در گفتوگو با یکی از کارشناسان مباحث خانواده، موضوع جایگاه رفیع زن در نگاه اسلام و نسبت آن با استحکام نهاد خانواده مورد بررسی قرار گرفت. حجتالاسلام طاهر قلیزاده، کارشناس خانواده در این گفتوگو با اشاره به اینکه فهم منزلت حقیقی افراد در گرو شناخت بندگی الهی است، تأکید کرد: الگوی کامل این بندگی در وجود حضرت فاطمه زهرا(س) متجلی است؛ بانویی که صداقت در ایمان و عمل را تا عمق روابط خانوادگی و اجتماعی خود بسط داد.
حجتالاسلام قلیزاده گفت: در نگاه اسلام، زن وجودی است مظهر لطافت الهی و محور تعادل در جهان انسانی. قرآن کریم در کنار خلقت آدم از خاک، از روح الهی در وجود انسان سخن میگوید و هیچ تفاوتی در استعداد قرب الهی میان زن و مرد قائل نیست. در حقیقت، زن در منطق وحی، شریک در مسیر بندگی و آبادکننده زمین با حضور معنوی و عقلانی خویش است. نگاه اسلام به زن، نه در محور ظاهر و نقشهای اجتماعی صرف، بلکه در ساحت «انسانِ مکلّف» معنا پیدا میکند؛ انسانی که میتواند مظهر صفات خداوند شود. این حقیقت در سیمای حضرت فاطمه زهرا(سلاماللهعلیها) به کاملترین وجه تجلی یافته است؛ زنی که نهتنها دختر پیامبر و همسر ولیّ خدا است، بلکه حقیقتی است که در او بندگی به اوج خود رسیده.
وی افزود: اگر بندگی خدا در فاطمه زهرا(س) نبود، او صدیقه کبری نبود. واژه «صدیق» در فرهنگ قرآنی مرتبهای بلند از ایمان است؛ آنکه میان اندیشه و عملش فاصلهای نیست، آنچه میگوید با آنچه انجام میدهد یگانه است. صدق، فقط راستگویی زبانی نیست؛ صدق یعنی هماهنگی درون و بیرون، گفتار و کردار، نیت و عمل. هرچه این صدق عمیقتر شود، انسان به حقیقتِ خلیفةاللهی نزدیکتر میگردد. حضرت فاطمه زهرا(س) در این معنا «صدیقه کبری» است؛ یعنی برترین زن راستین، زنی که در او بندگی نه شعار که سیرهی جاری زندگی است. این بانوی اسوه از عبادت تنها به رکوع و سجود بسنده نکرد، بلکه در هر سطر از زندگیاش نشانی از صدق بندگی وجود داشت؛ در خانهداری، در تربیت فرزندان، در دفاع از ولایت و در ایستادگی بر حق.
این کارشناس مباحث خانواده گفت: بندگی برای حضرت زهرا(س) به معنای گریز از دنیا نبود، بلکه پیوندی عمیق با حقیقت الهی بود که ایشان را در دل زندگی، در میان رنج و مسئولیت، به قلهی رضایت الهی رساند. از همینروست که عبادت او فقط در خلوت شبانه خلاصه نمیشود، بلکه در هر حرکت اجتماعیاش جلوه دارد. وقتی با درد جسمی بر مرکب مینشیند تا از حق ولایت دفاع کند، این نیز صورت دیگری از همان بندگی است. بندگی در منطق ایشان، تبعیت از امر خدا و ایستادگی در برابر انحراف از مسیر الهی است.
این کارشناس دینی گفت: امیرالمؤمنین(ع) دربارهی فاطمه زهرا(س) فرمود: «ما أغضبنی و لا خرج من أمری»؛ یعنی هرگز مرا به خشم نیاورد و از خواستههای من سرپیچی نکرد. این سخن، اگرچه در ظاهر از روابط همسری حکایت دارد، اما در عمق خود نشانهای از هماهنگی کامل دو انسان در مسیر بندگی است. این هماهنگی، نشانهی اوج عقلانیت، ادب و ایمان زهرای مرضیه است. ایشان نه از سر اجبار یا وابستگی بلکه با معرفت و یقین، فرمانبردار حقیقتی بود که آن را با جان شناخته بود.
او ادامه داد: این جملهی کوتاه از امیرالمؤمنین، تصویری از زنِ مؤمن در نگاه اسلام ترسیم میکند؛ زنی که نه در تقابل با مرد، بلکه در همافزایی معنوی با او زندگی را میسازد. زن در اندیشهی اسلامی، وجودی مستقل است که بر پایهی ایمان و عقل، مسیر بندگی خود را طی میکند. حضرت فاطمه(س) نمونهی زنی است که با همهی لطافت زنانه، در اندیشه و تصمیم استوار است. او نه در حاشیهی مرد، بلکه در کنار مرد، در مدار رسالت و ولایت قرار دارد.
قلیزاده گفت: در شخصیت فاطمه زهرا(س)، ایمان از جنس تعقل است و محبت از جنس مسئولیت. در خانهی او، عشق و عبادت از هم جدا نیستند. او با نان جوین و پیراهنی ساده، دنیایی از کرامت میسازد و در همان حال، با قدرتی معنوی از حریم ولایت دفاع میکند. این ترکیب از عقل، عشق و بندگی، الگویی کامل برای زن مسلمان پدید میآورد؛ زنی که نه در دام افراطِ احساس، نه در خشکی عقلِ بیمحبت، بلکه در میانهی این دو، راه بندگی را طی میکند.
وی افزود: در قرآن، «صدق» معیار برتری انسانها دانسته شده است؛ خداوند از «الذین صدقوا» یاد میکند و آنان را اهل تقوا مینامد و حضرت زهرا(س) در اوج این مرتبه است؛ صدق در ایمان، صدق در گفتار، صدق در حمایت از ولایت و صدق در زیستن بر مدار حق. این صدق است که او را به مرتبهی کبری رسانده؛ صدیقهی کبری یعنی زنی که همهی هستیاش آیینهی حقیقت است.
این کارشناس دینی گفت: اگر بخواهیم شأن زن در نگاه اسلام را بشناسیم، باید از حضرت فاطمه(س) آغاز کنیم. او معیار سنجش زن الهی است، زنی که بندگیاش او را آزاد کرد، ایمانش او را استوار ساخت و صداقتش او را جاودانه نمود. زن در منطق اسلام، هرگاه حقیقت بندگی را در خویش بپروراند، از محدودیت نقشها فراتر میرود و به مقام انسان کامل نزدیک میشود. در چنین نگاهی، حضرت فاطمه(س) فقط الگوی زنان نیست، بلکه معیار انسانِ مؤمن است؛ انسانی که در او عقل، ایمان، احساس و عمل در توازن کاملاند.
حجتالاسلام قلی زاده در پایان تصریح کرد:در روزگاری که ارزش زن گاه در نمایش و رقابتهای بیرونی خلاصه میشود، یاد فاطمه زهرا(س) بازگشت به معناست؛ به زنی که عظمتش در صداقتِ بندگی بود، نه در برتریجویی. او نشان داد که راه رسیدن به کمال، نه در حذف نقشهای انسانی و خانوادگی، بلکه در الهی کردن آنهاست. بندگی خدا در وجود او، همه چیز را معنا کرد: همسر بودن، مادر بودن، شهروند بودن و مدافع حق بودن. از همین روست که در توصیف او، واژهی «صدیقه» نه فقط عنوانی تشریفاتی، بلکه بیانی از حقیقت وجودی اوست؛ زنی که در هر لحظه، در هر انتخاب و در هر سخن، جز حق و رضای خدا را نخواست و از همین رو، برترین زن صدیق شد.
نظر شما