برای آگاهی از شخصیت و منش هر فرد خوب است پای صحبت همکاران آن فرد بنشینیم؛ به همین منظور برای شناخت بیشتر وجهه علمی و شخصیت کاری حجتالاسلام والمسلمین علی اکبر الهی خراسانی به سراغ معاون مالی و اداری سابق ایشان که تجربه همکاری ۱۳ساله با ایشان را دارد، یعنی حسن آرام، معاون ترویج و اجتماعیسازی بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی رفتهایم و درباره سلوک علمی و شخصی این استاد بزرگوار سخن گفتهایم. حاصل این گفتوگو را در ادامه میخوانید.
نظم و ارادهای که مثالزدنی بود
حسن آرام پس از عرض سلام به محضر امام رضا(ع) در مورد درگذشت حجتالاسلام والمسلمین الهی خراسانی چنین بیان میکند: با از دست دادن حجتالاسلام والمسلمین الهی خراسانی ضایعه اندوهناکی را تجربه کردیم. ایشان نخستین فردی بودند که از زمان تأسیس یکی از بزرگترین بنیادهای پژوهشی ایران، یعنی بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، عهدهدار اداره این مجموعه شدند و در ۳۰ سال خدمت خود در این بنیاد، تأثیرات شگفتی نه تنها در این بنیاد که در حوزه پژوهشهای اسلامی داشتند. بنده بیش از ۱۳ سال در بخشهای اداری و مالی معاون ایشان بودم و از نزدیک با سلوک رفتاری ایشان آشنا شدم.
استاد الهی خراسانی علاوه بر جنبههای شخصیتی و اخلاقی پسندیده، شخصیت علمی بالایی داشتند و آیتالله واعظ طبسی با هوشمندی و درایت بهخوبی تشخیص داده بودند و ایشان را به عنوان ریاست بنیاد انتخاب کردند. استاد الهی برای من تعریف میکردند پیش از سال ۶۳ به اتفاق آیتالله واعظ زاده خراسانی و جمعی از حوزویان روی کتاب المعجم فی فقه لغة القرآن و بحارالانوار کار میکردند و پس از تشکیل بنیاد، نخستین گروه پژوهش آن با همراهی و همکاری همین افراد برجسته در حوزه علوم قرآنی با سرپرستی آیتالله واعظ زاده آغاز به کار کرد.
معاون پیشین حجتالاسلام والمسلمین الهی خراسانی با اشاره به نگاه ایشان به نخبگان حوزوی و دانشگاهی بیان میکند: در گذشته، روند فعالیتهای علمی و پژوهشی به این شکل نبود که نخبگان حوزوی و دانشگاهی در کنار هم و با همکاری هم بتوانند فعالیت داشته باشند. ولی نگاه استاد بهگونهای بود که منجر به پیوند این دو گروه شد و در بنیاد پژوهشها گروههای زیادی به این کیفیت با یکدیگر همکاری کردند. از فعالیتهای ۳۰ ساله ایشان میتوان تولید نزدیک به ۲هزار عنوان کتاب را نام برد. در کنار اساتیدی که استاد از آنها دعوت به عمل آورده بودند، خودشان هم مدیریت گروه فقه را بر عهده داشتند و کارهای بسیار اساسی در این حوزه به ثمر رساندند، آن هم در زمانی که هنوز خیلی از مؤسسات پژوهشی به شکل امروزی در کشور شکل نگرفته بود. استاد الهی در آن زمان با نگاه جامع علمی و در سطح بینالمللی بنیاد پژوهشها را مدیریت و افرادی بسیار قوی را در این عرصه به جامعه علمی معرفی کردند.
اول زیارت، بعد کار
حسن آرام با توصیف شخصیت آقای الهی خراسانی میافزاید: شخصیت ایشان بسیار خاص بود. شاید بتوان گفت برجستهترین ویژگی ایشان، ارادت به درگاه امام رضا(ع) بود. به این شکل که استاد بزرگوار هر روز صبح پیش از مراجعه به محل کار، اول به زیارت حضرت رفته و سپس به محل کارشان میآمدند. به خاطر دارم ایشان صبح زود نماز را در حرم مطهر اقامه میکردند و پس از زیارت به محل کار خود در بنیاد پژوهشها تشریف میآوردند.
دیگر ویژگی بارز ایشان روحیه حمایتگرشان بود. جناب آقای الهی اهتمام و اراده جدی در حمایت از کارهای پژوهشی داشتند. ایشان به این رویکرد اعتقاد داشتند و حاصل این رویکرد، نشر آثار فاخر بسیار غنی بود، بهطوریکه در میان آنها چند اثر به عنوان برترین کتابهای سال انتخاب شدند. همچنین در زمان ایشان زیر نظر استاد شانهچی کتاب سنن النبی(ص) که ۱۰ جلد است در بنیاد منتشر شد.
وی در ادامه درباره اولویتهای کاری و اقدامات بنیاد پژوهشها در دوره مدیریت استاد الهی با ذکر چگونگی تشکیل کنگره جهانی امام رضا(ع) ذکر میکند: نگاه حجت الاسلام و المسلمین الهی خراسانی این بود که بنیاد پژوهشها در زمینه چاپ و نشر و فعالیتهای پژوهشی مواردی را باید در دست اقدام قرار دهد که دیگر ناشران امکان ورود به آن را ندارند. به این منظور با تشکیل مجموعههای علمی و نشستهای مختلف، همایشهای بسیاری را در زمان خود برگزار کردند. از جمله در دومین کنگره جهانی امام رضا(ع) ایشان با حجتالاسلام والمسلمین فردوسیپور برنامهریزی کردند و آثار بسیار فاخری در آن زمان ارائه شد. علاوه بر این، بزرگان زیادی با آقای الهی خراسانی در ارتباط بودند و ایشان تلاش میکردند حضور این جمع علمی را در راستای نشر معارف اهل بیت(ع) در بنیاد پژوهشها تداوم ببخشند.
خانهای برای همه در جوار آستان حضرت
نگاه ایشان به بنیاد به عنوان جایگاه و خانهای بود که خانه اهل بیت نبوت(ع) است که در درگاه امام رضا(ع) تأسیس شده و باید دانشمندان زمان دور هم جمع میشدند. با این نگاه جامع و با همت و اراده ایشان خیلی از بزرگان کشور با بنیاد همکاری کردند. ما کتابهایی مثل فرهنگ فرق اسلامی از آقای محمد جواد مشکور و آثار بسیار فاخری داریم که در آن زمان چاپ شد که همه از تأثیرات این اقدامات است. البته اینکه امروز در سطح جهانی در نمایشگاههای مختلف بینالمللی شرکت میکنیم و کتابها را در کشورهایی مثل قطر، عمان، عراق و جاهای مختلف ارائه میدهیم نیز از برکات این فعالیتهاست.
معاون و همراه ۱۳ ساله ایشان از منش اخلاقی حجتالاسلام والمسلمین الهی خراسانی اینگونه میگوید: یکی از جنبههای مهم شخصیت آقای الهی خراسانی این بود که در بنیاد هیچ وقت به عنوان یک مدیر یا مدیرعامل با مجموعه برخورد نمیکردند. یعنی نگاهشان نگاه مدیریتی نبود و از همکاران بنیاد پدرانه حمایت میکردند. در کنار نگاه عاطفی و دلسوزانهای که به مسائل داشتند، توجهشان به نظم در امور هم مثالزدنی بود و پیوسته به همکارانشان میآموختند پژوهشگر با نشاط و جدی باشند و بدانند در چه دستگاه با عظمت و پرمعنویتی کار میکنند.
نظر شما