اکنون پس از اجرایی شدن توافق بزرگ هستهای با قدرتهای غربی، مقام معظم رهبری بصراحت از مشکلات معیشتی مردم به عنوان دغدغهای عمیق و مستمر سخن میگویند و باور دارند که تنها راه حل این مشکل، تکیه بر طرفیتهای داخلی است.
مردم در شرایطی تدابیر دولت یازدهم را در بهبود معیشت خود بیاثر میدانند و مقام معظم رهبری در حالی نگران وضعیت زندگی مردم هستند که دولت مدعی کاهش تورم به زیر 10 درصد است. امروز اغلب ایرانیان بابت کاهش روزافزون قدرت خرید متأثر از کاهش درآمدها و بیکاری و افزایش هزینههای زندگی حتی پس از برجام گلایه دارند و معتقدند آنچه دولت از آن به عنوان دستاورد تورمی یاد میکند، در تغییر مساحت سفرههایشان بیاثر بوده است!
در ماهها و سالهای اخیر البته رئیس جمهور بارها همسو با رهبری بر حل مشکلات معیشتی مردم از کانال ظرفیتهای داخلی به عنوان یک اصل انکارناپذیر تأکید کرده است؛ مقولهای که به باور وی توسعه پایدار اقتصادی را هم به ارمغان میآورد. در سه سال گذشته حمایت از طرحهای اقتصادی، رفع موانع تولید، تاسّی به اقتصاد مقاومتی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی ترجیع بند اظهارات مدیران دولتی بوده است، اما صاحبنظران معتقدند این تلاشها فقط در کلام بوده و بر روی کاغذ.
* اقتصاد مقاومتی؛ راه حل مشکلات معیشتی
اغلب تحلیلگران باور دارند رفع ریشهای مشکلات معیشتی مردم تنها با پرداخت یارانههای نقدی 45 هزار تومانی امکانپذیر نیست و این امر نیازمند اجرای سیاستهای اقتصاد مقاومتی، تأکید بر درونزایی اقتصادی و وضع قوانین و همسویی قوا بویژه دو قوه مجریه و مقنّنه است. یکی از این کارشناسان به «دنیای اقتصاد» میگوید: اقتصاد مقاومتی یعنی تشخیص حوزههای بحران و متعاقباً تلاش برای کنترل و بیاثر کردن و در شرایط آرمانی تبدیل چنین بحرانهایی به فرصت که باور و مشارکت همگانی و اعمال مدیریتهای عقلایی و مدبرانه پیش شرط و الزام چنین موضوعی است.
به گفته روحالله جراحی، اقتصاد مقاومتی کاهش وابستگیها و تأکید بر مزیتهای تولید داخل و تلاش برای خوداتکایی است.
وی معتقد است، اقتصاد مقاوم در مقابل شوکها و نوسانهای مختلف دچار بیثباتی نمیشود و با زیرساختهای مدیریتی و ادراکی مردم بخوبی تنظیم شده است. جراحی یکی از مهمترین موارد در اقتصاد مقاومتی را حل مشكلات معیشتی مردم و توانمندسازی بخش خصوصی میداند.
* پسابرجام، ریلگذاری صحیح میخواهد
رئیس مرکز پژوهشهای مجلس هم بر این باور است که دولت و مجلس برای حل مشکلات معیشتی مردم مسؤولیت سنگینی بر دوش دارند. به باور کاظم جلالی، در راه تحقق اقتصاد مقاومتی باید از شعارزدگی پرهیز و براساس فرمایشات رهبر معظم انقلاب به سمت اقدامی عملگرایانه حرکت کرد.
وی ادامه میدهد: مشکلات اقتصادی و معیشتی اصلیترین دغدغه مردم در شرایط کنونی است و در پسابرجام که موقعیت مطلوبی پیش روی کشور قرار گرفته، باید ریلگذاری درستی در راستای رفع این مشکلات داشته باشیم و برای خروج از رکود تلاش شود.
جلالی میگوید: دولت در سه سال اخیر نرخ تورم را بخوبی کاهش داده است، اما به دلیل کاهش قدرت خرید، هنوز مردم با مشکلات معیشتی روبهرو هستند.
رئیس مرکز پژوهشهای مجلس خاطرنشان میسازد: یکی از راهکارهای رفع رکود در اقتصاد کشور استفاده از سرمایهگذاری داخلی و خارجی است، به نحوی که خروجی آن به بهبود شرایط اقتصادی منجر شود و سرمایه داخلی با سازوکاری مطلوب به سمت تولید هدایت و سرمایههای خارجی نیز با برنامهریزی در بخشهای لازم به کار گرفته شود.
جلالی با اشاره به بازار جذاب 80 میلیونی ایران میگوید: ابراز علاقه سرمایهگذاران خارجی برای حضور در بازار ایران نیازمند تدبیر است تا سرمایههای خارجی به اشتغال و تولید و صادرات در کشور کمک کند.
وی همچنین برخی از بخشهای قانون کار را مولّد بیکاری میداند که نیازمند اصلاح است. از نگاه جلالی، بازنگری در قوانین بودجهنویسی، مدیریت خدمات کشوری و هدفمندی یارانهها از دیگر اقدامهای مؤثر در کاهش رکود و بهبود معیشت مردم است.
* کلید گشایش اقتصادی
یک کارشناس مسایل اقتصادی هم با اشاره به تأکیدات رهبر معظم انقلاب در خصوص لزوم درونزا کردن اقتصاد کشور به خبرنگار ما میگوید: بیگمان ایشان بعد بروننگری اقتصاد را حذف نکردهاند و اجازه میدهند کشور با همه جهان جز رژیم صهیونیستی تعامل اقتصادی داشته باشد، اما واقعیت این است که اقتصاد هر کشوری باید روی پای خودش بایستد و وقتی پشتوانه داخلی نداشته باشیم هیچ کشوری به ما اهمیت نمیدهد.
وحید شقاقی اضافه میکند: تا وقتی اقتصاد درونزا نشود وابستگی و برونگرایی صرف، دردی از کشور دوا نمیکند، لذا این امر اولویت اقتصاد مقاومتی است.
به گفته این صاحبنظر، درونزایی اقتصادی یعنی کنترل رشد اقتصادی دست خودمان باشد نه اینکه به بیرون مرزها وابسته باشیم.
وی ادامه میدهد: امروز نه قیمت نفت دست ماست و نه صادرات آن، به همین همواره ضربه میخوریم، بنابراین باید از ظرفیتهای داخلی حداکثر استفاده را ببریم. اینکه عمده جمعّیت فعال تحصیلکرده 15 تا 65 ساله هستند مزیّتی است که برای مثال آلمان، ژاپن و روسیه از آن بیبهرهاند، مزیت دیگر اینکه ما پس از آمریکا دومّین جمعیت جوان تحصیلکرده را داریم، به شاهراه ترانزیت دنیا متصل هستیم و اگر کریدور شمال به جنوب فعال شود، چندین برابر درآمد نفتی برای کشور ارزآوری پایدار خواهیم داشت.
این اقتصاددان همچنین ظرفیت داخلی قابل توجه کشور را تنوع کمنظیر آب و هوایی و زیست محیطی و جاذبههای متعدد گردشگری میداند که تاکنون مغفول مانده است. شقاقی میگوید: امروز ما از نظر ذخایر معدنی جزو 10 کشور برتر جهان هستیم، اما از این ظرفیت در راستای ایجاد ارزش افزوده بهرهبرداری لازم نشده است و خامفروشی میکنیم، اقتصاد دانشبنیان را آنطور که باید جدی نگرفتهایم، به آبراههای مهم جهان متّصل هستیم و حتی اگر فقط در سوختگیری کشتیهای عازم اروپا فعال شویم، درآمدهای رویایی برای کشور ایجاد میشود.
وی از اینکه همچنان اقتصاد کشور به شیر نفت متصّل است و صادرات غیرنفتی مغفول مانده ابراز تأسف میکند و معتقد است، دقیقاً این موارد همان کلیدهای گشایش اقتصادی، رفع رکود و بهبود معیشت مردم است که رهبر معظم انقلاب هم بر آن تأکید دارند.
نظر شما