که در برخی مدیران این بخش وجود دارد، موجب شده با مشکلات بیشتری مواجه باشند.
وی در خصوص چرایی عدم راه‌اندازی شورای عالی نساجی با بیان اینکه قرار بود در دولت جدید وزارت نساجی داشته باشیم که به این نتیجه رسیدند این موضوع سخت است، عنوان کرد: قرار بر این است که یکی از معاونان وزیر، معاونت نساجی در وزارتخانه را بر عهده داشته باشد که اگر این موضوع اتفاق بیفتد و با توجه به ظرفیت صنعت نساجی که از صنعت خودرو هم بسیار بالاتر است، صنعت نساجی سر و سامان بهتری یافته و رشد خواهد کرد.
