سخنان گهربار آن امام همام، همچون چراغی فروزان، مسیر انتظار را روشن میسازد و نویدبخش روزی است که زمین از برکت ظهور آخرین ذخیره الهی، آفت ظلم را از هستی خواهد زدود. در این یادداشت، مروری داریم بر روایات رضوی که از تقیه تا عدالت گستری قائم(عج)، چشم اندازی جاودانه از حکومت موعود ترسیم میکند.

تقیه، سپر ایمان تا طلوع خورشید مهدوی

یکی از موضوعات بسیار مهم و کلیدی که ائمّه علیهم السلام خیلی به آن لطف و عنایت داشتند بیان روایات مهدویت است. تمام آن بزرگواران این موضوع و برخی از جزئیات قیام آن مصلح جهانی را مورد توجه قرار داده‌اند که مرحوم خزاز قمی متوفای قرن چهارم هجری روایات آنها را یک‌جا در کتاب شریف کفایة الاثر جمع‌آوری نموده است. در این فرصت کوتاه به برخی از روایات وارده از حضرت علی بن موسی الرضا علیه آلاف التحیّة والثناء در این باره اشاره می‌کنیم:

روایت اول: خزّار قمی به سندی از حسین بن خالد نقل می‌کند که علی بن موسی(ع) فرمود: کسی که ورع ندارد دین ندارد و ایمان ندارد کسی که تقیه نمی‌کند و بهترین شما نزد خداوند کسی است که بیشتر عامل به تقیّه باشد.

به آن حضرت گفتند: تا کی؟ فرمود تا وقت معلوم، که همانا روز خروج قائم ماست و کسی که تقیه را رها کند قبل خروج قائم ما از ما نیست.

مهدی موعود(عج): چهارمین فرزند از نسل رضوی

به حضرت گفتند: قائم از شما اهل بیت ست؟ فرمود: چهارم از فرزندان من که خداوند به وسیله او زمین را از هر ظلم و جوری پاک خواهد نمود؛ او همان کسی است که مردم در ولادتش تشکیک می‌کنند، و او صاحب غیبت است قبل از خروج، و هنگامی که خروج کند (أشرقت الأرض بنورها) زمین از برکت نورش نورانی خواهد شد.

و او میزان عدل را میان مردم می‌گستراند، کسی به دیگری ظلم نمی‌کند و او کسی است که زمین در اختیارش قرار خواهد گرفت،‌ سایه نخواهد داشت.‌ وقتی ظهور کند منادی میان آسمان نداء می‌دهد که تمام اهل زمین آن نداء را خواهند شنید.

در این ندا گفته می‌شود: ألا إنّ حجّه الله قد ظهر عند بیت الله فاتّبعوه؛ بدانید که حجت خدا ظاهر گردید نزد بیت الله، پس از او پیروی کنید،‌ بدرستی که حق با او و نزد اوست، و این گفته پروردگار عز و جل است: «إِنْ نَشَأْ نُنَزِّلْ عَلَیهِمْ مِنَ السَّمَاءِ آیةً فَظَلَّتْ أَعْنَاقُهُمْ لَهَا خَاضِعِینَ». (کفایة الأثر: 387،‌ کمال الدین صدوق، ص 371، بحار الانوار، ج52، ص 321؛ ینابیع المودّه، ج3، ص 387.)

نکته بسیار مهم و دقیق در سخنان امام رضا(ع) این است که به گوشه‌ای از حکومت عدل امام عصر(عج) اشاره می‌کند که با آمدن این مصلح جهانی، زمین از برکت وجودش از هر ظلم و جور تطهیر خواهد شد. این چیزی است که برای هیچ یک از رهبران الهی و ائمه علیهم السلام فراهم نشده است و پروردگار عز وجل آن را برای دوازدهمین امام(ع) مهیّا ساخته است. جهان باید خود را برای چنین روزی آماده کند و بداند ظلمی که الآن بر مردم مستضعف وارد می‌شود پایدار نیست و به برکت ظهور آن حضرت بساط بی‌عدالتی جمع خواهد گردید. واقعاً ستمگران عالم بدانند پایان ستمگری نزدیک است و همواره نمی‌توانند بر طبل جنگ بکوبند.

قصیدهای که روح القدس بر زبان دعبل جاری کرد

روایت دوم: عبد السلام بن صالح هروی می‌گوید از دعبل بن علی خزاعی شنیدم قصیده‌ام را برای مولایم علی بن موسی الرضا علیهماالسلام که اولش: «مدارس آیات خلت من تلاوةٍ * و منزل وحی مقفر العرصات» را خواندم وقتی به این دو بیت رسیدم: «خروج إمام لا محالة خارج * یقوم علی اسم الله و البرکات/یُمیّز فینا کلّ حقّ و باطل * و یجزی علی النعماء والنقمات» رسیدم امام رضا(ع) گریه شدیدی کرد. سپس سر مبارکش را بلند کرد و فرمود: ای خزاعی! نطق القدس علی لسانک بهذین البیتین. روح القدس بر زبانت نسبت به این دو بیت زبان گشود. آیا می‌دانی این امام کیست و چه وقت قیام می‌کند؟ گفتم: نه ای مولای من! اما شنیدم که امامی از شما ظهور می‌کند که زمین را از فساد پاک و آن را پر از عدل و داد می‌کند.

حضرت فرمود: ای دعبل! امام پس از من فرزندم محمد و پس از او فرزندش علی و پس از علی فرزندش حسن و بعد از او فرزندش حجّت قائم منتظر در غیبتش می‌باشد که در دوران ظهورش اطاعتش واجب است. و اگر از عمر دنیا یک روز بیشتر باقی نماند خداوند آن روز را طولانی خواهد کرد تا خارج بشود و دنیا را پر از عدل خواهد کرد پس از آن‌که مملو از جور و ظلم شده باشد. و اما اینکه چه وقت ظهور کند این اخبار از وقت است.

پدرم از پدرش از پدرانش مرا حدیث کردند که به رسول خدا گفته شد چه وقت قائم از ذریّه شما قیام می‌کند؟ حضرت فرمود: مثل آن مثل قیامت است احدی جز خدا آن را نمی‌داند و آن بر اهل آسمان‌ها و زمین سنگین می‌کند یک مرتبه ظهور خواهد نمود. (کفایة الاثر، ص 2۹۹، کمال الدین، 372، عیون اخبار الرضا، 1/ 2۹6.)

پنج درس ناب از مکتب رضوی برای عصر انتظار

در پرتو روایات امام رضا(ع)، پنج اصل بنیادین درباره مهدویت همچون نگینی درخشان میدرخشد: نخست حتمیت ظهور؛ وعده الهی که تردیدناپذیر است و زمین را به انتظارش میلرزاند. دوم غیبت زمان ظهور؛ رازی که تنها در گنجینه علم خداوند نهفته است و حتی ائمه(ع) نیز از آن بیخبرند. ایشان هشدار میدهند هرکس مدعی تعیین وقت باشد، دروغگویی بیش نیست.

سوم تولد موعود از خاندان پیامبر(ص)؛ او ادامه راه امامتی است که امام رضا(ع) با بیان سلسله امامت تا قائم(عج)، تردیدها را محو میکند. چهارم گسترش عدالت تا دورترین نقاط زمین؛ روزی که ظلم، ریشه کن میشود و دادگری، حتی بر سنگ و خاک حک میگردد. و پنجم بیداری زمین از خواب غفلت؛ گویی خاک با ظهورش جان میگیرد و به رسالت اصلی خود یعنی همراهی بشر در مسیر عبودیت باز می‌گردد.

این است خلاصه‌ای از مکتب رضوی در باب مهدویت؛ آموزه‌هایی که نه تنها دلهای منتظر را نوازش می‌دهد، که خطاب به ستم پیشگان تاریخ نیز فریاد می‌زند: «روزگار ستم، به سرآمد!».