به گزارش قدس آنلاین: آرام آرام بر تعداد قربانیان این ویروس مرگبار افزوده شد و زمانی باورمان شد شباهتی با تمام بیماری‌هایی که تاکنون می‌شناختیم ندارد که تعدادی از مردم میهنمان و هموطنان قربانی این ویروس شده بودند.
نخستین خبرهای تأیید شده از ورود کرونا به ایران اواخر سال ۹۸ منتشر شد و پس از آن در حالی که متخصصان بهداشتی و درمانی مدام بر این نکته تأکید داشتند که باید به هر شکل ممکن از انتقال این ویروس پیشگیری کرد و به اصطلاح باید زنجیره انتقال با اعمال محدودیت‌ها قطع شود، اما تصمیم‌گیری‌های دولتی با تأخیر صورت گرفت و وقتی نخستین محدودیت‌ها به اجرا گذاشته شد عملاً تمامی استان‌ها درگیر کرونا شده بودند.
خراسان رضوی کانون توجه
در این میان برخی استان‌ها به دلیل شرایط خاصی که داشتند بیشتر درگیر کرونا شدند. استان‌های شمالی به سبب اینکه مقصد سفر بسیاری از مسافران بودند وضعیت شکننده‌ای پیدا کردند و خراسان رضوی هم که همیشه یکی از مقاصد اصلی سفرهای زیارتی است با سرعت بیشتری نسبت به سایر استان‌ها به کانون این بیماری تبدیل شد.
آنچه شرایط خراسان رضوی را ویژه می‌کرد وجود مضجع شریف امام هشتم(ع) در مشهد بود. زنجیره انتقال ویروس با تراکم جمعیت در هر نقطه‌ای تقویت می‌شود اما معاندان با اهداف سیاسی به شیوع این بیماری در خراسان رضوی و به طور خاص در شهر مشهد دل بسته بودند.
با تمام این اوصاف و برخلاف تصورات این افراد در مقطعی و به دنبال تصمیم ستاد مقابله با کرونا درحرم امام رضا(ع) محدودیت‌هایی اعمال شد و نقشه‌های آنان نقش برآب شد.
از سوی دیگر به دلیل آنکه شهر مشهد از گذشته به عنوان یکی از قطب‌های اصلی حوزه درمان شرق و شمال شرق کشور محسوب می‌شود حجم زیادی از بیماران غیربومی استان برای درمان راهی این شهر شدند و تمام این عوامل دست به دست هم داد تا توجهات داخلی و خارجی به این شهر بیشتر شود و در این بین عده‌ای از شرایط مشوش پیش آمده سوءاستفاده کرده و با هدف برهم زدن آرامش روانی جامعه از طریق شبکه‌های اجتماعی اقدام به انتشار اخبار جعلی ناامیدکننده کردند. حتی می‌توان گفت در مقاطع کوتاهی هم توانستند با ایجاد تقاضاهای کاذب در جامعه برای تهیه برخی اقلام غیرضروری به این اهداف خود نزدیک شوند.
موج‌های دوم، سوم و چهارم کرونا هم از راه رسید و هر بار به دلیل تغییر سویه‌های این ویروس شرایط تازه‌ای را تجربه کردیم و این روزها درگیر نوع دلتای آن هستیم که سرعت شیوع بالاتری دارد و آمار مبتلایان و جان‌باختگان بیانگر شرایط ویژه‌ای است حتی برخی از متخصصان از تشدید این شرایط و احتمال ورود به موج ششم خبر می‌دهند.
اما همان‌گونه که گفته شد بخش قابل‌توجه بحران ایجادشده؛ تزریق حس ناامیدی در جامعه است به نحوی که برخی تحت تأثیر شایعه‌ها و اخبار هدفدار تصور کنند مسئولان آنچنان که باید خود را درگیر این موضوع نکرده و نهایتاً در حد رفع تکلیف کاری انجام می‌دهند. ازاین‌رو برای بررسی مدیریت استان در مواجهه با کرونا به صورت شفاف و بدون هیچ جانبداری به سراغ عالی‌ترین مقام اجرایی خراسان رضوی رفتیم و با او به گفت‌وگو نشستیم تا در جریان اقدام‌های صورت گرفته در هفته‌های اخیر قرار بگیریم.
غافل‌گیری «قطب درمانی» در هجوم کرونا
معتمدیان در ابتدا می‌گوید: خراسان رضوی و به طور خاص شهر مشهد به دلیل زائرپذیر بودن دارای قوی‌ترین زیرساخت‌ها در بخش‌های خدماتی مختلف است چراکه همواره به چند برابر جمعیت ساکن استان خدمات لازم را ارائه می‌دهد. با مراجعه به آمارها هم می‌توان به خوبی دید زیرساخت‌های مورد نیاز برای پاسخ‌گویی به نیاز چند میلیون زائر و مسافر در این شهر از گذشته ایجاد شده است.
استاندار خراسان رضوی ادامه می‌دهد: نکته دیگر اینکه مشهد سال‌هاست قطب درمانی کشور و حتی منطقه بوده و هست و تجهیزات و تأسیسات حوزه درمانی این شهر با هر روش محاسبه‌ای به نسبت معدل کشور بسیار بالاتر از استانداردهای موجود است. با تمام این شرایط باید بپذیریم در ماه‌های ابتدایی شیوع این ویروس مانند تمام نقاط دنیا غافلگیر شدیم، چراکه این بیماری یک بیماری تنفسی با شرایط خاص است و مقابله و درمان آن نیازمند مراکز درمانی ویژه با تجهیزات خاص خود است که چنین امکاناتی در هیچ جای کشور و دنیا مهیا نبود، بنابراین با همان امکانات موجود تلاش برای مهار بیماری شروع شد.
وی می‌افزاید: با گذشت زمان نخست شناخت و تجربه کادر درمانی از این بیماری بالاتر رفت و دوم اینکه تأمین تجهیزات مورد نیاز هم سرعت گرفت و می‌توان گفت اگر قرار بود بیماران هر استان در همان استان خدمات درمانی دریافت می‌کردند شرایط خراسان رضوی در کشور ممتاز بود، اما به دلیل اینکه همانند گذشته پذیرای بیماران چند استان بودیم و حجم مراجعان مدام در حال افزایش و غیرقابل پیش‌بینی بود در مقاطعی شاهد بروز کاستی‌هایی بودیم.
نیروهای مؤثر در زمان بحران
معتمدیان ضمن قدردانی از تمام تلاش‌های صورت گرفته در ۱۸ ماهه گذشته اظهار می‌کند: نکته قابل توجهی که نباید از آن غافل شد این است باید همه به یک باور مشترک برسیم که در شرایط بحرانی به سر می‌بریم و نباید در شرایط بحرانی توقع امور عادی را داشت.اینکه شهروندان انتظار دارند در چنین شرایطی هم باید نیاز آن‌ها پاسخ داده شود امری منطقی است، اما همه باید با قبول این مسئله و حذف برخی خواسته‌های غیرضرور حداقل از تشدید شرایط جلوگیری کنیم و مهم‌تر از آن، وجود مدیران و تصمیم‌سازان با توان مدیریت بحران است که متأسفانه در این بخش اندکی عقب‌ماندگی احساس می‌شود و کادرسازی با محوریت بحران مغفول مانده است و همین موضوع موجب شده در موقع بحران شاهد ناهماهنگی یا تأخیر در انجام امور باشیم در حالی که اگر مدیران آشنا با بحران در دستگاه‌های مختلف حضور داشته باشند تصمیم‌سازی و اجرا سرعت و دقت بالاتری می‌گیرد.
عملیات شبانه‌روزی در موج پنجم
استاندار خراسان رضوی درباره اقدام‌های صورت گرفته در موج پنجم همه‌گیری کرونا که نسبت به چهار دوره قبلی اوج‌گیری این بیماری، سرعت شیوع بالاتر و همه‌گیری بیشتری دارد هم می‌گوید: به استناد همان باور بحران‌محوری که ذکر شد در موج پنجم شیوع کرونا و با توجه به اطلاعات جمع‌آوری شده مشخص شد اگر تغییر رویه‌ای در مقابله با این ویروس نوع جدید صورت نگیرد قادر به مهار آن نخواهیم بود، ازاین‌رو در نخستین اقدام «قرارگاه عملیاتی مقابله با کرونا» در استان ایجاد شد که اصلی‌ترین مزیت آن آماده به خدمت بودن مدیران و دستگاه‌های عضو قرارگاه در هر ساعت شبانه‌روز است، یعنی اگر نیمه شب اعلام نیازی صورت بگیرد باید بلافاصله توسط متولیان پیگیری شود چراکه مسئله مرگ و زندگی بیماران مطرح است و شاید تأخیر چند دقیقه‌ای هم قابل جبران نباشد.
اقدام بعدی افزایش ظرفیت پذیرش بیماران کرونایی بود که از طریق کاهش ظرفیت بخش‌های غیرضروری و غیرکرونایی و فعال نمودن بخش قابل‌توجهی از تخت‌های غیرفعال، شاهد افزایش ظرفیت پذیرش بودیم.
همچنین با همراهی بخش خصوصی تعدادی از بیماران در مراکز درمانی خصوصی پذیرش شدند و با مجوز تبدیل بیمارستان امداد و نجات به مرکز پذیرش بیماران کرونایی، ۲۵۰ تخت به ظرفیت قبلی افزوده شد و بخش‌های قدیمی بیمارستان هاشمی‌نژاد هم تجهیز و در اختیار بیماران کرونایی قرار گرفت.
در کنار این اقدام‌ها با همراهی مراکز درمانی نیروهای مسلح، مراکز درمانی نیروی انتظامی، سپاه و ارتش هم اقدام به پذیرش بیماران کرونایی کردند. همزمان نیز برای کاستن از حجم ورودی بیمار به مشهد در شهرستان‌های بزرگ مانند تربت حیدریه، نیشابور و سبزوار هم اقدام‌های مشابهی صورت گرفت. حتی به کمک نیروی زمینی سپاه و ارتش بیمارستان‌های صحرایی راه‌اندازی شد که مجموع این اقدام‌ها موجب شد تا ظرفیت پذیرش بیماران کرونایی در خراسان رضوی به بیش از ۴ هزار نفر برسد.
معتمدیان ادامه می‌دهد: همچنین برای دسترسی آسان و سریع شهروندان به خدمات اولیه در بخش تشخیص، تعداد مراکز ۱۶ ساعته افزایش یافت و تعدادی از آن‌ها به صورت ۲۴ ساعته فعال شدند تا دسترسی شهروندان بیشتر شود.
از سوی دیگر در بررسی‌های میدانی مشخص شد بخش قابل‌توجهی از مراجعان به مراکز درمانی فقط برای دریافت خدمات درمانی کرونا از قبیل تزریق سرم است، ازاین‌رو مراکز موقت بستری ایجاد شد و از مراجعه روزانه هزاران نفر به مراکز درمانی اصلی کاسته شد، چراکه همین هجوم یک‌باره و زیاد شهروندان به بیمارستان‌ها به نوعی زمینه‌ساز راه انداختن نوعی جنگ روانی بود و همچنین ازدحام ایجاد شده خود عامل شیوع بیشتر بیماری بود.
چالش اکسیژن!
استاندار خراسان رضوی در بیان یک نمونه از مشکلات جدی هفته‌های اخیر به موضوع کمبود اکسیژن اشاره می‌کند و می‌گوید: در حالت عادی تولید روزانه اکسیژن استان ۲۰ هزار تن بود که بالاتر از مصرف استان بود ولی به یک‌باره و در مدت چند روز با افزایش چشمگیر مبتلایان به کرونا نیاز استان در هر روز به ۴۰ تا ۴۵ هزار تن اکسیژن رسید. حال تصور کنید در چنین شرایطی که تقریباً تمامی استان‌ها شرایط مشابهی دارند و همه خواهان اکسیژن هستند تأمین روزانه ۲۰ هزار تن اکسیژن دیگر به چه مشکل بزرگی تبدیل می‌شود اما با رایزنی‌های مداوم و شبانه‌روزی با مراکز تولید اکسیژن و مدیران استان‌های دیگر، توانستیم اکسیژن مورد نیاز خراسان رضوی را تأمین کنیم.
مرحله بعدی مشکل نبود خودرو مخصوص اکسیژن بود چراکه ساخت بونکر مخصوص هم داستان مشابهی دارد و بسیاری از استان‌ها متقاضی آن هستند و مراکز ساخت هم بسیار محدودند و چند ماه زمان لازم است تا بونکر سفارشی به دستمان برسد. بنابراین با پیگیری بسیار و استفاده از روابط دوستانه و سازمانی؛ بونکر از یک استان و خودرو آن از محل دیگری تأمین شد تا اکسیژن مورد نیاز به مراکز درمانی استان برسد.
مشکل جدی‌تر بعدی نبود دستگاه‌های اکسیژن‌ساز بود. با رایزنی‌های صورت گرفته و همکاری قابل قدردانی دستگاه‌ها و نهادهای دیگر و به‌طور خاص نیروهای نظامی چندین دستگاه اکسیژن‌ساز تأمین شد و حتی چند مخزن ذخیره در مراکز بزرگ مشهد نصب شد تا حداقل محل ذخیره اضطراری ایجاد شود.
از واکسیناسیون تا فرهنگ‌سازی برای پیشگیری
معتمدیان در بخش دیگر این گفت‌وگو با اشاره به اینکه نزدیک به ۳۵ درصد جمعیت هدف استان واکسینه شده‌اند، اظهار می‌کند: شرایط استان به‌ویژه شهر مشهد از لحاظ تعداد مراکز واکسیناسیون در وضعیت خوبی است و چندین مرکز بزرگ در مشهد برای واکسیناسیون ایجاد شده که در کشور نمونه مشابهی ندارد و در صورت تأمین به موقع واکسن تزریق روزانه ۱۰۰ هزار دز هدف‌گذاری شده است.
با این حال به نظر می‌رسد فرهنگ‌سازی برای پیشگیری اصلی‌ترین راهکار مقابله با این بیماری است. اگر مردم با تمام وجود و با هدف حفظ جان خود و اطرافیان پای کار بیایند بی‌تردید با کمترین خسارت خواهیم توانست از این بحران عبور کنیم، برای مثال اگر شهروندان برای مدتی از ترددهای درون‌شهری و برون‌شهری غیرضروری خود بکاهند و از هرگونه اجتماع خانوادگی و عمومی پرهیز نمایند، بی‌تردید زنجیره انتقال بیماری قطع خواهد شد. نکته‌ای که نباید از نظر دور داشت این است که کرونا تنها یک بیماری نیست و حواشی و تبعات اجتماعی و اقتصادی و حتی روانی گسترده‌ای دارد. حل این موضوعات از عهده هیچ نهاد و سازمانی به تنهایی برنمی‌آید و همکاری مردمی لازمه موفقیت هر نوع برنامه‌ریزی برای مقابله با این بیماری و تبعات آن است.
بهبودی ۹۰ هزار بیمارکرونایی در خراسان رضوی
معتمدیان می‌گوید: بیشتر شهروندان تحت تأثیر اخبار رسمی و غیررسمی تنها به آمارهای فوت‌شدگان توجه دارند در حالی‌که براساس اسناد مراکز درمانی تاکنون بیش از ۹۰ هزار بیمار مبتلا به کرونا در خراسان رضوی بهبودی خود را بدست آورده‌اند و در مقایسه با سایر استان‌ها در این بخش شرایط مطلوبی را شاهد هستیم. حتی در بحث ابتلا نیز آمار خراسان رضوی ۱۱ مورد ابتلا به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر است در حالی‌که همین آمار در برخی استان‌های شمالی ۳۰ مورد ابتلا در هر ۱۰۰ هزار نفر است. وی با تأکید بر استفاده از ماسک توسط شهروندان، اظهار می‌کند: ساده‌انگاری و مراجعه دیرهنگام شهروندان به مراکز درمانی از عوامل اصلی تشدید شرایط موجود است، چراکه بسیاری از بیماران بستری شده افرادی هستند که پس از درگیری ۴۰ تا ۵۰ درصدی دستگاه تنفسی خود به مراکز درمانی مراجعه کرده‌اند، ازاین‌رو توصیه می‌شود شهروندان به محض مشاهده نخستین نشانه‌های احتمالی و حتی خفیف این بیماری به یکی از مراکز ۲۴ ساعته یا ۱۶ ساعته نزدیک محل سکونت خود مراجعه نمایند.
وی اضافه می‌کند: اگر بیماریابی به موقع انجام شود می‌توان با یک قرنطینه معمولی در منزل از این بیماری بهبود یافت حتی لازم است اقدام‌های جدی‌تری با افراد مبتلایی داشت که با تردد در بین شهروندان جان آن‌ها را نیز به خطر می‌اندازند. همچنین می‌توان با افزایش یا فعال نمودن بیشتر مراکز خدمات پرستاری خصوصی، درمان بسیاری از بیماران را از بیمارستان به منزل منتقل کرد تا از بار مراجعه‌ها به بخش درمان کاسته شود.
