شاید شما هم مثل من خبرنگار یا بسیاری از کارشناسان حوزه نفتی از شنیدن تولید نفت شیل یا ماسه ای با 2 دلار متعجب و حتی شگفت زده شده باشید، اما این متن خبری است که خبرگزاری ایرنا به نقل از مرکوری نیوز آمریکا منتشر کرده است که اگر واقعیت داشته باشد، آن وقت بسیاری از کشورهای عضو اوپک که همین حالا از لحاظ مالی در وضعیت دشواری قرار دارند، باید منتظر شرایط سخت تری باشند.

گزارش یاد شده مدعی است کارایی برخی شرکت‌های آمریکایی به طور حیرت آوری افزایش یافته، به طوری که شرکت پایونیر نچرال ریسورسز که در حوزه پرمین فعالیت می‌کند، توانسته است هزینه تولید هر بشکه نفت را فقط به 2دلار و 25 سنت کاهش دهد، در حالی که هزینه اش  در اوایل سال 2014 بیش از 80 دلار در هر بشکه بوده که در مقایسه با هزینه تولید نفت معمول بسیاری از کشورهای اوپک مثل کویت، عربستان، عراق و امارات که به ترتیب 5/8، 90/9 ، 70/10 و 3/12 دلار در هر بشکه است تفاوت فاحشی دارد.

تفاوتی که سازمان اوپک از بدو تأسیس تا کنون همواره از آن برای اجرای سیاست‌های مورد نظرش استفاده کرده وجدا از همه حرف و حدیث‌های سیاسی تا حدی هم موفق عمل کرده است، اما حالا با تولید نفت شیل با حدود دو دلار در هر بشکه به نظر می‌رسد این نقش با گذشت زمان کم رنگ شده و حتی به صورت کلی تغییر کند .

به باور برخی کارشناسان انرژی کاهش هزینه تولید نفت شیل (نامتعارف یا ماسه ای) از سوی برخی شرکت‌های آمریکایی ، روی قدرت اوپک و سیاست‌های این سازمان در بازارهای جهانی نفت و گاز تاثیر می‌گذارد و قدرت آن را کاهش می‌دهد.

خطر بیخ گوش اوپکی‌ها

آرش نجفی، کارشناس نفتی و نایب رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران چنین نگاهی دارد و به قدس می‌گوید: اگر خبر یاد شده درست باشد برای اوپک خیلی تلخ و فاجعه بار خواهد بود. در واقع این امر در درازمدت روی کشورهای عضو این سازمان که اقتصاد و بودجه جاری و عمومی اکثر آن‌ها به درآمدهای نفتی وابسته است، تأثیرات بدی خواهد گذاشت.

وی با اشاره به نقش عرضه و تقاضا در تعیین قیمت نفت در بازارهای جهانی ، می‌افزاید: اوپک با کاهش یا افزایش تولید و عرضه نفت در تعیین قیمت این کالای اساسی نقش مهمی ایفا می‌کرد، اما با کاهش هزینه تمام شده نفت شیل که به احتمال بسیار قوی افزایش تولید و ذخیره نفت آمریکا را به دنبال خواهد داشت، نقش اوپک در تعیین قیمت نفت کاهش می‌یابد. ضمن اینکه با وقوع این اتفاق، سیاست عربستان و کشورهای حامی اش در سازمان اوپک در اجرای افزایش تولید و پایین نگه داشتن قیمت نفت در بازار‌های جهانی به منظور از دور خارج کردن رقیبان و شرکت‌های تولید کننده نفت شیل با شکست مواجه می‌شود .

نجفی کاهش بیشتر قیمت نفت را در بازارهای جهانی از دیگر آثار کاهش هزینه تولید نفت شیل ارزیابی و تصریح می‌کند: در یک ماه اخیر قیمت نفت در بازارهای جهانی حدود 12 دلار کاهش داشته است که با وقوع اتفاق یاد شده احتمالا این روند کاهشی ادامه یابد .   

وی با بیان اینکه اعضای سازمان اوپک از جمله ایران با فروش نفت 80 تا 100 دلاری در سال‌های قبل از 92 روی زیرساخت‌های نفتی خود سرمایه گذاری نکرده اند تا با کاهش هزینه‌های تولید نفت بازار مطمئنی برای خود ایجاد کنند ، می‌افزاید: تأثیرهای کاهش هزینه نفت شیل با توجه به میزان کیفیت این نوع نفت طولانی مدت خواهد بود، از این رو شاید این اتفاق موجب شود وابستگی کشور ما و برخی دیگر از کشورهای نفتی به درآمدهای نفتی کاهش یا قطع شود که در این صورت آرزوی مردم و مسؤولان محقق خواهد شد .

توطئه آمریکایی

اما برخی دیگر از کارشناسان حوزه انرژی موضوع یاد شده را توطئه دیگر آمریکا علیه ایران ، روسیه ، عراق و سوریه ارزیابی می‌کنند و معتقدند این امر برای اعمال فشار بر این کشورها انجام می‌گیرد .

رئیس کمیسیون انرژی مجلس چنین نگاهی دارد و به قدس می‌گوید: آمریکا وعربستان سعودی با از بین بردن نظم تولید نفت و از طرفی دیگر کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی به دنبال اعمال فشار به ایران و روسیه هستند، حتی اگر این سیاست موجب ایجاد مشکلات مالی و فشار سنگین اقتصادی به آن‌ها شود .

فریدون حسنوند با اظهار تأسف از اینکه امروز جنگ‌ها سیاسی هستند، اما با ابزار اقتصادی انجام می‌گیرد، تصریح می‌کند: افزایش تولید نفت و کاهش قیمت نفت از سوی آمریکا و حامیان عربی این کشور از قبل طراحی شده و بتدریج اجرایی می‌شود.

حسنوند با اشاره به اینکه برخی اخبار منتشره از سوی آمریکا و کشورهای غربی با انگیزه تحت تأثیر قرار دادن بازارهای اقتصادی و جهت بهره برداری سیاسی صورت می‌گیرد، می‌افزاید: به هر حال کاهش هزینه تولید نفت شیل و یا کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی تاثیر محسوسی روی کشور ما و اقتصاد آن ندارد، زیرا ایران مدت‌هاست با تحریم‌های بین المللی دست و پنجه نرم می‌کند و با این گونه فشارها کاملاً آشناست .

بنابراین اگر شرکت‌های فعال در تولید نفت ماسه ای تاکنون فقط یک رقیب ساده تلقی می‌شدند که برخی از اعضای اوپک با افزایش تولید و کاهش قیمت سعی می‌کردند آن‌ها را از دور خارج کنند، از این پس باید به فکر کاهش هزینه‌های تولید نفت خود باشند تا خود در آینده از دور رقابت خارج نشوند .